Eimreiðin - 01.05.1914, Blaðsíða 73

149
Aftan við árbókina er löng og merkileg ritgerð: Yfirlit yjir sögu
sullaveikinnar d íslandi eftir Guðmund Magnússon prófessor, og
er efni hennar að sumu leyti hið sama og í hinni þýzku ritgerð hans
um sullaveikina, er getið var um í Eimr. í fyrra (XIX, 224—227), þó
þessi ritgerð sé miklu víðtækari og margt nýtt í henni, sem ekki er í
hinni. Geti Háskólaárbókin á hverju ári fært manni jafnsnjalla ritgerð
og þarfa og þessi er, þá verður hún vinsæl bók. V G.
t
Islenzk hringsjá.
GUNNAR GUNNARSSON: GÆST DEN EN0JEDE. Af Borgslægtens His-
torie. Kliöfn 1913.
í litdómi vorum um »Den danske Frue paa Hof« (EIMR. XIX, 149—151)
gátum vér þess í niðurlaginu, ‘að sú saga bæri þess ótvíræð merki, að höf. ætti
framtíð fyrir sér sem söguskáld. Nú er þetta ekki lengur neinn spádómur, sem
öll líkindi séu til að rætist, heldur er þetta þegar fram komið og orðin full vissa.
Pví þetta þriðja bindi af »Sögu Borgarættarinnar«, Gestur eineygði, hefir tekist svo
framúrskarandi vel, að allir bíða með óþreyju eftir fjórða bindinu, sem enn kvað
vera eftir og bráðlega von á.
fetta bindi er hérumbii eingöngu um séra Ketil. Eftir að hann með hörku
sinni og níðingsskap hafði orðið valdur að dauða föður síns og gert konu sína vit-
stola, hvarf hann skyndilega, og voru allir þess fulltrúa, að hann hefði drekt sér.
En það var þó ekki, heldur fór hann til fjarlægra héraða og flakkaði sem bein-
ingamaður um land alt í 20 ár, og leitaðist nú við að bæta fyrir syndir sínar með
því að verða öllum til góðs og blessunar og gróðursetja kærleika og manngæzku í
hjörtum þeirra, sem hann hitti. Og honum tekst þetta svo vel, að hann verður
frægur um land alt fyrir þessa starfsemi sína, fyrir manngæzku sína og speki. Hvar
sem hann kemur, er honum tekið með opnum örmum — og opnum hjörtum, Hann
stillir til friðar, þar sem ófriður er á heimilunum, hann huggar og gleður þá, sem
hryggir eru og sorgbitnir, hann upprætir þrjózku og þvermóðsku, öfund og eigin-
girni og annað þesskonar illgresi úr hjörtum manna, og sáir þar aftur sáttfýsi, góð-
vild og mannkærleika. Hann hættir lífi sínu og limum til að bjarga þeim, sem
bágt eiga og í nauðum eru staddir. Hann er athvarf allra aumra, því þó hann sé
ekki ríkur, þá er koma hans eins og sólskin í kotinu — og orð hans mega sín
líka svo mikils, að hann getur látið aðra hjálpa, ef því er að skifta.
Aðeins í eitt hérað á landinu hefir hann aldrei komið í öll þessi 20 ár. Og
þetta hérað er Hofsfjörður, æskustöðvar hans og fyrverandi prestakall. En nú
grunar hann, að hann muni ekki eiga langt eftir ólifað, og langar því til að koma
þangað og vita, hvort hann geti ekki fengið fyrirgefningu þeirra, sem hann hafði
mest brotið í gegn, áður en hann deyi. fað flaug eins og eldur í sinu um bygð-
ina, að Gestur eineygði væri nú loks kominn þangað; allir keptust um að fá að sjá
hann og heyra spekiorð af vörum hans, allir sýndu honum einlæga ást og lotningu