Eimreiðin - 01.05.1914, Síða 75

slíkt aðhefst, þótt hann hafist við fjarri fósturjörðunni. Hann vinnur sitt verk fyrir
hana eins fyrir því, ekki síður þarft og trúlega en margir þeirra, sem heima sitja.
Sú bók, er hér um ræðir, er ferðasaga hans sjálfs, frá Akureyri til Khafnar,
er hann sem 12 ára drengur skildist við Island og móður sína, sem hann aldrei sá
eftir það. Efnið virðist ekki mikið og þó hefir séra Jóni tekist að spinna úr því heila
bók, og það bók, sem sjálfsagt fær afarmikla útbreiðslu, og líka á það skilið. Bók-
in er sem sé ágæt barnabók, jafnskemtileg, þýð og aðlaðandi og hún er holl fyrir
æskulýðinn. Aðalfrásagan er sjálfsagt sönn, en inn í hana er ofið svo miklum
skáldskap, að ætla mætti, að öll sagan væri tómur skáldskapur. Og þó lopinn sé
stundum teygður nokkuð langt, þá verður frásögnin aldrei þreytandi, heldur oft
beinlínis »spennandi«; og ekki ósjaldan finst manni eins og maður sé að lesa frá-
sögn Hómers af hrakningum Odysseifs; má sem dæmi þess nefna söguna um bolla-
pörin (bls. 66—68), um bréfaskriftir Nonna (bls. 122—-123), um viðureignina við
ísbirnina o. m. fl. Og yfirleitt eru lýsingarnar í bókinni góðar, og margar af nátt-
úrulýsingunum alveg ljómandi, eins og t. d. morgunlýsingin (dögun og sólarupp-
koma) á Islandi (bls. 60—62), sem er jafnsönn eins og hún er fögur og hrífandi.
Þá er lýsingin á komu Nonna til Khafnar og undrun hans yfir öllu því nýja, sem
hann sér þar, fyrirtaks góð, svo barnslega einföld og náttúrleg. Aftur er það ekki
fyllilega náttúrlegt, hve hrifinn höf. lætur Nonna verða af bækiskógunum dönsku,
er hann siglir fram með Sjálandsströnd; því drengur, sem aldrei hefir séð skóga
getur ekki fengið neina verulega hugmynd um fegurð þeirra, þó honum sé bent á
þá á landi, er hann siglir fram með ströndinni. — A bls. 36 er sagt, að Sæmund-
ur fróði hafi »ritað« hina svokölluðu Sæmundar-Eddu. Hætt er við, að þetta verði
skilið svo, að hann hafi samið hana, þótt höf. eigi sjálfsagt aðeins við, að hann
hafi safnað þessum kvæðum saman, sem flestir nú álíta, að hann hafi nú ekki einu
sinni gert. Á bls. 231 er talað um sagnarit eftir Hallgrím Melsteð um 1870, en
þá hafði hann enn ekkert ritað af því tægi, og ekki fyr en löngu seinna.
Annað en þessa smámuni höfum vér ekki fundið athugavert í bókinni, en um
kostina mætti langt rita, ef rúm leyfði.
En hefir þá þesskonar ferðasaga sem þessi nokkra þýðingu fyrir ísland? munu
menn spyrja. Já, vissulega hefir hún það. fegar lýsingarnar eru sannar og góð-
gjarnar, þá hefir það enga smáræðisþýðingu, að þeim sé þannig fyrir komið, að
þær séu lesnar af þúsundum eða jafnvel miljónum manna. því að sama skapi út-
breiðist þá aukin og betri þekking á landi voru og þjóð, og að slíkt sé ekki lítils
vert, mun öllum skiljast. V. G.
B. S. PHILLPOTTS: KINDRED AND CLAN IN THE MIDDLE AGES
AND AFTER. A Study in the Sociology of the Teutonic Races. Cambridge 1913.
Fröken B. S. Phillpotts, M. A., er mörgum Islendingum kunn frá ferðum sínum
á íslandi og sinni frábæru kunnáttu og leikni í að tala íslenzka tungu. En hitt vita
sjálfsagt færri, hve lærð hún er eða mikil vísindakona. En það geta menn þá sann-
fært sig um, með því að kynna sér þessa bók hennar, sem bæði sýnir mikinn lær-
dóm og skarpskygni og varpar nýju ljósi yfir það efni, sem hún hefir tekið sér fyrir
hendur að rannsaka.
Menn hafa hingað til álitið, að ættarbandið og ættartilfinningin hafi verið ákaf-
lega sterk á íslandi á söguöldinni, svo að hver ættbálkur hafi haft helgar skyldur
og réttindi innbyrðis, sem bezt hafi lýst sér í blóðhefndaskyldunni og hluttöku ættar-
mnar í manngjöldum, hvort sem var til greiðslu eða viðtöku. En fröken Phillpotts