Eimreiðin - 01.07.1919, Blaðsíða 10

138
ORKUGJAFAR ALDANNA
[EIMREIÐIN
stundarfriður, en svo yrði úti um alt líf, Svona hljóðaði
nú sá boðskapur, er vísindamennirnir, er lengst sjá og
best, báru á borð fyrir mannkynið á gamlárskveldi ald-
arinnar sem leið. —
IV.
En er lýsti, svo að segja, af fyrsta degi tuttugustu ald-
arinnar, sátu hjón, að nafni Curie, suður í Parísarborg við
margbrotnar og erfiðar rannsóknir. Efni það, er þau hjón
beindu að athygli sinni og rannsókn, heitir úraníum. Efni
þetta er ekki gamalt; það fanst ekki fyr en seint á 18.
öldinni, og er þungt mjög í sér. Einhver grunur lék á því,
að efni þetta gæfi frá sér geisla nokkra, og voru þau
hjón nú í mesta máta að rannsaka það. En að slíkum
rannsóknum er ekki hlaupið. Geislar þessir eru einskonar
huldufólk; þeir streyma og streyma, en augað sér þá
ekki; það er ljósmyndaplatan ein, sem sagt getur til
þeirra, og þó kannske oft ekki fyr en eftir langan tíma. En
geislana finnur hún á endanum, séu þeir til, og áhrif
þeirra á plötuna eru fólgin í því, að þeir sverta hana.
Þetta voru nú bjónin að athuga, og geislana fundu þau.
En hvaðan komu þeir eiginlega? í úranblöndu þeirri, er
þau hjón höfðu til rannsóknar, voru, auk úraníums, ýmis-
leg önnur efni, svo sem baryum, wismut, blý o. fl. Öll
þessi efni varð því að greina sundur, til þess að komast
fyrir hvaðan geislarnir helst kæmu. Þegar hvert þessara
efna fyrir sig var látið verka á Ijósmyndaplötuna, kom
það í ljós, að baryum sendi frá sér geisla mörg hundruð
sinnum sterkari en blandan í heild sinni; geislar frá þessu
efni svertu plötuna á fáum augnablikum. En nú flóknaði
eiginlega málið í svipinn; því baryum var áður þekt og
úr annari átt komið en þessári úranblöndu, og sendi þá
enga geisla frá sér. Hér stóð hnífurinn 1 kúnni. Geislarnir
komu frá baryum, og þó sendi baryum ekki frá sér
geisla. Hér fengu hjónin nýja gátu að ráða. Og þau réðu
hana. Þau tóku þessu baryum, sem úr úranblöndunni
kom, tak, leystu það sundur ögn fyrir ögn, og fundu þá
nýtt efni, þar sem alt geislamagnið var saman komið 1.
I