Eimreiðin - 01.07.1919, Page 12

140
ORKUGJAFAR ALDANNA
[EIMREIÐIN
eftir öld, án þess að fá nokkuð í aðra hönd; þau eru
sjálf að fyrirferð í samanburði við aðra orkugjafa, sem
við þekkjum, sama sem ekkert, en geta þó um ómældan
tíma miðlað öllum ósköpunum. Hér var ekki nema um
tvent að gera: annaðhvort hlaut í þessum smáögnum afr
felast sú óskapaorka, er engar steinkolanámur komast i.
nokkurn samjöfnuð við, eða lögmálið um viðhald ork-
unnar var ekki eins óskeikult og menn höfðu ætlað.
Já, nú var radíum, þessi undraverða nýja orku-
uppspretta fundin, en hvaða afl eða orka þetta var, á því
fékst fyrst um sinn engin skýring, þrátt fyrir allar rann-
sóknir.
Hundruð þúsundir ára eru nú liðin siðan menn fyrst
sáu eldinn, en frá þvi leið aftur óratími, þangað til þeim
tókst að ná á honum tökum, taka hann í sina þjón-
ustu sér til nota. Mannkynið stóð nú gagnvart öðru
slíku undri, þar sem.radíum var; hér var nýr orkuberi
og orkugjafi fundinn, nýtt efni, er þrotalaust og uppbótar-
laust sendi frá sér undrageisla. Það er utan um þetta
nýja efni, sem svo að segja allar rannsóknir snúast á
árunum 1904—1910.
V.
Mest var gert að þessum rannsóknum á Englandi og
Skotlandi. Eru þar 3 efnafræðingar, er mest láta til sin
taka, þeir Rutherford, Ramsay og Soddy. Leysa þeir einn
hjúpinn af öðrum utan af þessu dularfulla efni, og loks-
ins er svo nærri gengið efninu, að frumagnirnar verða
berar og naktar að birtast mannlegu auga, og hafði eng-
um manni til hugar komið, að slíkt mundi nokkurn tima
takast.
Þetta gerðist árið 1908. Það ár varð bæði fagnaðar- og
friðarár í herbúðum vísindanna. Fagnaðarefnið var sigur
og vald mannsandans yfir efninu, en friðar- og kyrðar-
efnið var þetta, að gamla lögmálið um viðhald orkunnar
stóð enn í sínu fulla gildi, einnig hvað snerti þetta nýja
undraefni, radíum. Frumagnir, atom, höfðu menn nefnt
insta kjarna hvers efnis, og var litið svo á, að þessar