Morgunblaðið - 23.01.2001, Blaðsíða 44

MINNINGAR
44 ÞRIÐJUDAGUR 23. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Ásgeir varð stúd-
ent frá Menntaskól-
anum í Reykjavík
árið 1954 og við-
skiptafræðingur frá
Háskóla Íslands
1960. Hann starfaði
sem blaðamaður á
dagblaðinu Vísi
1960-61, á Morgun-
blaðinu til 1967, sem
fréttamaður og þul-
ur á fréttastofu
Sjónvarps 1967-71
og á fréttastofu Út-
varps frá 1973-75.
1987 gerðist hann
þýðandi hjá Íslenska útvarps-
félaginu og starfaði þar til dauða-
dags.
Útför Ásgeirs fer fram frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Dauðinn gerir ekki alltaf boð á
undan sér. Þau tíðindi, að Ásgeir
Ingólfsson hefði orðið bráðkvaddur á
heimili sínu, voru mér harmafregn.
Það er einkennilegt hvernig hug-
urinn vill leita til fyrstu kynna við
hinn látna við þessar aðstæður. Ég
hafði þekkt Ásgeir alla mína ævi,
enda vorum við náfrændur. Hann er
áberandi í æskuminningum mínum.
Hann var stóri frændinn, sem lagðist
á gólfið og hjálpaði litla frænda að
smíða úr mekkanóinu sem leynst
hafði í jólapakka. Hann var stóri
frændinn sem skaut upp flugeldun-
um á gamlárskvöld meðan litli
frændinn horfði stórum augum á
ljósadýrðina með stjörnuljós í hendi.
Hann var stóri frændinn sem kom
stundum á olíubíl að dæla á geym-
ana, sem voru við hvert hús í Reykja-
vík fyrir daga hitaveitu, og leyfði litla
frænda að setjast inn í þetta merki-
lega farartæki. Hann var stóri
frændinn sem leiddi litla frændann
við hönd sér niður í fjöru við Ægisíð-
una og sagði honum hvað allir fallegu
fuglarnir hétu. Stóri frændi var
hetja og fyrirmynd og ég ætlaði að
verða alveg eins og hann þegar ég
yrði stór. Ég ætlaði að verða hár og
grannur og dökkhærður – eins og
Ásgeir frændi. Það gekk þó ekki eft-
ir.
Ásgeir Ingólfsson var um árabil
blaðamaður, fyrst á Vísi og síðan á
Morgunblaðinu, áður en hann varð
einn okkar ástsælasti sjónvarps-
fréttamaður á fyrstu árum ríkissjón-
varpsins, gestur á hverju heimili
landsins dag eftir dag. Hann hafði
útlitið með sér og röddin var afar
þægileg og róandi, framsögnin skýr
og íslenskan góð. Hann var mikill
málamaður og fáir stóðust honum
snúning í Norðurlandamálum og
ensku. Þýðingar lágu vel fyrir hon-
um og undanfarna tvo áratugi eða
svo hafði hann viðurværi sitt að
mestu af þeim.
Ævi Ásgeirs var sannarlega erfið
á tímabili. Þá hvíldi dökkur skuggi
yfir lífi hans, dekkri en flestir þurfa
að glíma við. Sem betur fer létti til á
ný og betri tímar fóru í hönd. Hann
gjörbreytti lífi sínu og sökkti sér í
vinnu, þýðingar og skriftir, en gaf
sér þó tóm til að stunda hlaup, göngu
og laxveiði. Hann var því vel á sig
kominn líkamlega og einmitt þess
vegna kom andlát hans öllum á
óvart.
Ásgeir kvæntist þeirri miklu
sómakonu Hafdísi Árnadóttur dans-
kennara og áttu þau saman tvo syni,
Ingólf og Árna Ólaf. Hún var honum
stoð og stytta á þeim erfiðu tímum
sem fyrr eru nefndir, þrátt fyrir að
þau hafi þá verið skilin. Vinátta
þeirra hélst allt til hins síðasta.
Ásgeir var mikill náttúruverndar-
sinni. Verndun íslenska laxins var
honum sérstakt hjartans mál, enda
var hann alla tíð mikill laxveiðimað-
ur. Það fékk hann vafalaust í arf frá
afa okkar og nafna hans, Ásgeiri G.
Gunnlaugssyni, kaupmanni í
Reykjavík, sem stundaði laxveiðar í
Elliðaánum um árabil ásamt bræðr-
um sínum, Þórði og Pétri. Faðir
þeirra, Gunnlaugur Pétursson, var
um nokkurt skeið veiðivörður við
Elliðaárnar. Hann var einn fyrsti Ís-
lendingurinn sem tileinkaði sér
hugsunarhátt Breta við laxveiðar og
mótaði hann mjög umgengni við árn-
ar eftir að þær komust aftur í hendur
Íslendinga, þ.e. Reykjavíkurkaup-
staðar, í byrjun 20. aldar.
Ásgeir Ingólfsson varð þeirrar
gæfu aðnjótandi að læra unglingur
handtökin við veiðarnar og verndar-
hugsjónina hjá afa. Þessi tengsl kyn-
slóðanna við Elliðaárnar urðu til
þess að Ásgeir tók sérstöku ástfóstri
við árnar og fáir núlifandi menn
þekkja þær jafnvel og hann gerði.
Hann hafði miklar áhyggjur af
ástandi laxastofnsins í Elliðaánum
og lagði sitt af mörkum til að bjarga
honum með skrifum sínum. Nær ár-
lega bretti hann upp ermarnar
ásamt öðrum sjálfboðaliðum og fjar-
lægði rusl og annan óþrifnað sem
safnaðist að ánum. Hann barðist
einnig mjög gegn erfðamengun ís-
lenska laxins, bæði blöndun ís-
lenskra stofna innbyrðis og við er-
lenda stofna. Undanfarinn áratug
starfaði hann mikið fyrir Norður-
Atlantshafslaxasjóðinn að hugsjón
sinni, verndun laxins.
Fyrir hálfum öðrum áratug vann
Ásgeir sitt besta verk fyrir Elliða-
árnar, er hann skrifaði bók um þær
sem teljast verður einstök heimild
um þessa náttúruperlu. Með þeirri
merkilegu bók mun nafn Ásgeirs
lifa.
Ég votta sonum hans, Ingólfi og
Árna Ólafi, sem voru honum afar
nánir, samúð mína og fjölskyldu
minnar. Guð blessi þá og Styrmi
litla, sem var svo heppinn að fá að
kynnast afa sínum.
Páll Hersteinsson.
Okkar ástkæri Ásgeir er farinn
frá okkur. Hann er farinn, en það
þýðir ekki að hann hafi yfirgefið okk-
ur. Hann á sér ætíð stað í hjarta
mínu sem tengdafaðir og vinur. Ás-
geir kom sem falleg gjöf inn í líf mitt.
Ég hafði í mörg ár leitað mér að læri-
föður og fann hann óvænt á Íslandi.
Fyrir hans tilstilli varð mér ljóst að
hið ritaða orð varðar ekki veginn
þótt það hafi mikið gildi. Nú veit ég
að maður þarf ekki að segja allt, það
mikilvægasta geymir maður í hjarta
sér.
Sjáumst síðar.
Marta Luiza Macuga.
Elsku afi minn. Ég er leiður yfir
því að þú ert dáinn. Ég veit að Guð
passar þig núna og þú passar mig.
Þú átt alltaf stað í hjarta mínu og ert
þess vegna alltaf til staðar til að
hlusta á mig þegar ég þarf á þér að
halda. Ég veit líka að þú fylgist með
mér og leiðbeinir mér þegar ég held
áfram að feta mín spor í þessum
stóra margslungna heimi.
Nú verður pabbi að taka að sér að
kenna mér veiðimennskuna og ég
vona að hann geti miðlað til mín öllu
því sem þú kenndir honum. (Ef þér
finnst hann eitthvað óþolinmóður þá
grípurðu bara í taumana). Árni Óli
og Amma Haddý geta svo tekið við
dekrinu og séð mér fyrir öllum þeim
ís sem þú áttir eftir að kaupa handa
mér.
Ég elska þig alla leið upp í geim –
og heim aftur.
Þinn
Styrmir Elí.
Ásgeir kom inn í mitt líf og mína
fjölskyldu með tilkomu gleðigjafans,
Styrmis Elís. Styrmir hafði, með að-
stoð æðri máttarvalda, valið sér fjöl-
skyldu af mikilli kostgæfni og verð
ég honum ævinlega þakklát fyrir
vandað val. Ásgeir, eins og aðrir í
fjölskyldunni, tók okkur boðflennun-
um af mikilli hlýju og mynduðust
strax sterk tengsl á milli afans og
barnabarns.
Ein sterkasta minning sem ég hef
af Ásgeiri er hve fljótur hann var að
krjúpa niður eða setjast á gólfið til að
vera í sömu hæð og viðmælandinn –
hann talaði aldrei niður til neins,
hvort sem um barn eða fullorðinn
var að ræða.
Ásgeir hafði einstakan hæfileika
til að tala í réttri tóntegund og talaði
aldrei illa um nokkurn mann. Ef
hann hafði ekkert gott að segja, þá
einfaldlega sagði hann ekki neitt.
Ég vildi að okkar stundir hefðu
verið fleiri, það er enn svo margt sem
var ólært og finnst sárt að eiga ekki
eftir að setjast niður og spjalla við
Ásgeir, yfir góðum kaffibolla og
molasykri.
Elsku Ingó, Árni Óli, Haddý,
Inga, Bússi og aðrir ættingjar og
vinir, megi Guð veita okkur öllum
styrk til að syrgja og dvelja við góðu
minningarnar.
Vigdís.
Í þann mund sem nýtt árþúsund
gekk í garð þótti honum Ásgeiri
frænda okkar tímabært að kveðja.
Aðeins örfáum dögum áður hafði
hann, maður á sjötugsaldri, sett nýtt
Íslandsmet í langstökki innanhúss í
sínum aldursflokki. Geri aðrir betur.
Þá var fátt eftir annað en síðasta
stökkið, og það stærsta, inn í eilífð-
ina. Svona á að hætta, á tindinum.
Engu að síður er kveðjan sár,
enda átti ekkert okkar von á því að
svo hraustur maður yrði bráðkvadd-
ur. En þessi kveðja er í anda hans,
stutt og afdráttarlaus, ekki lang-
dregin og kvalarfull.
Að baki liggur lífsverkið, marglitt
og misjafnt. Á síðustu árum hafði
Ásgeir gert upp sitt líf og eftir tökum
bundið alla lausa enda. Hann hafði
skilað sínu, tveimur sonum sem báð-
ir hafa náð að láta drauma sína ræt-
ast á síðustu misserum, og fyrsta
barnabarninu, Styrmi. Þrátt fyrir
allt sem á undan var gengið var Ás-
geir sáttur og gat litið með talsverðu
stolti til þessara afreka sinna.
Frændur mínir þrír, Ingólfur, Árni
Óli og Styrmir, eru tvímælalaust
meira en margur maðurinn áorkar á
langri ævi. Í brjósti þeirra, og okkar
hinna sem minnumst Ásgeirs, lifa
góðu minningarnar.
Vertu sæll, Ásgeir frændi, og
vegni þér vel hinum megin.
Ingólfur Bjarni og Ásgeir.
Kær vinur, Ásgeir Ingólfsson, er
látinn. Ég hitti hann fyrst við ár-
bakkann, þar sem hann var í sínu
rétta umhverfi. Seinna urðum við
góðir vinir og eyddum löngum stund-
um í spjall um konung fiskanna en
þar kom maður ekki að tómum kof-
unum hjá Ásgeiri.
Veiðin var það sem tengdi okkur
saman í byrjun, en þegar árin liðu
var það vinátta og virðing sem ein-
kenndi okkar samskipti. Ég kveð þig
með trega og söknuði og óska þess
að mega hitta þig við árbakkann aft-
ur síðar.
Hilmar Hansson.
Sæll Ásgeir.
Þau eru ekki mörg árin sem við
þekktum hvor annan. Auðvitað vissi
ég alltaf af þér í fjarska, drakk í mig
allt sem þú skrifaðir um veiði. En
dagurinn sem við kynntumst, þegar
þú hringdir í mig og við töluðum í
fyrsta sinn um sameiginlegt áhuga-
mál okkar; framtíð Elliðaánna líður
mér seint úr minni.
Hvílíkur hafsjór varstu af fróðleik
ÁSGEIR
INGÓLFSSON
✝ Ásgeir Ingólfs-son, þýðandi,
blaðamaður og rit-
höfundur, fæddist í
Reykjavík hinn 26.
júlí 1934. Hann lést á
heimili sínu hinn 15.
janúar síðastliðinn,
66 ára að aldri. Hann
var sonur hjónanna
Ingólfs Árnasonar
stórkaupmanns og
Önnu Ásgeirsdóttur
húsmóður. Ásgeir
átti eina systur, Ing-
unni Önnu, þýðanda í
Reykjavík.
Árið 1964 kvæntist Ásgeir Haf-
dísi Árnadóttur kennara. Þau
skildu. Börn þeirra eru: Ingólfur,
f. 1966 og Árni Óli, f. 1972.
Barnabarn Ásgeirs er Styrmir
Elí, f. 1996.
F
yrir skömmu var mér
hermt að bílaumboð
byðu stundum á
lækkuðu verði bif-
reiðar í ljótum litum.
Um væri að ræða bíla, jafnvel
spánnýja, sem ekki gengju út
vegna þess eins að litir þeirra féllu
kaupendum ekki í geð. Þetta er
nokkuð sem mér hefur aldrei dott-
ið í hug. Ég hélt að bíll væri alltaf
bíll og væri ekki til annars en að
skila manni heilu og höldnu milli
staða. Jú, kannski gott að skottið
væri rúmgott líka, en frekari kröf-
ur ætti ekki að gera til bifreiðar.
En svo einfalt er þetta víst ekki
lengur. Á okkar dögum þarf bíll
jafnframt að vera fallegur, sam-
kvæmt ríkjandi stöðlum, vel hann-
aður (einnig samkvæmt ríkjandi
stöðlum) og síðast en ekki síst
flottur á lit-
inn (sam-
kvæmt
smekk hvers
og eins, sem
þýðir í raun:
samkvæmt ríkjandi stöðlum). Útlit
farartækja; bíla, reiðhjóla, vélsleða
og hjólabretta, þarf að vera full-
komið á mælikvarða samtímatísku,
því farartæki gegna nú í vaxandi
mæli hlutverki stöðutákna. Gerð
tækisins segir allt sem máli skiptir
um eigandann – minna máli skiptir
hvert hann er að fara á tækinu eða
hvaðan hann er að koma.
Svipað gildir um annars konar
tæki á gervihnattaöld. Í blaði
þessu var nýlega fjallað um nýj-
asta æðið í farsímafarsanum sem
sýndur er á öllum sviðum samtímis
við miklar vinsældir. Það eru lit-
aðar framhliðar (og bakhliðar) á
GSM-síma sem fólk keppist nú við
að eiga í sem frumlegustum litum.
Í ársbyrjun var aukreitis í blaðinu
umfjöllun um búsáhöld, heim-
ilistæki og raftæki í nýstárlegum
litum og með nýju lagi – hönnun
sem gerir hjálpartæki hversdags-
lífins að listmunum eða leik-
föngum, eftir því hvernig á er litið.
Og það er vissulega í lagi að veg-
ur hönnunar aukist og heim-
ilistækin verði notendavænni í
ýmsu tilliti – en eitthvað hlýtur að
hafa brenglast á leiðinni ef útlitið
tekur að skipta meira máli en
virknin, eins og stundum virðist
raunin. Í þann pytt falla jafnt aug-
lýsendur og neytendur og sjást
ekki fyrir í samkeppni um athygli
út á nýjustu græjurnar.
Kannski hefur þetta alltaf verið
svona, ég skal ekki segja. Í árdaga
höfðu til dæmis föt það meg-
inmarkmið að skýla fólki fyrir
kulda, hita, úrkomu og roki. Til-
gangur þeirra var að verja skrokk-
inn betur en húðinni einni saman
tekst. Hliðarhlutverk, frá og með
syndafallinu, var svo auðvitað að
skýla nekt, að fyrirmynd fíkjublað-
anna. Nú er hins vegar enginn
ánægður nema litir og snið séu út-
hugsuð líka og tilgangur fatnaðar
virðist sá helstur að afhjúpa kar-
akter þeirra sem hanna og eiga.
Matur hefur gengið í gegnum
svipaða þróun, frá nauðsyn til
formskyns. Lengi vel þótti mönn-
um gleðiefni ef æti fannst yfir höf-
uð, síðan fór fólk að gera kröfu um
að fæðan bragðaðist vel og nú er
svo komið að menn þurfa helst að
fara á sérstök námskeið til þess að
læra hvernig raða skuli á diskana
sósudropum, salatblöðum, kjöt-
medalíum og sítrónusneiðum. Því
svalari sem réttirnir eru útlítandi,
því dýrari er matsölustaðurinn (og
því minni eru skammtarnir, segja
sumir). Í stuttu máli: smekk-
legheit, litasamsetningar og form-
fegurð eru viðmið sem læðst hafa
inn í ólíkustu kima nauðþurfta og
þjónustu. Það er ekki nóg að
geislaspilarinn hafi góðan hljóm,
hann verður líka að passa við hillu-
samstæðuna. Sítrónukreistari úr
plasti víkur fyrir dýrum, ítölskum,
formfögrum stálkreistara sem ger-
ir þó engu betra gagn.
Auglýsingahöfundar Apple-
fyrirtækisins hittu naglann á höf-
uðið þegar þeir spurðu í sjónvarps-
auglýsingu um hinar litríku iMac-
tölvur: „Jæja, ætlarðu að velja þér
tölvu sem passar við innanstokks-
munina heima hjá þér, eða ætlarðu
að innrétta heimilið þitt í stíl við
tölvuna?“ Dálítið kaldhæðnislegt
skot á leiðitama neytendur, sem ef-
laust hafa ekki allir skilið sneiðina
heldur hlaupið út í búð og keypt
sér blá gluggatjöld í stíl við nýju,
bláu tölvuna. Á heimasíðu
Bang&Olufsen er svipað uppi á
teningnum. Þar er lýst nýju
heimabíói með meiru, BeoCenter
1, með ábúðarfullri orðræðu um
smekklega hönnun og spennandi
litaúrval – svo er greint frá mynd-
gæðum og hljómgæðum. Útlitið
fyrst, inntakið svo.
Ný merking virðist þannig hafa
verið lögð í hina fleygu setningu
kanadíska menningarrýnisins
Marshalls McLuhans um að miðill-
inn sjálfur sé merkingin; „the
medium is the message“. McLuh-
an átti við á sínum tíma að eðli og
takmarkanir þess (fjöl)miðils sem
flytti fólki skilaboð, hlyti að móta
sjálf skilaboðin. Útvarpsfréttir af
stríði markist til dæmis af mögu-
leikum útvarpsins sem miðils og
þeirri ritstjórn sem gerð útvarps-
frétta krefst. En nú má segja að
„miðlarnir séu merkingin“ á annan
hátt. Símar, útvarpstæki og tölvur
eru ekki lengur bara tæki til þess
að komast í samband við fjar-
stadda, hlýða á skilaboð eða leita
upplýsinga – þetta eru nú fyrst og
fremst tæki sem með útliti sínu
einu saman senda öðru fólki skila-
boð um fjárráð, smekk og stílvit-
und eigandans. Sá sem dregur á
almannafæri upp þungan Nokia
bílasíma frá 1987 með snúru og
stóru tóli – og talar í hann – er
greinilega gamaldags eða nískur
fýr nema hvort tveggja sé. Í öllu
falli hallærislegur og þar með vafa-
samur í meira lagi. Sá sem hins
vegar hendir á lofti Nokia 8210
með silfurlitaðri framhlið, gegn-
sæjum tökkum og glærri hlífð-
artösku er hins vegar með á nót-
unum og samtímanum samboðinn.
Örugglega fínn náungi. Engu
skiptir þótt símarnir nái báðir jafn-
góðu sambandi við ást- og við-
skiptavini eigendanna – um skila-
boðin á línunni hirðir enginn.
Í hlutarins eðli liggur að nútíma-
tækni létti fólki lífið, spari tíma og
skerpi samband. Það allra besta
við tæknina er hins vegar að hún
leiðir af sér tæki sem eru stöðu-
tákn. Því flottari græjur, því meiri
manndómur hlýtur að búa með
eigandanum. Kannski er þetta í
fyrsta sinn sem greina má per-
sónuleika fólks af löngu færi.
Ásýnd
hlutanna
Ætlarðu að velja þér tölvu sem passar
við innanstokksmunina heima hjá þér,
eða ætlarðu að innrétta heimilið þitt í
stíl við tölvuna?
VIÐHORF
Eftir Sigurbjörgu
Þrastardóttur