Morgunblaðið - 23.01.2001, Blaðsíða 15

LANDIÐ
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JANÚAR 2001 15
Egilsstöðum - Fyrir skemmstu lauk
smíði á gestamóttökuborði í Gisti-
húsinu Egilsstöðum og væri það lík-
lega ekki í frásögur færandi, nema
vegna þess að það er unnið úr stiga
sem í níutíu og sjö ár bar fólk milli
fyrstu og annarrar hæðar hússins
og hurð sem talin er vera vel á ann-
að hundruð ára gömul.
Gistihúsið hefur verið í rekstri
síðan árið 1913, að undanteknum ár-
unum 1994–1998. Eigendur Gisti-
hússins, þau Gunnlaugur Jónasson,
langafabarn Jóns Bergssonar sem
húsið byggði, og Hulda Daníelsdótt-
ir, hafa linnulítið unnið að lagfær-
ingum síðustu þrjú árin. Hafa þær
endurbætur verið unnar í samræmi
við gamlan og glæsilegan herra-
garðsstíl hússins.
Fortíðin efniviður nútíðar
Í spjalli við Morgunblaðið sagði
Hulda frá því að þau hjónin hefðu í
kjölfar mikillar endurbótahrinu ver-
ið að svipast um eftir hentugu efni
og smíðalagi á gestamóttöku og
Gunnlaugur þá minnst stiga sem
rifnir höfðu verið út úr húsinu. Hann
ásamt smiðnum Frosta Þorkelssyni
drógu einn stigann inn og reyndust
kjálkarnir sitja „eins og flís við rass“
milli veggja á hentugum stað. Þeir
leyfðu svo hugmyndafluginu að bera
sig um víðan völl og útkoman varð
sú að kjálkarnir mynda botn og borð
og þrepin sem slitin eru af fótataki
forfeðra Gunnlaugs sitja lóðrétt
millum kjálkanna, ásamt fagurlega
útskornum pílárum.
Virðuleg súla, sem markaði áður
upphaf handriðsins, var klofin í
tvennt og myndar ásamt gömlum
útskornum stólpa úr húsinu um-
gjörð um hlið, þar sem gegnt er inn
fyrir borðið. Hliðið er gert úr æva-
gamalli hurð sem hékk af gömlum
vana milli geymsluherbergja í kjall-
aranum og er talin vera úr gamla
Egilsstaðabænum, sem rifinn var í
kringum 1930 og stóð vestanundir
Gistihúsveggnum. Hurðinni fylgja
klinkur og hjarir og var sagað ofan
og neðan af til að fella í hliðið. Að
síðustu var spegilslitnu stigahand-
riðinu komið fyrir í gólfinu framan
við borðið, til að gestir geti þar tyllt
fæti.
Efnið í borðinu er að mestu úr
furu og lítilsháttar harðviði. Verkið
var fullkomnað með því að Hlynur
Halldórsson á Miðhúsum, völundur
og listasmiður, skar út nafn og
smíðaár hússins og skartar gesta-
móttakan útskurðinum.
Hulda og Gunnlaugur segja að
gestir þeirra séu flestir sannfærðir
um að móttakan sé ævagömul og
hafi alltaf verið svona og beri það
vott um að hönnunin hafi líklega
tekist nokkuð vel.
Trónir á togarakeðju
Annar skemmtilegur smíðisgrip-
ur sem vert er að geta um, er býsna
frumlegt auglýsingaskilti Gistihúss-
ins. Milli tveggja ógnarsverra reka-
viðarstólpa af Héraðssandi, hangir
gild togarakeðja og í henni smíða-
járnsmynd af hótelinu.
Ofan á trónir ekki vanalegur vind-
hani, heldur vindnaut í anda „Eg-
ilsstaðakúnna“ sem frægar eru.
Vindnautið er þónokkuð rassþungt
og sýnir því skakkar áttir enn sem
komið er. Börkur Stefánsson og
Grétar Reynisson hönnuðu og smíð-
uðu skiltið og var það sett upp sl.
vor.
Gestamóttaka gerð úr tæplega hundrað ára gömlum stiga.
Stigamenn
og vindnaut á
Egilsstöðum
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Gunnlaugur Jónasson og Hulda Daníelsdóttir með dóttur sína Maríu.
Kjallarahurðin tekur stakka-
skiptum og verður að hliði.
Auglýsingaskilti með áttavilltu vindnauti.
Selfossi - Páll G. Björnsson,
fyrrverandi framkvæmdastjóri
Samverks á Hellu, gaf í desemb-
er út bókina Flateyjardalsheiði.
Texti bókarinnar er frá árinu
1944, skrifaður af afa hans Páli
G. Jónssyni í Garði í Fnjóskadal
en hann lést 1948.
„Mér datt þetta í hug fyrir 20
árum en lét ekki verða af því
fyrr en núna sennilega vegna
þess að nú hef ég tíma sem ég
hafði ekki áður,“ sagði Páll um
þessa útgáfu. Bókin hefur að
geyma frásagnir af búendum á
Heiðinni og lífsbaráttu þeirra er
þar bjuggu.
Í upphafi bókarinnar segir
Páll í Garði frá því að hann hafi
verið beðinn að skrifa nokkur
orð um Flateyjardalsheiðina.
Þar segir hann þetta vera sér
ljúft enda var hann gjörkunn-
ugur öllum aðstæðum.
Páll dó 1948 og mælti svo fyr-
ir að handritið skyldi geymt á
sýslusafninu á Húsavík. Þeir
sem vissu af handritinu lýstu oft
áhuga sínum á því að það kæmi
fyrir almenningssjónir en marg-
ir leituðu fanga í því við athug-
anir á þessu svæði.
„Þeir voru margir sem vildu
vita hvað afi minn hefði skrifað,
hann ferðaðist mikið þarna um
og þekkti manna best til svæð-
isins,“ sagði Páll G. Björnsson.
„Ég tók handritið og lét lesa
það inn á spólu og þaðan var
það svo skrifað inn á tölvu og
síðan fór það í prentsmiðjuna.
Það sem mér finnst merkast er
að lesa um líf fólksins á Heið-
inni. Hann lýsir hvernig fólk bjó
og hvað það hafði fyrir stafni í
vinnu og frístundum. Þannig er
þetta góð þjóðlífslýsing og það
er góð tilfinning að vera búinn
að koma þessu í bók sem gamli
maðurinn skrifaði,“ sagði Páll
G. Björnsson.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Páll G. Björnsson með bókina Flateyjardalsheiði.
Gaf út bók með texta
afa síns frá 1944
Grundarfirði - Eflaust hafa
fáir haldið upp á fertugs-
afmælið sitt á jafn frum-
legan hátt og Helga Fríða
Tómasdóttir í Grundarfirði.
Helga er mikill áhugamað-
ur um björgunarstörf og á
sjálf einn forláta björgun-
arhund. Hún fékk til liðs
við sig félaga sína í Slysa-
varnafélaginu Landsbjörgu
og saman settu þau á svið
hópslys í einu frystihúsinu.
Leki átti að hafa komist
að ammoníakbirgðum húss-
ins og þurfti að fínkemba
húsið og umhverfi þess í
leit að slösuðu fólki. Allt til-
tækt lið í þorpinu var kall-
að út, slökkvilið, læknir,
sjúkrabílstjórar, björgunar-
sveit, almannavarnanefnd
og ýmsir fleiri.
Æfingin stóð yfir í 3 klst.
og ýmsar aðstæður gerðu
hana enn erfiðari en til
stóð. Mikið myrkur var og
talsverð rigning og á tímabili fór
rafmagnið af öllu þorpinu. Á end-
anum fundust þó hinir „slösuðu“
allir með tölu m.a. með hjálp leit-
arhunda. Eftir æfinguna hófst hin
eiginlega afmælisveisla með kvöld-
verði og síðan var dansað fram á
nótt.
Afmælisbarnið Helga Fríða Tómasdóttir
ásamt leitarhundinum Bessa.
Hélt upp á fertugs-
afmælið með
hópslysaæfingu
Morgunblaðið/Hallgrímur Magnússon