Morgunblaðið - 23.03.2001, Blaðsíða 38

LISTIR
38 FÖSTUDAGUR 23. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
NÚ standa yfir einleikjadagar í
Kaffileikhúsinu og í tilefni af því verð-
ur haldinn umræðufundur um ein-
leikjaformið á morgun, laugardag, kl.
15. Frummælendur eru: Soffía Auður
Birgisdóttir, bókmenntafræðingur
og leiklistargagnrýnandi á Morgun-
blaðinu, Halldóra Friðjónsdóttir,
gagnrýnandi og dagskrárgerðarmað-
ur hjá Ríkisútvarpinu, og Vala Þórs-
dóttir, leikkona og einleikjahöfundur.
Rædd verða einkenni og sérstaða
einleikjaformsins og m.a. fjallað um
spurningarnar Hvers konar efni
hentar til einleiks? Hver er tækni
leikarans? Hvernig er upplifun áhorf-
andans?
Ræða um
einleikja-
formið
GALLERÍ i8 hefur opnað í nýju
húsnæði, Klapparstíg 33 – þar var áð-
ur búsáhaldaverslunin Hamborg – og
verður ekki annað séð en nýju heim-
kynnin séu snöggtum rýmri og bjart-
ari en upprunalegu salarkynnin í Ing-
ólfsstræti. Niðri er rúmgott at-
hafnasvæði, geymslur og óvænt pláss
fyrir aukaprójekt. Þar hefur Ragna
Róbertsdóttir sett upp sjálflýsandi
veggverk ásamt dumbbláum flúrljós-
um. Í hverju horni er eitthvað spenn-
andi að finna.
Því er vert að óska aðstandendum
og listunnendum til hamingju með
nýtt og glæsilegt listgallerí.
Uppi er sýning á smástyttum eftir
þýsku listakonuna Karin Sander.
Hún er þekkt fyrir nákvæmni sína
í vinnubrögðum, eða hver man ekki
spegilfægðan veggflötinn á Annarri
hæð, Laugavegi 37, sem skein gljá-
andi mót birtunni þótt hann hyrfi inn
í vegginn ef hann var skoðaður frá
öðrum sjónarhól? Á sýningunni á
einkasafni Péturs Arasonar og
Rögnu Róbertsdóttur í Listasafni
Kópavogs mátti sjá verkið endurgert
í kjallara safnsins.
Aðferðin var næsta einföld, en
krafðist nákvæmra vinnubragða og
þolinmæði. Með því að mössun á af-
mörkuðum ferningi á veggnum með
stöðugt fínkornaðri sandpappír náði
listakonan gljáfægðum fleti sem skar
sig með hjálp birtubrigða frá möttum
veggnum umhverfis. Í Borgarlista-
safninu í Stuttgart er að finna raun-
verulegt Hænuegg eftir Karin Sand-
er sem var massað niður með þessum
hætti svo það virkar sem slípað
marmaraegg.
Nákvæm vinnubrögð hennar eiga
sér engin takmörk. Árið 1997 gerði
hún eftirminnilegt verk fyrir tíæring-
inn Skulptur Projekte í Münster. Í
samráði við eðlisfræðinginn Dieter
Grünebaum og rafmagnsverkfræði-
nemann Olaf Lenzmann fann Sander
tvær ólíkar leiðir til að reikna út
þungamiðju Münster-borgar með
mun meiri nákvæmni en fundist hafði
fram að því.
Þungamiðjan hafði flust frá Dóm-
kirkjutorginu sökum allra úthverf-
anna sem byggst höfðu með misjafn-
lega óreglulegum hætti kringum
upprunalega miðaldaborgina. Út-
reikningar Grünebaum gerðu mönn-
um kleift að endurákvarða þunga-
miðjuna með fimmtán metra
skekkjumörkum. Lenzmann gerði
gott betur með heillangri jöfnu sinni.
Honum tókst að ná skekkjumörkun-
um niður fyrir einn metra og ákvarða
þar með nýja þungamiðju borgarinn-
ar. Þar var verki Sander – 130 sentí-
metra steypuskífu með fljótandi
rauðu plastefni – komið fyrir við Von-
Kluck-Strasse 34–36. Nákvæmlega
þarna var hin nýja þungamiðja
Münster-borgar.
En aftur að smástyttunum í Gallerí
i8. Þær bera yfirtitilinn 1:10, vegna
þess að þær eru nákvæmar eftir-
myndir ákveðinna vina og vanda-
manna listakonunnar, minnkaðar tí-
falt. Eftirlíkingin er gerð með nýlegri
tækni þar sem 360 gráða tölvuskanni
með tuttugu myndavélum nemur fyr-
irsætuna frá öllu hliðum og skilar af
henni nákvæmri útlitslýsingu. Út frá
skýrslunni mótar önnur tölvuvél
styttuna í akrýlplast meðan enn önn-
ur vél fær uppgefið litarhaft og
klæðnað fyrirsætunnar svo hún geti
málað hana nákvæmlega lið fyrir lið.
Karin Sander þarf hvergi að koma
að gerð höggmyndanna, enda spyr
hún sig hvort höggmynd sé rétta
heitið á svona verkum. Vissulega er
ekkert að því að halda heitnu högg-
mynd þótt slík mynd sé vélgerð. Það
er vert að minnast þess að enska orð-
ið picture þýddi upphaflega málverk
þótt það hafi fyrir löngu sprengt af
sér svo þrönga skilgreiningu. Sander
spyr sig einnig hvort höggmynda-
listin standi ekki á svipuðum tíma-
mótum nú og málaralistin um 1840,
þegar fyrstu ljósmyndirnar tóku að
birtast. Með skjótri fágun þessarar
þrívíðu eftirgerðartækni verður
handgerð styttusmíð varla sam-
keppnisfær.
En vart er hægt að líkja þessu
saman. Mannamyndagerð í högg-
myndalist heyrir nánast sögunni til.
Hún lagðist að mestu af í upphafi
tuttugustu aldarinnar. Ljósmyndin
skók hins vegar undirstöður mynd-
listarinnar þegar allar blaða- og
mannamyndir voru ennþá teiknaðar
eða málaðar. Það er miklu líklegra að
þessi nýja tækni hafi örvandi áhrif á
þrívíða mannamyndagerð; að nú láti
menn unnvörpum gera af sér ná-
kvæmar eftirlíkingar til að hafa uppi í
hillu eða á borði.
Um hitt verður áfram deilt hvort
listin gangi út á eintómt handbragð
eða bara sjónrænt mat og val. Enn
eru margir sem eiga erfitt með að
viðurkenna ljósmyndatæknina sem
fullgilda listgrein þótt liðið sé hátt á
aðra öld frá því hún kom fram. Það
verður því að sýna verkum Karin
Sander tilhlýðilega þolinmæði en
reyna í staðinn að njóta þeirra merki-
legu áhrifa sem það hefur að sjá fólk
sem við þekkjum vel ljóslifandi komið
á stall, en tífalt minna en það er í raun
og veru.
MYNDLIST
i 8 , K l a p p a r s t í g 3 3
Til 29. apríl. Opið þriðjudaga til
laugardaga frá kl. 12–17.
HÖGGMYNDIR –
KARIN SANDER
Vélræn
nákvæmni
Halldór Björn Runólfsson
TÓNLISTARSKÓLI Garðabæjar
heldur tónleika í sal skólans á morg-
un, laugardag, kl.14 undir heitinu
„Stórtónleikar“. Á tónleikunum
koma fram nemendur á öllum stig-
um, þar á meðal eru þeir nemendur
sem tóku þátt í píanókeppni EPTA á
sl. hausti.
Flutt verða verk eftir hin ýmsu
tónskáld, þ. á m. J.S. Bach, Chopin,
Schumann, Scriabin og Max Bruch
og eru það nemendur á píanó, blást-
urs- og strengjahljóðfæri sem þau
flytja. Stefnt er að því að gera slíka
tónleika að árlegum viðburði í starfi
skólans.
Tónleikar
Tónlistarskóla
Garðabæjar
KVIKMYNDIN Stjúpmóðir Sham-
anishvili verður sýnd í bíósal MÍR,
Vatnsstíg 10, á morgun, sunnudag,
kl. 15. Myndin var gerð í Georgíu,
Kákasus, á árinu 1974 í leikstjórn
Eldar Shengelaja, sem lengi var í
hópi fremstu kvikmyndagerðar-
manna Sovétríkjanna.
Kvikmyndin hlaut verðlaun á al-
þjóðlegri kvikmyndahátíð í Kaíró á
sínum tíma. Ensk þýðing. Aðgangur
er ókeypis.
Kvikmynd frá
Kákasus í MÍR
SAMKÓR Mýramanna heldur tón-
leika í Seltjarnarneskirkju á morg-
un, laugardag, kl. 16.
Um þessar mundir eru liðin 20 ár
frá stofnun kórsins og eru tónleik-
arnir haldnir af því tilefni. Efnis-
skráin er að mestu leyti lög úr
söngleikjum, óperettum og óp-
erum, m.a. Sound of music, eftir
Richard Rodgers, My Fair Lady eft-
ir Frederick Loewe, West Side
Story eftir Leonard Bernstein,
lagasyrpa úr Meyjaskemmunni eft-
ir Franz Schubert, einnig laga-
syrpa úr Oklahoma eftir Bernstein,
fangakórinn úr Nabucco eftir
Verdi, Porgy and Bess eftir George
Gershwin, Leðurblökunni eftir Jo-
hann Strauss yngri, ítalskir óperu-
kórar og fleira í þessum dúr.
Einsöngvarar með kórnum eru
Halldóra Friðjónsdóttir, Steinunn
Pálsdóttir, Unnur Sigurðardóttir
og Magnús Árni Magnússon. Söng-
stjóri er Jónína Erna Arnardóttir
og undirleikari Zsuzsanna Budai.
Morgunblaðið/Theodór
Samkór Mýramanna.
Afmælistónleikar í
Seltjarnarneskirkju
ÍSLAND ásamt sögu þess og menn-
ingu kom talsvert við sögu í menn-
ingarlífi Washington, höfuðborg
Bandaríkjanna, í síðustu viku.
Í fjölmennu boði í íslenska sendi-
herrabústaðnum skemmti Bill
Holm, vestur-íslenski rithöfundur-
inn, píanistinn og sagnamaðurinn,
gestum heila kvöldstund með frá-
sögnum af Íslandi og menningu
annarra eyþjóða vítt og breitt um
hnöttinn. Heiðursgestur samkvæm-
isins var öldungadeildarþingmað-
urinn Eugene McCarthy frá Minn-
esota, en hann þekkir vel til
íslenska samfélagsins á þeim slóð-
um, að sögn Bryndísar Schram
sendiherrafrúar.
Leiksýningin Ferðir Guðríðar var
einnig íslenskt menningarframlag í
liðinni viku í Washington. Leikkon-
an Tristan Gribbin flutti einleik
Brynju Benediktsdóttur um ævin-
týralegt lífshlaup Guðríðar Þor-
bjarnardóttur í The National Mus-
eum of Women in the Arts. Þær
Tristan og Brynja voru í Wash-
ington í boði leiklistarhátíðar á veg-
um Storytellers Theatre. Að sögn
Brynju var sýningunni vel tekið og
húsfyllir á báðum sýningum.
„Storytellers Theatre er hópur
áhugafólks um menningu og sagna-
hefð fjarlægra þjóða. Það heldur ár-
lega leiklistar- og sagnahátíð og
býður til listafólki bæði frá Banda-
ríkjunum og Evrópu. Hátíðin var
haldin í sal í austurríska sendi-
ráðinu, en sendiráðið styrkti hátíð-
ina með þessum hætti. Þarna voru
sjö leikhópar samankomnir með
sýningar sínar og í lokaræðu for-
manns hátíðarinnar var sýning okk-
ar sögð hápunktur hátíðarinnar.
Þetta var þannig til komið að
stjórnendur hátíðarinnar höfðu séð
sýningu á Ferðum Guðríðar í
Smithsonian-safninu sl. haust og
leist svo vel á að þau buðu okkur að
koma til Washington með sýn-
inguna,“ sagði Brynja.
Aðspurð um hvort framhald verði
á ferðum Ferða Guðríðar um heims-
byggðina segir Brynja að tilboðin
streymi til þeirra. „En við erum á
vissan hátt bundin átthagafjötrum
hér uppi á Íslandi þar sem öll boð
byggjast á því að við kostum ferðir
okkar á staðinn sjálf en síðan halda
gestgjafarnir okkur uppi. Lausnin
er kannski fólgin í því að ég setjist
að í Vesturheimi en Tristan er ein-
mitt búsett í Los Angeles núna.“
Ferðum Guðríðar vel
tekið í Washington DC
Tristan Gribbin og Brynja Benediktsdóttir.
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦