Morgunblaðið - 22.12.2001, Blaðsíða 33

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. DESEMBER 2001 33
Skartgripaverslun - vinnustofa
Smáralind
Í s l e n s k o g í t ö l s k s k a r t g r i p a h ö n n u n o g - s m í ð i
meistar inn. is
GULL ER GJÖFIN
áhuga hennar á að taka þær vísur
sem þar voru inn í barnatímann.
„Ég kunni svo mörg af þeim lög-
um sem sungin voru við þessar
vísur. Ég las vísurnar fyrir börnin
mín, en þau vildu alltaf láta mig
syngja þær. Og með minni rámu
rödd söng ég það sem ég gat. Ég
fór svo að safna þessu saman, og
þegar ég var beðin að taka að mér
Tónlistartíma barnanna fannst
mér þetta efni alveg upplagt og fá
Þuríði með mér. Ég harðbannaði
henni að syngja eins og söngkona,
og ég útsetti lögin þannig að þau
væru í þægilegri sönghæð og færu
ekki of hátt. En Þuríður hefur al-
veg réttu röddina í þetta. Hún hef-
ur bæði mikla hæð og svo líka fal-
lega dýpt. Þessi vísnabók var
algjör hvalreki. Mikið lifandis
ósköp þótti börnunum gaman að
þessu. Við sum ljóðin útsetti ég
sjálf kvæðalög, og þau eru mest á
fyrri diskinum. Ég vildi líka að
mínar útsetningar væru allar sam-
an á einum diski, en á hinum eru
lög eftir ýmsa, og ég á ekkert í
þeim útsetningum, – nema lagið
Það á að gefa börnum brauð; sem
er eftir mig. Við bættum í þetta
þulunum um Fúsintes og Gils-
bakkaþulu, sem voru ekki í Vísna-
bókinni; það er gaman að hafa þær
með því þær punta mikið upp á.“
Vissi af upptökunum
Jórunn segir að fólk langi til að
rifja Vísnabókarlögin upp, því í
dag kunni þau fáir, og hvergi sé
hægt að fletta þeim upp. Jórunn
segist hafa vitað af þessum upp-
tökum í safni Útvarpsins, en talið
að þær væru orðnar ónýtar. „En
þegar ég heyrði þær varð ég svo
ánægð, ég hélt að þetta væri ekki
lengur svona gott. Röddin hennar
Þuríðar er svo yndisleg og hún
klikkar aldrei. Hún syngur aldrei
falskan tón hún Þuríður og þetta
er alveg dásamlegt.“
Vísnabókin
var engu lík
„Þeir eru margir sem hafa spurt
mig og Lovísu dóttur mína að því
hvar sé hægt að fá þessi lög, og
það er gaman að nú skuli þetta
orðið að veruleika. Þessi lög, sér-
staklega þulurnar, fylgja manni
alla ævi. Ég var einu sinni með lít-
inn strák, sem var nú reyndar stór
og þungur, en þegar maður tók
hann upp og byrjaði að raula þul-
urnar, þá missti hann þyngdina.
Geturðu útskýrt það? Barnið ein-
beitti sér bara svona afskaplega
að þetta gerðist. Það er satt að
Vísnabókin var engu lík, og mynd-
irnar hans Halldórs Péturssonar
voru stórkostlegar.“
Valgarður Egilsson skrifar
texta í pésa og sá um að tína til all-
ar vísurnar, en sumar hverjar
þurfti hann að skrifa upp eftir
upptökunum. Öllu er þessu til
haga haldið í pésanum ásamt
nokkrum vel völdum myndum
Halldórs Péturssonar. Og þá geta
þeir sem vilja rifja upp bernsku
sína gengið á vit minninganna og
jafnvel kennt þeim sem yngri eru
að meta þennan arf.
ÞÆR Þuríður Pálsdóttir söng-
kona og Jórunn Viðar píanóleikari
og tónskáld eru ekki bara ná-
frænkur. Þegar þær voru litlar
passaði Jórunn Þuríði, en þegar
þær uxu úr grasi fóru þær að
vinna saman í tónlistinni, Þuríður
söng og Jórunn spilaði með; en
Þuríður var líka sú sem frumflutti
flest af sönglögum Jórunnar. Þær
hafa líka kennt saman um árabil í
Söngskólanum í Reykjavík, þar
sem Jórunn hefur leikið á píanó
með söngnemum Þuríðar. Á ár-
unum kringum 1960 unnu þær
saman að Tónlistartíma barnanna,
sem var afar vinsæll á þeim árum.
Meðal efnis í þættinum voru ís-
lensk barnalög, þululög, kvæða-
lög, önnur þjóðlög og erlend lög
sem höfðu unnið sér sess í safni ís-
lenskra barnalaga. Hæst bar lögin
úr Vísnabókinni, en það var bók
sem hvert barn þekkti. Mosagræn
kápan og frábærar teikningar
Halldórs Péturssonar eru gömlum
börnum enn í dag í fersku minni; –
bókin var sungin og lesin upp til
agna á mörgum heimilum – oft var
hún endurútgefin, en með tíman-
um tók hún að breytast með tíð-
aranda og tísku, og þótti þá sum-
um þeim eldri sem hún hefði mátt
muna sinn fífil fegri.
Upptökurnar varðveittust
óskemmdar í fjörutíu ár
Dr. Símon Jóhannes Ágústsson
valdi vísurnar í bókina, en hún
kom fyrst út árið 1946. Jórunn út-
setti þessi lög fyrir útvarpsþáttinn
og Þuríður söng. Mörg þessara
laga höfðu verið sungin lengi og
lifað kynslóð af kynslóð í munn-
legri geymd.
Það kom Jórunni og Þuríði
nokkuð á óvart að hljóðritanir Út-
varpsins á lögunum úr þessum
þáttum skyldu hafa varðveist svo
vel öll þessi ár, en upptökurnar
höfðu hírst í safni Útvarpsins nær
ósnertar í tæp
fjörutíu ár þegar
farið var að skoða
þær og hlusta. Ás-
mundur Jónsson í
Smekkleysu hafði
mikinn áhuga á að
gefa þetta út, og úr
varð að tveir geisla-
diskar með lögum
úr Tónlistartíma
barnanna frá árum
Jórunnar og Þuríð-
ar eru komnir út,
undir nafninu
Fljúga hvítu fiðrild-
in.
„Það reyndust
vera til miklu fleiri
lög en hægt var að koma á þessa
tvo diska,“ segir Þuríður Pálsdótt-
ir; „en þetta eru lögin sem sungin
voru fyrir krakkana úr þessari
dásamlegu Vísnabók, en það er
þarna fleira, eins og þulurnar okk-
ar, til að mynda Gilsbakkaþula og
Fúsintesþula og Mánudaginn,
þriðjudaginn, kerling sat og
spann. Og þetta var líka byrjunin
á því að Jórunn fór að útsetja ís-
lensku þululögin og semja stærri
verk út frá þeim.“
Þuríður segir að þegar lögin
voru komin í ljós hafi ekki verið
um annað að ræða en að reyna að
varðveita þau. „Það gæti verið
gott bæði fyrir tónmenntakennara
og fóstrur að eiga þessi lög, – það
eru margir búnir að gleyma þessu,
þannig að það má segja að með
þessu sé líka verið að varðveita arf
okkar. Textar allra laganna voru
settir í pésann, þannig að hægt
væri að syngja þetta með börnum.
Þetta er barnalagaplata, og þar er
aðallega stuðst við Vísnabókina.“
„Þuríður hefur
réttu röddina“
Jórunn Viðar segir að það hafi
verið Vísnabókin sem kveikti
„Mikið lifandis ósköp þótti
börnunum gaman að þessu“
Jórunn
Viðar
Þuríður
Pálsdóttir
Gamlar upptökur með Jórunni Viðar og Þuríði Pálsdóttur á geisladiskum
Aðventkirkjan við Ingólfsstræti
Kór Aðventkirkjunnar í Reykjavík
flytur tónverkið Friður á jörðu eftir
Björgvin Guðmundsson kl. 16.
Einsöngvarar eru Nanna María
Cortes og Garðar Thór Cortes.
Stjórnandi er Garðar Cortes. Undir-
leikari á píanó er Ester Ólafsdóttir.
Kaffi Reykjavík Tenórarnir þrír,
Jóhann Friðgeir Valdimarsson,
Birgir Baldursson og Þorgeir J.
Andrésson, halda tónleika kl. 21.
Þeir munu syngja kunnar óp-
eruaríur auk íslenskra laga, saman
og hver í sínu lagi. Píanóleikari með
þeim er Jónas Þórir.
Laugavegur 25, 3. hæð Vinnu-
stofusýning sjö nýútskrifaðra mynd-
listarmanna er frá kl. 12–22. Lista-
mennirnir eru: Arnfinnur Amazeen,
Baldur Geir Bragason, Bryndís Erla
Hjálmarsdóttir, Elín Helena
Evertsdóttir, Markús Þór Andr-
ésson, Sigríður Björg Sigurðardóttir
og Þuríður Svala Sigurðardóttir, en
þeir voru í mismunandi deildum
Listaháskóla Íslands og vinna í ólíka
miðla. Vinnustofan er einnig opin á
morgun á sama tíma.
Fríkirkjan í Reykjavík Ragnheiður
Árnadóttir sópran heldur styrkt-
artónleika með aðstoð góðra vina kl.
21. Á dagskránni eru ýmis klassísk
verk ásamt jólalögum í ýmsum út-
setningum. Auk Ragnheiðar koma
fram Guðlaug Ólafsdóttir djass-
söngkona, Gísli Magna tenór, Bene-
dikt Ingólfsson bassi og Nanna
María Cortes mezzosópran.
Hljóðfæraleik annast Lára Rafns-
dóttir píanó, Pavel Manasek orgel,
Elfa Rún Kristinsdóttir fiðla og
Agnar Már Magnússon djasspíanó.
Selfosskirkja Jólavaka Samkórs
Selfoss hefst kl. 22. Stjórnandi er
Edit Molnar og Miklós Dalmay leik-
ur á píanó. Gestakór jólavökunnar er
Unglingakór Selfosskirkju undir
stjórn Margrétar Bóasdóttur.
Í DAG
Garðar, Nanna og Garðar Thór Cortes.
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
Lemon
River
nefnist
ný plata
með ís-
lensk-
dönsku
hljóm-
sveit-
inni
Klakki. Á plötunni eru 15 lög eftir Nínu
Björk Elíasson og Hesse Poulsen, inn-
blásin af fornum kínverskum ljóðum.
Hljómsveitin er skipuð Nínu Björk,
söngur, Hasse Poulsen, gítar, Henrik
Simonsen, bassi, og Lars Juul,
trommur.
Nína Björk er búsett í Kaupmanna-
höfn og er einnig söngvari danska
spunatónlistarhópsins Lærkekvint-
etten.
Nína Björk hefur komið fram á tón-
leikum um allan heim. Hún nam tón-
list við háskólann í Kaupmannahöfn.
Hún hefur einnig starfað við söng-
kennslu við Rytmisk Musikkonserv-
atorium og Det Fynske Musik-
konservatorium.
Útgefandi er Klakkur og plötuútgáf-
an Tutl í Þórshöfn í Færeyjum.
Djass