Morgunblaðið - 15.06.2002, Blaðsíða 24

ERLENT
24 LAUGARDAGUR 15. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
OPIN HÚS Í DAG FRÁ KL. 14.00-16.00
TUNGUÁS 6 - GARÐABÆ
160 fm einbýlishús á einni
hæð ásamt tvöföldum 49 fm
bílskúr, eða samtals 209 fm, á
þessum vinsæla stað í Ása-
hverfi. Íbúðin er tvær stofur,
rúmgott eldhús, 3 svefnherb.,
tvö baðherb. o.fl. Lóðin er grófjöfnuð. Húsið er ekki alveg full-
búið. Áhv. 12,0 m. húsbréf og lífsj. Verð 23,9 m.
Sigþór tekur vel á móti ykkur milli kl. 14.00 og 16.00.
EYJABAKKI 10 - Reykjavík
95 fm 4ra herbergja íbúð á 1.
hæð. Íbúðin skiptist þannig:
Forstofa, eldhús,búr/geymsla,
þvottaherbergi, rúmgóð stofa
með suðursvölum út af. Her-
bergjagangur, þrjú svefnher-
bergi og baðherbergi. Á jarð-
hæð er sérgeymsla. Verið er að klára að klæða húsið að utan
og verður þeirri framkvæmd lokið á kostnað seljanda. Áhv. 6,6
m. Verð 10,9 m.
Sigríður tekur vel á móti ykkur milli kl. 14.00 og 16.00.
OPIÐ í dag frá kl. 14-16
Síðumúla 11 • 2. hæð • 108 Reykjavík
Sverrir Kristjánsson, lögg. fasteignasali
Sími 575 8500 • Fax 575 8505
EFTIR fimmtán ára athuganir og
útreikninga hafa stjörnufræðing-
ar á plánetuveiðum með nýjustu
tækni að vopni loksins fundið sól-
kerfi sem að minnsta kosti svipar
til sólkerfisins sem jörðin tilheyr-
ir. Þetta er í fyrsta sinn sem stað-
festing fæst á því, að til séu önnur
sólkerfi sem hafa þróast með svip-
uðum hætti og okkar kerfi, með
stóra gasrisa eins og Júpíter sem
snúast í kringum sólina í tiltölu-
lega mikilli fjarlægð á nokkurn-
veginn hringlaga braut.
Hingað til hafa þær stjörnur,
sem vitað er að tilheyra stjörnu-
hópi, verið hver annarri ólík; stór-
ir „heitir Júpíterar“ verið á braut
mjög nærri sólum sínum, og
brautin í mörgum tilvikum ójöfn
og mjög sporöskjulöguð. Stjörnu-
fræðingar hafa lengi talið, að
þetta mætti rekja til aðferðarinn-
ar, sem notuð er við að leita að
plánetum á braut um sólir, en ekki
til einhvers náttúrulögmáls eða
reglu sem stjórni plánetumyndun.
Það sé einfaldlega auðveldara að
finna stórar plánetur sem eru
stutt frá sól en að finna plánetur
sem eru á braut lengra frá sól.
Uppgötvunina gerðu Geoffrey
Marcy, prófessor við Háskólann í
Kaliforníu í Berkeley, og Paul
Butler, við Carnegie-stofnunina í
Washington. Rennir hún stoðum
undir fyrrgreinda ályktun
stjörnufræðinga, og veitir fyrstu,
beinu vísbendingarnar um að sól-
kerfið okkar sé ekki einstakt. Sól-
in í miðju þessa nýuppgötvaða sól-
kerfis er í um 41 ljósárs fjarlægð
frá jörðinni, í stjörnumerkinu
Krabbanum. Hefur hún fengið
heitið 55 Cancri.
Marcy og Butler uppgötvuðu
1996 að pláneta ögn minni en
Júpíter er á braut um 55 Cancri
mjög nálægt sólinni og aðeins um
14 daga að fara hring um hana. Nú
hafa þeir uppgötvað að pláneta
sem er 3,5 til fimm sinnum efn-
ismeiri en Júpíter er á braut um
55 Cancri í litlu meiri fjarlægð en
Júpíter er í frá sólu. Svona upp-
götvun hefur ekki verið gerð áður.
Ný uppgötvun stjarnfræðinga
Sólkerfi svipað
okkar fundið
Canaveralhöfða. Washington Post.
STRIGASKÓRNIR hennar Eneidu
Torres eru orðnir hálfgerðir ræflar
en nýir skór myndu kosta hana öll
eftirlaunin í heilan mánuð. Ef eitt-
hvað er, þá á ástandið eftir að
versna enda hefur Kúbustjórn
hækkað verðlagið í „dollarabúð-
unum“ þar sem hægt er að kaupa
neysluvarning á borð við strigaskó
fyrir beinharðan gjaldeyri. Stjórnin
þarf nauðsynlega að hressa dálítið
upp á fjárhaginn áður en sum-
arsvækjan neyðir fólk til að kveikja
á loftkælingunni með tilheyrandi
bresti í öllu orkukerfinu.
„Þetta er ekki gott,“ segir Torr-
es, tæpleg sextug ekkja, þar sem
hún situr í ruggustólnum á heimili
sínu. Það eru líka orð að sönnu.
Bensín er oft ófáanlegt og hvers
konar sápa kemur ekki í verslanir
nema á tveggja eða þriggja mánaða
fresti og þá stranglega skömmtuð.
Sumarið er versti tíminn í efna-
hagslífinu en að þessu sinni eru erf-
iðleikarnir meiri en venjulega. Á
fyrsta fjórðungi ársins var sam-
dráttur í ferðamennskunni, helstu
gjaldeyrislindinni, 14%, olíuverð
hefur hækkað en verðið á sykr-
inum, helstu útflutningsafurðinni,
hefur lækkað. Til jafnaðar hefur
Kúba selt sykur fyrir um 45 millj-
arða íslenskra króna á ári en nú
stefnir í, að það verði aðeins fyrir
rúma 32 milljarða kr.
„Sykurreyrinn er okkar mesti
fjársjóður“ stendur á Chile-
sykurverksmiðjunni í San Luis á
Austur-Kúbu en nú er þar engin
starfsemi. Kúbverska fréttastofan
sagði frá því þegar uppskerutíminn
í sykrinum hófst í fyrra, að þá væru
aðeins 100 af 154 sykurverk-
smiðjum í gangi. Ríkisstjórnin seg-
ist vera að vinna að endur-
skipulagningu en áætlaður
kostnaður við nýjan búnað og tækni
í hverri verksmiðju er á bilinu 360
til 450 millj. ísl. kr. Frammi fyrir
þessu hefur Kúbustjórn ákveðið að
skera orkunotkun niður um 10%.
270 kr. á mánuði
Torres býr með syni sínum, dótt-
ur, tengdasyni og tveimur barna-
börnum. Hún á enga ættingja er-
lendis, sem geta sent henni dollara,
og því verður hún að draga fram
lífið á eftirlaununum, 80 pesóum,
270 ísl. kr. á mánuði. Að auki fær
hún nokkra pesóa fyrir að elda fyr-
ir aðra fjölskyldu.
Torres segir, að ekki sé allt
slæmt á Kúbu. Þar standi öllum til
boða menntun og læknishjálp fyrir
ekki neitt. Útlitið með nýja skó er
hins vegar slæmt. Dollarabúðirnar
hafa ekki birt nýju verðlistana en
talað er um, að hækkunin verði allt
að 30%. Raunar hefur stjórnin til-
kynnt, að verð á mjólk verði lækkað
en aðrar hækkanir benda til, að
verulega sé farið að þrengja að.
Kúbverjar komast ekki hjá því að
flytja inn olíu og matvæli. Julio
Triana hjá rannsóknastofnun efna-
hagslífsins áætlar, að olían hafi
kostað um 900 milljarða kr. árlega
og matvælin 720 milljarða. Í janúar
á þessu ári var olíufatið í 20 doll-
urum en var komið í 27 dollara í
apríl. „Allir vita hvað það þýðir,“
sagði í Granma, málgagni kúb-
verska kommúnistaflokksins.
Bandamaður sem brást
Verstu tíðindin komu þó kannski
frá Venesúela, helsta vinaríki
Kúbu. Samkvæmt samningum frá
því í október 2000 hafa Kúbverjar
fengið þaðan allt að 53.000 olíuföt
daglega á mjög góðum kjörum.
Þessir flutningar lögðust af þegar
reynt var að steypa Hugo Chavez,
forseta Venesúela, af stóli um miðj-
an apríl sl. og hafa legið niðri síðan.
Chavez og Venesúelastjórn láta
ekkert eftir sér hafa um þetta mál
en Kúbustjórn segir það hafa valdið
henni stórtjóni og neytt hana til að
kaupa dýrari olíu annars staðar.
Áfallið, sem Kúbustjórn varð fyr-
ir er Sovétríkin hrundu, olli því, að
hún sá sig tilneydda til þess 1993 að
slaka nokkuð á klónni í efnahags-
málunum. Þá var fólki leyft að nota
dollarann, opnað fyrir takmörk-
uðum fjölda smáfyrirtækja, erlend
fjárfesting heimiluð og komm-
únistastjórnin sjálf fór að reka doll-
arabúðir. Síðan hefur ekkert gerst.
Enginn endir sjáanlegur
á þrengingunum á Kúbu
AP
Dollarabúð í Santiago de Cuba. Vegna fjárskorts á að hækka verð í þessum verslunum, líklega um 10 til 30%.
’ Sumarið er versti tíminn í
efnahagslífinu ‘
Vöruskortur,
orkuskortur og
hækkandi verð
í dollarabúðum
Flórída. AP.
STJÓRNVÖLD í Perú hafa farið
þess á leit við Japani að þeir fram-
selji Alberto Fujimori, fyrrverandi
forseta landsins, sem hefur verið
ákærður fyrir mannréttindabrot og
aðild að morðum og mannránum á
tíu ára valdatíma sínum.
Diego Garcia Sayan, utanríkisráð-
herra Perú, sagði að hægt yrði að
sækja Fujimori til saka í Japan en
kvaðst vona að Japanir yrðu við
beiðninni til að hægt yrði að draga
hann fyrir rétt í heimalandinu.
Ólíklegt er að Japanir verði við
beiðninni því Fujimori hefur fengið
ríkisborgararétt í Japan. Stjórn
landsins hefur sagt að hún framselji
ekki japanska ríkisborgara.
Foreldrar Fujimoris voru jap-
anskir og fluttust til Perú. Hann
flúði til Japans 2000 og sendi símbréf
þar sem hann tilkynnti afsögn sína,
en þingið neitaði að viðurkenna hana
og vék honum úr embætti.
Montesinos ákærður
Dómari í Perú hefur fyrirskipað
réttarhöld yfir Vladimiro Montes-
inos, sem var hægri hönd Fujimoris
og yfirmaður leyniþjónustu landsins,
og átján herforingjum fyrir dráp á
þremur uppreisnarmönnum árið
1997. Mennirnir voru vegnir eftir að
þeir gáfust upp þegar 140 sérþjálf-
aðir hermenn réðust inn í japanska
sendiráðið í Lima til að bjarga 72
mönnum sem uppreisnarmenn héldu
í gíslingu. Björgunaraðgerðin vakti
heimsathygli og hermennirnir voru
álitnir þjóðhetjur í Perú. Morðákær-
an er mjög umdeild í landinu og fólk-
ið sem bjargað var hefur mótmælt
því að nokkrir hermannanna verði
saksóttir fyrir að gera skyldu sína.
Óskað eftir
framsali
Fujimoris
Lima. AFP, AP.
HÓPUR sænskra vísindamanna
rannsakar nú stöðuvatn í Noregi í
leit að óþekktu skrímsli sem sést hef-
ur til nokkrum sinnum undanfarnar
þrjár aldir, að því er netfréttamiðill-
inn Nettavisen greindi frá. „Við höf-
um þegar fengið nokkrar vísbend-
ingar,“ segir Espen Samuelsen,
foringi hópsins.
Vísindamennirnir hafa notað óm-
tæki til þess að fínkemba Rømsjøen í
Suðaustur-Noregi á hverju kvöldi
síðan í byrjun vikunnar. Fyrsta
kvöldið greindist hljóð sem vísinda-
mennirnir töldu fyrst vera frá ára-
báti, en engan slíkan var að sjá og
hætti hljóðið eftir hálfa mínútu, að
sögn Samuelsens. Hefði hljóðið sam-
svarað því sem heyrast myndi frá
stórri skepnu á ferð í vatni.
„Rømsjøskrímslið“ sást fyrst í
byrjun átjándu aldar og síðast frétt-
ist af því í fyrra. Þá kvaðst kona
nokkur hafa sé stórt svart dýr liggja
í fjöruborðinu, en það hefði horfið á
kaf þegar hún henti steini í átt að því.
Samkvæmt sjónarvottum er
skrímslið fimm til fimmtán metra
langt, sverast í miðjunni og með ann-
aðhvort ugga eða fætur.
Leitað að
skrímsli
Ósló. AFP.
♦ ♦ ♦
ATVINNULEYSI var aðeins 3,1% í
Bretlandi í maí og hefur ekki verið
minna í aldarfjórðung.
Bretar hafa sínar aðferðir við að
reikna út atvinnuleysið en ef miðað
er við þær reglur, sem farið er eftir
hjá ILO, Alþjóðavinnumálastofnun-
inni, var atvinnuleysið í Bretlandi
5,2%. Sem dæmi um muninn má
nefna, að bresk stjórnvöld segja, að
fólki í fullu starfi hafi fjölgað um
88.000 á fyrsta ársfjórðungi en ILO
aftur, að atvinnulausum hafi fjölgað
um 19.000 á sama tíma.
Lítið
atvinnuleysi
London. AP.
♦ ♦ ♦