Morgunblaðið - 15.06.2002, Blaðsíða 38

UMRÆÐAN
38 LAUGARDAGUR 15. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
H
ér með skrifa ég
líka undir auglýs-
inguna sem birtist
í blöðunum í fyrra-
dag. Ég bið liðs-
menn Falun Gong-hreyfing-
arinnar og aðra erlenda gesti af
asísku bergi brotna afsökunar á
óskiljanlegu framferði íslenskra
stjórnvalda í tengslum við op-
inbera heimsókn forseta Kín-
verska alþýðulýðveldisins til Ís-
lands.
Í vikunni skammaðist ég mín
fyrir að vera Íslendingur. Ís-
lensk stjórnvöld gerðust sek um
misrétti. Taívönskum prófess-
orum á leið
á ráðstefnu
á Íslandi
var bannað
að koma.
Allir þeir
sem eru as-
ískir í útliti
voru stöðvaðir í Leifsstöð. Fjöld-
inn allur af fylgismönnum Falun
Gong var stöðvaður á flugvöllum
í Bandaríkjunum og Evrópu.
Forseta Kína má ekki móðga
með nærveru slíks fólks, íslensk
stjórnvöld hafa reynt allt hvað
þau geta til að tryggja það.
Nokkrum tugum Falun Gong-
manna var leyft að fara frjálsum
ferða sinna, eftir fangabúðavist í
Njarðvíkurskóla, fyrst þeir voru
hvort sem er komnir til landsins
en aðrir skyldu stöðvaðir áður en
þeir stigu upp í íslenska flugvél.
Guði sé lof fyrir að fleiri flug-
félög en Flugleiðir ríkisins fljúga
varla til Íslands.
Ragnar Aðalsteinsson lögmað-
ur á heiður skilinn fyrir fram-
göngu sína í þágu mannréttinda
á Íslandi. Hann fer óhikað fram á
það við stjórnvöld að flugrekstr-
arleyfi Flugleiða verði aft-
urkallað þar sem félagið hafi
brotið lög með því að fara eftir
fyrirmælum sömu stjórnvalda
um að meina Falun Gong-fólki að
ganga um borð. Þetta er nátt-
úrulega vonlaust verk en einhver
þarf að halda uppi andófi.
Íslenskum stjórnvöldum er
vorkunn. Þau hafa beygt sig fyr-
ir ofurvaldi kínverskra stjórn-
valda og uppskorið andúð ís-
lensks almennings fyrir vikið
(a.m.k. í nokkra daga). Íslenska
dómsmálaráðuneytið hefur undir
höndum lista með nöfnum fólks
af ýmsu þjóðerni sem á það sam-
eiginlegt að tengjast Falun
Gong. Og íslensk stjórnvöld
fylgja því boði kínverskra stjórn-
valda að meina fólkinu á svarta
listanum inngöngu í landið hvað
sem það kostar.
Við innritunarborð Flugleiða á
flugvellinum í París stóð í gær
yfir hungurverkfall Falun Gong-
fólks sem var meinaður aðgang-
ur að flugvél til Íslands án frek-
ari málalenginga. Flugfélag get-
ur ekki leyft sér að koma svona
fram við farþega; að svíkja
samninga án rökstuðnings og
hafna skaðabótaábyrgð. Íslensk
ferðaþjónusta bíður hnekki líka.
Fréttir af þessu framferði hafa
borist út fyrir Ísland merkilegt
nokk. Og túristakandidatar
beina ferðaáhuga sínum annað
en til Íslands. Þarf engan að
undra.
Það þarf að mótmæla bæði
framkomu kínverskra stjórn-
valda og íslenskra stjórnvalda.
Kínversk stjórnvöld brjóta
mannréttindi á hverjum degi
eins og er alþekkt staðreynd. Í
Kína er fólk tekið af lífi, tjáning-
arfrelsið er einskis virt og lýð-
ræði er óþekkt en hlýðni við yf-
irvaldið á sér langa hefð. Á
Íslandi er þessu öfugt farið. Ís-
land er lýðræðisríki. Hér er fólki
frjálst að tjá skoðanir sínar og
þær eru virtar. Fólki er frjálst að
mótmæla ef því mislíkar. Þetta
fyrirkomulag á sér langa hefð.
Hvað veldur því að þessari hefð
er kastað í einni svipan og fólki
sem hingað vill koma meinaður
aðgangur? Almenningur á
heimtingu á skýringum á því.
Falun Gong er ekki hreyfing
hryðjuverkamanna. Þetta er
vopnlaust fólk sem stundar and-
lega leikfimi og mótmælir stað-
fastlega mannréttindabrotum í
Kína. Og það er sjálfsagt að það
elti forseta Kína til að gera það.
Það er ekki Falun Gong-fólkið
sem er vopnað, það eru lífverðir
aðalritarans, og hættan er fólgin
í að þeir hleypi af skoti ef sést í
gulklætt fólk. Kínversk stjórn-
völd hafa sett íslenskum stjórn-
völdum allt of ströng skilyrði
fyrir því að kínverski forsetinn
þiggi boð um opinbera heimsókn.
Það þarf í sjálfu sér ekki að
koma á óvart. Það sem á að koma
á óvart er að íslensk stjórnvöld
skuli hlaupa á eftir þessum boð-
um. Í fréttum Ríkissjónvarpsins
kom fram að starfsmenn kín-
verska sendiráðsins hér á landi
ættu allt sitt undir því að heim-
sókn Jiang Zemin færi í alla
staði fram eftir hans höfði. Þeir
yrðu sóttir persónulega til
ábyrgðar ef snurða hlypi á þráð-
inn.
Í fyrsta lagi á náttúrulega ekki
að bjóða fulltrúa Kína hingað til
lands í opinbera heimsókn. Það
er viðurkenning á starfi hans en
hann á ekki fallegan feril að baki.
Það er viðurkenning á því að við-
urkenna ekki Falun Gong nema
sem illskeyttan sértrúarsöfnuð
og viðurkenning á því að félagar
í Falun Gong séu sekir og þá
megi pynta, fangelsa og eitthvað
þaðan af verra. Ef forsetanum er
samt sem áður boðið verður allur
almenningur, íslenskur sem er-
lendur, að geta mótmælt því ef
hann svo lystir. Hann verður að
geta mótmælt mannréttinda-
brotum í Kína og ekki síður aum-
ingjaskap íslenskra stjórnvalda.
Stjórnvöld hafa klórað í bakk-
ann og sagt nauðsynlegt að
tryggja öryggi forsetans með öll-
um tiltækum ráðum. Íslenska
lögreglan sé alls ekki nógu öflug
til að tryggja frið og ró í kringum
heimsókn svo stórs leiðtoga. En
það er alls ekki málið. Hér hafa
áður verið mótmæli. Nú síðast
Natofundur þar sem allt gekk
upp og íslensku lögreglunni var
hrósað fyrir vel unnið verk.
Afsakið
framferðið
Íslensk ferðaþjónusta bíður hnekki líka.
Fréttir af þessu framferði hafa borist út
fyrir Ísland, merkilegt nokk.
Og túristakandidatar beina ferðaáhuga
sínum annað en til Íslands.
Þarf engan að undra.
VIÐHORF
Eftir Steingerði
Ólafsdóttur
steingerdur-
@mbl.is
ÍSLENSK stjórn-
völd hafa ratað í
ógöngur vegna fleðu-
láta við kínverskan
flokkseinræðisherra.
Svo virðist sem okkar
reyndustu stjórnmála-
menn, forsetinn, for-
sætisráðherrann og ut-
anríkisráðherrann,
hafi ímyndað sér að
ódæði gestsins í
heimalandinu yrðu
fjarverandi í sumar-
blíðunni við Gullfoss
og Geysi og íslenska
þjóðin yrði sömuleiðis
kurteis og pen við
gestinn og léti sem hún
hefði ekki heyrt minnst á slátrunina
á Torgi hins himneska friðar, skipu-
lögð hryðjuverk gegn tíbesku þjóð-
inni um áratugaskeið, kerfisbundn-
ar ofsóknir gegn öllum sem efla
styrk sinn gegn ofríkinu eða lygaó-
hróðurinn sem rekinn er gegn fórn-
arlömbum ofbeldisins. Þetta var
hrapallega misreiknað. Íslendingar
hafa að vísu fullan skilning á nauð-
syn þess að hafa kurteisleg sam-
skipti við erlend stjórnvöld sem
ekki vinna gegn okkur eða hags-
munum okkar en er hins vegar
meinilla við að láta hafa sig fyrir
puntudúkkur í samkvæmisleik við
mann sem ber ábyrgð á fyrirskip-
uðum, kerfisbundnum hópnauðgun-
um kínverskra setuliðsmanna á tíb-
eskum búddanunnum, svo lítið
dæmi sé tekið af afrekalista þessa
merka stjórnvitrings.
Kínverska flokkseinræðið telur
sér ógnað af fólki sem iðkar morg-
unleikfimi og ofsækir það með til-
tækum ráðum. Íslensk stjórnvöld
hafa komið sér í þá stöðu að látast
hafa skilning á þeirri sérstöku ósk
þessa gests síns að fyrir augu hans
komi fyrir alla muni ekki fólk að
iðka morgunleikfimi. Þau hafa sýnt
honum þá velvild að ofsækja sjálf
eftir fremsta megni alla þá sem lík-
legir eru til að spenna greipar í
morgunsárið á meðan aðalritari kín-
verska kommúnistaflokksins lætur
mynda sig í íslenskri sumardögginni
svo þegnar hans í endurhæfingar-
búðunum og böðlar þeirra sjái
hversu víðförull aufúsugestur hann
sé í útlandinu. Hann mun glaður
segja frá því hve innilega sammála
íslenski forsetinn og litlu drengirnir
hans voru um ógnina sem stafar af
iðkendum morgunleikfimi enda hafi
þeir bannað þeim inngöngu í fagra
landið sitt en óskað honum góðs
gengis í stríðinu gegn þeim heima í
Kína. Þetta verður landkynningin
sem við Íslendingar
fáum í Kína út á gest-
risnina við flokksein-
ræðisherrann.
Hitt er síðan annað
mál að gesturinn er
ekki eins sefasjúkur og
virðast mætti. Morg-
unleikfimi er raun-
veruleg ógn við flokks-
einræðið í Kína og alla
hugmyndafræði þess.
Ástæðan liggur sum-
part í leikfiminni
sjálfri, þeim styrk sem
hún veitir iðkendum,
en ein og sér hefði hún
þó aldrei orðið annað
en meinlaus tísku-
bylgja í kínverska þjóðlífinu.
Flokkseinræðið, undir forustu
gestsins, tók hins vegar þá ákvörð-
un að gera iðkendur morgunleikfimi
að yfirlýstum óvinum flokksins,
þjóðarinnar og ríkisins alls. Þetta
munu þeir mjög trúlega hafa gert af
þeirri kunnu stjórnvisku einræðis-
hneigðra manna allra landa og allra
tíma að gera að opinberum fjanda
einhvern eða einhverja sem henta
vel til að sýna að óvinurinn leynist
þar sem síst nokkurn grunaði að
óvinar væri von og til að sýna
hversu miskunnarlaust verður að
heyja stríðið við hann og hversu
naumur en hetjulegur sigurinn var í
því stríði að lokum! Með slíkum að-
gerðum vinnst það einnig að hættu-
legustu óvinir einræðis, hugprútt og
réttsýnt fólk, rís upp til varnar gegn
fáránlegum ofsóknunum og opin-
berar sig. Þannig gefst tækifæri til
að ganga frá því í leiðinni. Það sem
byrjaði sem ævagömul kínversk
„morgunleikfimi“ hefur vegna of-
sókna flokkseinræðisins orðið að
uppreisn æ fleiri hugrakkra og rétt-
sýnna manna og kvenna gegn þessu
sama einræðisvaldi.
Okkur kann að finnast fáránlegt
að nokkrum stjórnvöldum komi til
hugar að banna gamlar leikfimiæf-
ingar og beinlínis skammarlegt að
stjórnvöld okkar séu yfirhöfuð til
viðræðu um að taka á sinn hátt þátt
í geggjuninni. Við hefðum vænst
þess að forsetinn okkar og litlu
drengirnir hans í stjórnarráðinu
hefðu sagt við þann kínverska að
sumir hlutir væru ofar skilningi
þjóðar með elsta lýðkjörið þing í
heimi – svo aðeins væri nú fært í
stílinn. Eitt þeirra væri að einhverj-
um gæti verið ami að því að fólk
spennti greipar í morgunkyrrðinni
og sypi ferskt loft. Hann skyldi þess
vegna bara njóta þess að dvelja
þessa 3 eða 4 daga í landi þar sem
morgunleikfimi væri ekki ógn við
einn eða neinn, jafnvel þótt þúsund
manns af sýnilegum asískum upp-
runa iðkaði hana hvert sem auga
liti. Slíkt væri, rétt eins og Geysir
og miðnætursólin, partur af lífi
þjóðarinnar og kallaðist frelsi!
Þannig hefði þessi tungumálafróði
gestur forsetans okkar og drengj-
anna hans í stjórnarráðinu bætt í
orðaforðann einu íslensku orði.
Þetta hefði orðið afar skemmtilegt,
eins konar samkvæmisþraut, því
þetta litla orð er óþýðanlegt á
flokkseinræðiskínversku.
Þetta kann okkur að finnast en
það er vegna þess að við skiljum
ekki það sem forsetinn okkar og
drengirnir hans í stjórnarráðinu
hafa af langri stjórnmálalegri
reynslu skilið í þessu máli: Hin kín-
verska hreyfing um morgunleikfimi
er stjórnarandstaðan í Kína og mun
verða það þar til tekst að uppræta
hana með því ofbeldi sem við höfum
aðeins séð skuggann af ennþá, eða
þá þar til flokkseinræðinu verður
steypt af valdastóli. Það væri óvið-
eigandi við flokkseinræðisherrann
að skáeygt fólk sýndi honum póli-
tískt andóf hér með morgunleikfimi
þar sem hann er varnarlaus og get-
ur ekki sigað á það sérsveitum
flokkslögreglunnar sinnar. Þetta
skilja stjórnvitringarnir á Bessa-
stöðum og í stjórnarráðinu og annar
litlu strákanna þar hefur útskýrt
fyrir okkur að það væri klár aum-
ingjaskapur að láta slíkt fólk spilla
geði gestsins og eyðileggja fyrir
þeim þetta fína bjóð. Nei, gestinum
vilja þeir sýna að óvinir hans séu
líka óvinir þeirra og þótt þeir hafi að
vísu ekki yfir að ráða sérdeildum til
að hópnauðga konum í röðum óvin-
anna eins og flokkseinræðisherrann
er svo lánsamur að hafa heima hjá
sér, þá hafa þeir sín ráð við sameig-
inlegum fjendum og flokkseinræð-
isherrann gleðst og hælir þeim og
segir að þeir séu bara nokkuð efni-
legir flokkseinræðisherrar líka.
Hinn viðsjáli gestur
Gunnlaugur
Sigurðsson
Heimsókn
Hin kínverska hreyfing
um morgunleikfimi, seg-
ir Gunnlaugur Sigurðs-
son, er stjórnarand-
staðan í Kína.
Höfundur er lektor við
Kennaraháskóla Íslands.
ÞÁ er komið að
kvennahlaupi ÍSÍ í
þrettánda sinn. Það er
alltaf jafn mikil
stemmning í aðdrag-
anda hlaupsins. Um-
fjöllun og auglýsingar,
konur skokkandi hér
og þar, gangandi rösk-
lega – og hvernig
skyldi bolurinn vera á
litinn í ár? Þetta er
það sem um er spjallað
og það sem maður sér
í júnímánuði fyrir
Kvennahlaupið.
Aðalhlaupið er í
Garðabæ
Fyrsta hlaupið fór fram í Garða-
bæ í tilefni íþróttahátíðar ÍSÍ árið
1990 og þar hefur hjarta/vagga
hlaupsins verið. Ungmennafélagið
Stjarnan í Garðabæ og bæjarfélag-
ið hafa ávallt staðið myndarlega að
hlaupinu og ekkert til sparað, þann-
ig að þessi stærsti íþróttaviðburður
Íþrótta- og Ólympíusambandsins
hefur ávallt farið fram með sóma.
Að þessu sinni verður boðið upp á
nýjar hlaupaleiðir, sem byrja á
sama stað en liggja í átt að Vífils-
stöðum í stað Arnar-
nessins áður. Þessar
hlaupaleiðir eru ekki
síðri en þær sem verið
hafa undanfarin tólf
ár.
Hlaupið um
allt land
Það sem hefur gert
hlaupið óvenjulegt er
að það fer fram á yfir
hundrað stöðum á
landinu, einnig erlend-
is. Þannig geta konur
sem eru í sumarfríi,
eða á ferðalagi um
landið, tekið þátt og
margar hafa lýst ánægju með þá til-
breytingu að vera þátttakandi með
nýju fólki og upplifa menningu þess
staðar sem þær hafa verið staddar
á. Þær konur sem koma að und-
irbúningi og framkvæmd hlaupsins
um land allt eiga þakkir skildar fyr-
ir ósérhlífni og dugnað.
Samhjálp
kvenna
Að þessu sinni er Samhjálp
kvenna, samtök kvenna sem greinst
hafa með brjóstakrabbamein, sam-
starfsaðili ÍSÍ við Kvennahlaupið.
Þegar við skráum okkur í hlaupið
erum við því einnig að leggja þess-
um þarfa félagsskap lið og hvetja
konur til þess að gera hreyfingu að
lífsstíl. Það er von okkar sem stönd-
um að Kvennahlaupinu að þetta
samstarf megi verða til þess að
konur hugi í auknum mæli að mik-
ilvægi hreyfingar sem lið í betra líf-
erni og verði þannig yngri konum
fyrirmynd.
Allar með
Það er von okkar sem erum í
undirbúningsnefndinni að stelpur,
dætur, mömmur, frænkur, ömmur
og langömmur gangi til leiks í dag.
Þetta er dagurinn okkar. Verum
með á okkar hraða.
Til hamingju með daginn
Unnur
Stefánsdóttir
Kvennahlaup
Þetta, segir
Unnur Stefánsdóttir,
er dagurinn okkar.
Höfundur er formaður
Kvennahlaupsnefndar ÍSÍ.