Morgunblaðið - 06.04.2003, Blaðsíða 26

26 SUNNUDAGUR 6. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Tölvumiðstöð sparisjóðanna
Fjármálafyrirtæki framtíðarinnar
- hagnýting upplýsingatækninnar -
Tölvumiðstöð sparisjóðanna stendur fyrir ráðstefnu
á Grand Hótel föstudaginn 11. apríl frá kl. 10-17.
Meðal efnis
• Stjórnun viðskiptatengsla (CRM).
• Snjallkort.
• Útibú framtíðarinnar.
• Er upplýsingatæknin samkeppnismál?
Fyrirlesarar koma frá Danmörku, Noregi, Bretlandi og Íslandi.
Nánari upplýsingar um dagskrá ráðstefnunnar, fyrirlesara
og skráningu má finna á www.tolvumidstod.is.
Mánudagur 7. apríl: Nemendur og kennarar reyna
með sér í óhefðbundnum íþróttagreinum.
Þriðjudagur 8. apríl: Ræðukeppni nemenda.
Miðvikudagur 9. apríl: Fjórðu bekkingar gera grín
að kennurum.
Fimmtudagur 10. apríl: Haraldur Örn Ólafsson
tinda- og pólfari heldur fyrirlestur.
Föstudagur 11. apríl: Áheitahjólreiðar 4. bekkjar
til höfuðstaðarins.
Laugadagur 12. apríl 10:00–12:00: Eldri nem-
endur hvattir til að nota tækifærið til að hitta fyrrverandi
kennara í kennslustofum.
Frá kl. 12:30–13:30: Skrúðganga nemenda.
Frá kl. 14:00–16:00: Opin hátíðardagskrá í Íþróttahús-
inu. Opnun endurnýjaðs vefjar „Icefire.is“ sem er sam-
starfsverkefni ML og uppsveita Árnessýslu og afhjúpun
söguspjalda menntaskólans.
Kl. 16:00–17:30: Veitingar í skólahúsinu.
Kl. 20: Hátíðarkvöldverður starfsmanna skólans, afmæl-
isnefndar, hátíðarnefndar og skólanefndar í Lindinni.
Afmælisvikan 7.–12. apríl 2003
„ANDINN í Menntaskólanum að
Laugarvatni mótaðist talsvert af
því að nemendurnir voru oft langt
að komnir og fóru yfirleitt aðeins
heim í jóla- og páskafríum fyrstu
árin. Geysileg samheldni ríkti inn-
an nemendahópsins og raunar
mátti líkja skólastarfinu við frjáls-
legt sveitaheimili,“ segir Kristinn
Kristmundsson, skólameistari
Menntaskólans að Laugarvatni frá
1970 til 2001.
Við erum stödd í vistlegri stof-
unni á heimili Kristins og Rann-
veigar Pálsdóttur, eiginkonu hans,
í Safamýri. Kristinn játar því að
hafa sjálfur gengið í Menntaskól-
ann að Laugarvatni. „Þegar ég var
að alast upp í Hrunamannahreppi
var alls ekki sjálfgefið að fátækir
bændasynir eins og ég gengju
menntaveginn. Menntaskólarnir í
Reykjavík og á Akureyri höfðu
auðvitað fyrir löngu fest sig í sessi
og Verslunarskóli Íslands var ný-
farinn að útskrifa stúdenta. Á hinn
bóginn hefði verið mun meira fyr-
irtæki fyrir foreldra í sýslunni að
senda börn sín í þessa skóla heldur
en í Menntaskólann að Laugar-
vatni. Stofnun skólans olli því að
mun fleiri fengu tækifæri til að
ganga menntaveginn heldur en ella
hefði orðið á þessum tíma.“
Ekki bara lengi að læra
Kristinn útskrifaðist frá skólan-
um árið 1957. „Eftir útskrift hóf ég
nám í íslenskum fræðum við Há-
skóla Íslands og lauk því námi árið
1966. Ég var ekki bara svona lengi
í náminu af því að ég væri lengi að
læra,“ segir hann léttur í bragði,
„heldur af því að ég kenndi tals-
vert á meðan ég var í náminu til að
framfleyta fjölskyldunni, t.d. leysti
ég einn kennarann í Menntaskól-
anum að Laugarvatni af allan vet-
urinn 1960 til 1961. Ég var kennari
við Laugarnesskóla árið 1961 til
1964 og við Menntaskólann í
Reykjavík frá 1963 til 1970.“
Menntaskólinn við Tjörnina var
stofnaður í Miðbæjarskólanum
haustið 1969. „Ég held að ein af
ástæðunum fyrir því að ég var beð-
inn um að sækja um skólastjórn í
Menntaskólanum að Laugarvatni
hafi verið, að með kennslunni í
Menntaskólanum í Reykjavík sá ég
um daglegan rekstur Menntaskól-
ans við Tjörnina veturinn 1969 til
1970. Einhverjir þóttust sjá að ég
hefði náð góðum tengslum við
nemendurna og lögðu til að ég yrði
fenginn til að sækja um skóla-
stjórnina að Laugarvatni. Ég
þurfti heldur ekki að hugsa mig
tvisvar um. Tilboðið var ákaflega
spennandi. Menntaskólinn að
Laugarvatni var gamli skólinn
minn. Þar hafði mér liðið afskap-
lega vel – bæði sem nemanda og
kennara.“
Togstreita um leiðir
Kristinn var fjórði skólameistari
Menntaskólans að Laugarvatni frá
upphafi. Sveinn Þórðarson var
skólameistari frá 1953 til 1958 og
Ólafur Briem var skólameistari frá
1958 þar til Jóhann Hannesson tók
við starfinu um áramótin 1959 til
1960. „Með nokkurri einföldun er
hægt að segja að eiginlegt þróun-
arstarf við skólann hafi ekki hafist
fyrr en í skólameistaratíð Jóhanns.
Ekki af því að Sveinn hafi verið
síður framsýnn en Jóhann heldur
af því að allt skólastarf var í afar
föstum skorðum á þeim tíma.
Eftir að Jóhann kom til starfa
komu fram háværar kröfur um
aukna þjónustu við nemendur. Í
framhaldi af því var komið upp
þriggja anna kerfi með auknu val-
frelsi nemenda við skólann árið
1965. Sama kerfi var tekið í notkun
við stofnun Menntaskólans við
Hamrahlíð árið 1966,“ segir Krist-
inn. „Þriggja anna kerfinu var
breytt í tveggja anna kerfi í
Menntaskólanum að Laugarvatni á
áttunda áratugnum.“
Annakerfi og aukið valfrelsi í
skólanum var tekið upp að banda-
rískri fyrirmynd. „Einn liður í hug-
myndinni var að leggja niður yf-
irlitspróf að vori og leggja í staðinn
fyrir nemendur lokapróf eftir
hverja önn,“ segir Kristinn og bæt-
ir við að á sama tíma hafi verið
stjórnskipaðir prófdómarar við
stúdentspróf. „Á milli þessarra
tveggja viðhorfa skapaðist óneit-
anlega ákveðin togstreita og gætir
hennar raunar enn þann dag í dag.
Útkoman varð því hálfgerður bast-
arður á milli þessara tveggja leiða.
Þótt annakerfinu væri komið á
dæmdu stjórnskipaðir prófdómarar
eftir sem áður stúdentsprófin.“
Nýnemum heilsað
með nafni
Kristinn er spurður að því hvort
að rétt sé að hann hafi yfirleitt
heilsað fyrstu bekkingum með
nafni við upphaf skólagöngunnar.
Hann gerir lítið úr þeirri staðhæf-
ingu þótt hann viðurkenni að hafa
einsett sér að læra nöfn nemenda
sinna eins fljótt og hann gæti.
„Eftir reynsluna af því að kenna í
Reykjavík var ég meðvitaður um
hversu niðurlægjandi var fyrir
nemendur að vera bara „þessi“ eða
„þú, þarna í horninu hinum meg-
in“. Ég hafði heldur ekki mikið fyr-
ir því að leggja saman nafn og and-
lit þegar ég fór yfir umsóknirnar
um skólavist því að ég var lengst af
mannglöggur og nemendahópurinn
ekki svo stór miðað við nemendur
mína í Reykjavík.“
Kristinn er spurður að því hvort
að nemendur hafi yfirleitt komið úr
sveitum og byggðarlögum í ná-
grenninu. „Fyrstu árin var ekkert
óalgengt að nemendur kæmu langt
að í Menntaskólann að Laugar-
vatni. Fjölgun fjölbrautaskóla úti á
landsbyggðinni olli því síðan að
nemendur úr sveitunum í kring
fóru að verða meira áberandi.
Stundum kom hvert systkinið á
fætur öðru í skólann – allt upp í
sex talsins.“
Skrifstofan inni
á heimilinu
Kristinn játar því skólastjórnin
hafi frá upphafi verið ákaflega per-
sónuleg. „Við vorum alla tíð í mikl-
um samskiptum við nemendurna,
t.d. komu nemendurnir í viðtals-
tíma til mín á skrifstofuna inni á
heimilinu okkar Rannveigar. Við
vorum heldur ekki lengi að átta
okkur á því að nemendur þurftu á
fleirum en félögunum að halda
þegar þeir voru langt að heiman.
Böndin á milli okkar hjónanna og
margra nemenda urðu því oft
óvenjusterk. Við eignuðumst
fjöldann allan af góðum vinum í
gegnum skólann og höfum haft
gaman af því að fylgjast með því
hvernig þeim hefur farnast á lífs-
leiðinni.“
Kristinn var spurður að því að
hvort ekki hafi verið mikið annríki
hjá honum í starfi skólameistara.
„Vissulega,“ játar hann, „og svo
vorum við sjálf með stórt heimili –
fjögur börn. Við vorum í þessu dag
og nótt. Nema um jól og páska
þótt stundum hafi reyndar verið
hjá okkur nemendur í páskaleyf-
um.“
Mótunarár
Kristinn játar því að hann hafi
komið inn í skólann á erfiðum tíma.
„Ég kom náttúrulega til starfa
þegar hin svokallaða ’68 kynslóð
var í skólanum. Nemendur skólans
voru ákaflega meðvitaðir um rétt
sinn og háværar kröfur voru uppi
um þátttöku þeirra í stjórn skól-
ans. Jafn sjálfsagt fyrirkomulag og
okkur finnst núna að nemendur
taki þátt í stjórnun skólanna mætti
krafan lengi vel ótrúlegri tor-
tryggni meðal eldri starfsmanna,“
segir Kristinn og bætir við að seta
fulltrúa nemenda í skólastjórn hafi
verið staðfest með menntaskólalög-
um árið 1970. „Þá var einnig lög-
bundið að nemendur ættu rétt á
ákveðnu vali í framhaldsskólum.“
Með nýjum grunnskólalögum og
niðurfellingu landsprófs stóð skól-
inn eins og aðrir framhaldsskólar á
landinu á tímamótum uppúr
miðjum áttunda áratugnum. „Við
stóðum frammi fyrir því að þurfa
að ákveða hvort að við ættum að
leggja áherslu á að veita sem flest-
um nemendum einhverja menntun
eða takmarka hópinn við þá sem
gætu lokið bóklegu menntaskóla-
námi,“ segir Kristinn og upplýsir
að ákveðið hafi verið að fara síðari
leiðina. „Þessi vandi var þó ekki al-
farið úr sögunni því að með upp-
byggingu fjölbrautaskólanna jókst
þrýstingurinn á að taka inn í skól-
ann breiðari hóp nemenda. Ár-
gangarnir urðu mjög stórir og allt-
of algengt varð að nemendur
flosnuðu upp frá námi á 1. ári. Eft-
ir á að hyggja tel ég að mæta hefði
þurft þessari breytingu með ein-
hverjum hætti, t.d. með því að
fjölga námsbrautum. Ekkert varð
úr því á þessum tíma þó að síðar
hafi verið stofnuð sérstök íþrótta-
braut við skólann.“
Kristinn ákvað að taka sér árs-
leyfi frá störfum skólameistara ár-
ið 2001. „Eftir að ég fór í fríið
ákvað ég svo að biðjast lausnar frá
störfum. Inn í ákvörðunina bland-
aðist að ég veiktist og var 8 vikur á
sjúkrahúsi í fyrra. Mér fannst líka
kominn tími til að snúa mér að öðr-
um hugðarefnum mínum, eins og
ég hef gert með því að stunda nám
í nútímafræðum við Háskólann á
Akureyri og í stjórnun við Kenn-
araháskólann í Reykjavík.“
Hvernig er svo að setjast aftur á
skólabekk?
„Þótt ég sé alls ekki jafn minn-
ugur og áður er gaman að leggja
sig eftir nýjum hugmyndum, vita
meira – í dag en í gær.“
Frjálslegt
sveitaheimili
Morgunblaðið/Golli
Kristinn segir að þau hjónin hafi bundist sterkum böndum við marga af fyrri nemendum ML.