Morgunblaðið - 06.04.2003, Blaðsíða 47

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6. APRÍL 2003 47
BYGGÐASTEFNA á Íslandi og
byggðastefna ESB eru um margt
með ólíkum hætti að því er fram
kom í erindi Halldórs Halldórs-
sonar, bæjarstjóra í Ísafjarðarbæ,
en hann fjallaði um þetta efni á
ráðstefnu um byggðastefnu og
ESB sem haldinn var í Háskól-
anum á Akureyri nýlega. Að ráð-
stefnunni stóðu nemendafélög
rekstrar- og viðskiptadeildar og
auðlindadeildar.
Halldór sagði að byggðastefna á
Íslandi hefði mikið byggst upp á
lánveitingum en í ESB væri meiri
áhersla lögð á styrki og sérstök
átaksverkefni, nýsköpun, beina
styrki og uppbyggingu grunn-
gerða. Byggðastefna á Íslandi væri
þó að sveigast meira að stefnu
ESB. Halldór sagði löst á byggða-
stefnu á Íslandi að hún væri gerð
til skamms tíma, líta þyrfti lengra
fram á veginn í þessum efnum.
Margt væri ágætt í núverandi
byggðastefnu sem gilti til 2005,
m.a. að leggja ætti áherslu að
byggja upp sterka byggðakjarna.
Stefna ESB um
margt jákvæð
Halldór sagði áherslur í byggða-
málum innan ESB tengjast jafnt
þéttbýli sem dreifbýli, nýjum at-
vinnugreinum sem gömlum og
ólíkum þjóðfélagshópum. Kjarninn
í áherslum á sviði byggðamála inn-
an ESB væri að hjálpa svæðum að
hjálpa sér sjálf. Hann sagði
byggðastefnu ESB um margt
ágæta, hún væri gegnsæ og virk-
aði og hefði að mörgu leyti komið
sér þægilega á óvart. Íslendingar
gætu nýtt sér marga þætti hennar
á jákvæðan hátt.
„Ég verð að viðurkenna að
byggðastefna ESB kom mér þægi-
lega á óvart,“ sagði Halldór og
benti á að Íslendingar ættu að
kynna sér hana af kostgæfni.
Benti Halldór á að sambandið
væri að stækka, ríkjum myndi
fjölga um 10 og verða alls 25. Nýju
ríkin sem væru að ganga inn
myndu taka til sín um helming
þess fjár sem ætluð væru til
byggðaþróunar í ESB en heild-
arpotturinn myndi ekki stækka við
inngöngu þeirra og mest allt fjár-
magn til landbúnaðarmála myndi
renna til þeirra. Við þær aðstæður
væri ólíklegt að Ísland fengi nokk-
uð í sinn hlut.
Halldór taldi að næsta forgangs-
verkefni í byggðamálum á Íslandi
menn um uppbyggingu á þeim for-
sendum sem taldar eru raunhæfar
en muni skila arði til lengri tíma
ltið. Þetta hefur verið gert innan
ESB í byggðamálum við miklu
verr stödd svæði og árangur hefur
verið eftirtektarverður,“ sagði
Halldór.
Byggðastefna hefur
einkennst af varnarbaráttu
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
forsætisráðherraefni Samfylking-
arinnar, ræddi á ráðstefnunni um
borgarstefnu og byggðastefnu og
kom m.a. fram í máli hennar að af-
staða Íslendinga til höfuðborgar-
innar hefði alla tíð verið mjög sér-
kennileg, engum hefði í raun þótt
vænt um borgina. Innfædda borg-
arbúa skorti líka þá átthagatilfinn-
ingu og stolt sem t.d. íbúar ann-
arra borga fyndu fyrir gagnvart
sinni heimaborg. Reykjavík hefði
mátt sæta því að búa við illt og
neikvætt umtal nánast alla tíð og
því átt erfitt uppdráttar. Nú væri
mál að linni. Íbúar landsins yrðu
að viðurkenna það mikilvæga hlut-
verk sem höfuðborgin hefði og að
til staðar væri kraftmikið borg-
arsvæði í landinu.
Byggðastefnu síðustu 50-60 ár
sagði Ingibjörg Sólrún einkum
hafa einkennst af varnarbaráttu,
menn hafi ekki borið gæfu til að
reyna fremur að nýta sér þau
sóknarfæri sem til staðar hefðu
verið á landsbyggðinni. Fé hefði
því oft verið sett í félög sem fyr-
irfram hefðu verið vonlaus í stað
þess að leita nýrra lausna. Nefndi
hún Háskólann á Akureyri og upp-
byggingu stóriðju á Austurlandi
sem dæmi um hið gagnstæða.
Ingibjörg Sólrún nefndi í ræðu
sinni að nú væri þörf fyrir nýjan
framhaldsskóla í Reykjavík, en
taldið væri að um 1.000 nemendur
af landsbyggðinni stunduðu nám í
framhaldsskólum borgarinnar. Ef
menntunin yrði byggð upp nær
nemendunum yrði ekki þörf á
þessum nýja framhaldsskóla í
borginni og unga fólkið gæti verið
lengur heima. „Það er allra hagur
að fjárfesta í menntun á lands-
byggðinni,“ sagði hún.
Fjallað um byggðastefnu á Íslandi og í ESB á ráðstefnu á Akureyri
Byggðastefnan hérlendis að
sveigjast meir að stefnu ESB
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Valgerður Sverrisdóttir, ráðherra byggðamála, og Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir, forsætisráðherraefni Samfylkingarinnar, fluttu ávarp.
væri uppbygging í Norðvestur-
kjördæmi með svipuðum hætti og
áður hefði verið gert á sambæri-
legum svæðum innan ESB með
góðum árangri. „Þar þarf að
leggja áherslu á byggðamálin með
því að ganga til liðs við heima-
Halldór Halldórsson, bæjarstjóri á Ísafirði, í ræðustóli. Aðrir eru, frá
vinstri: Egill Helgason ráðstefnustjóri, Valgerður Sverrisdóttir ráðherra,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, forsætisráðherraefni Samfylkingarinnar,
Svanfríður Jónasdóttir alþingismaður, Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur VG, og Egill Heiðar Gíslason, aðstoðarmaður utanríkisráðherra.
FJÁRVEITINGAR til verkefnisins
Atvinna með stuðningi (AMS) í
Reykjavík hafa ekki aukist frá í fyrra
þrátt fyrir vilja til að auka þjón-
ustuna sem þar er í boði. Úrræðinu
er ætlað að aðstoða fatlaða einstak-
linga út á almennan vinnumarkað en
forstöðumaður AMS segir ómögu-
legt að sinna fleiri einstaklingum en
nú er og því sé ekki útlit fyrir að bið-
listar muni styttast.
Morgunblaðið fjallaði um verkefn-
ið síðastliðið sumar en þá höfðu 36
fatlaðir einstaklingar fengið vinnu í
gegn um AMS. Árni Már Björnsson,
forstöðumaður verkefnisins, segir að
þessi hópur hafi eitthvað stækkað en
meira þurfi til því 45-50 manns séu á
biðlista. „Ef vel á að vera þarf að
fjölga starfsfólki svo við getum eitt-
hvað unnið á þessum langa lista sem
við erum með. Þar fyrir utan er svip-
aður fjöldi fólks sem er með umsókn-
ir eftir einhvers konar þjónustu, þótt
það sé kannski ekki jafnvirkur hóp-
ur.“
Stöðugildum hjá AMS hefur ekki
fjölgað að sögn Árna en þau eru 2,5.
„Þetta verkefni er hugsað þannig að
við erum að sinna fólki úti á almenn-
um vinnumarkaði eins lengi og þörf
er á og það eru engin tímamörk hvað
það varðar. Meðan svo er verður að
fjölga starfsfólki eftir því sem þeim
einstaklingum fjölgar sem við erum
að sinna. Núna er staðan hjá okkur
þannig að við tökum enga nýja inn og
getum ekki sinnt þeim umsóknum
sem berast. Svo það má segja að við
séu í hálfgerðri pattstöðu.“
Fjárveiting í raun
minni en áður
Hann segir að eina breytingin sem
hafi orðið varðandi fjárveitingar
vera þá, að í ár hafi verkefnið fengið
sjálfstæða fjárveitingu frá hinu op-
inbera en fram að því hafi verkefnið
verið undir Svæðisskrifstofu fatlaðra
í Reykjavík og fengið fjármagn sitt
þaðan. Reyndar sé fjárveitingin nú
heldur minni en hún var áður en
svæðisskrifstofan hafi brúað bilið
þannig, að hægt hefur verið að halda
sömu stöðugildum og áður.
Í grein Morgunblaðsins um málið
síðastliðið sumar kom fram að menn
litu vonaraugum til hugmynda um að
vista verkefnið undir Vinnumála-
stofnun Íslands þannig að fjármagn
til þess kæmi þaðan. Árni segir það
ekki hafa gengið eftir. „Það stóð til
að taka fyrir á Alþingi frumvarp til
laga um vinnumarkaðsaðgerðir en
það var ekki gert. Í þessum drögum
að lögum stóð til að atvinnustuðn-
ingur og skyld starfsemi færi undir
Vinnumálastofnun Íslands. Þetta
frumvarp var ekki tekið fyrir þannig
að við erum í sömu biðstöðunni og
áður.“
Hann bætir því við að hann finni
fyrir því, að þungt hljóð sé í mörgum
sem leiti eftir stuðningi hjá AMS
vegna þessa. „En ég verð einfaldlega
að svara á þann máta að ég geti ekki
tekið á þeim biðlista sem liggur núna
fyrir vegna þessarar stöðu.“
Ekki hægt að taka á biðlistum fatlaðra hjá verkefninu Atvinna með stuðningi í Reykjavík
Pattstaða vegna
skorts á fjármagni
EVRÓPURÁÐSÞINGIÐ í Strass-
borg samþykkti í síðustu viku ályktun
þar sem fram koma m.a. áhyggjur af
því að stríð í Írak grafi undan alþjóð-
legri samstöðu í baráttunni gegn
hyðjuverkum, ýti undir mátt öfga-
hópa og stuðli að frekari ófriði í Mið-
austurlöndum. Þá segir þar að Sam-
einuðu þjóðirnar verði að vera í
lykilhlutverki við uppbyggingu í Írak
að stríði loknu.
Lára Margrét Ragnarsdóttir, al-
þingismaður og fulltrúi á Evrópu-
ráðsþinginu, segir skoðanir manna á
stríði í Írak mjög skiptar en athygl-
isvert sé hversu margir hafi setið hjá í
öllum atkvæðagreiðslum.
„Það var svolítið sérkennilegt and-
rúmsloftið þarna í gær [miðvikudag].
Það var mikil spenna og óþægileg.
Það var eins og helst mættu ekki
koma fram aðrar skoðanir en þær
sem ákveðin kjarnalönd í Evrópu
hafa ákveðið,“ segir hún. Að sögn
Láru Margrétar voru einungis 187
þingsmenn viðstaddir atkvæða-
greiðsluna en af þeim voru um 100–
120 manns reglulegir þátttakendur í
henni. Hún segir að berlega hafi kom-
ið í ljós að kristilegir demókratar hafi
haldið sig til baka. Þá hafi komið
henni á óvart hversu margir meðlimir
Breska Verkamannaflokksins tóku
afstöðu í þá veru gegn sínum eigin
forsætisráðherra.
Fimmtíu breytingatillögur
Alls voru bornar upp fimmtíu til-
lögur þinginu og voru flestar í þá átt
að réttlæta að einhverju leyti stríð í
Írak felldar, að sögn Láru Margrétar.
Sjálf var hún með tvær breytingartil-
lögur sem báðar voru felldar. Í ann-
arri vildi hún að bætt yrði við ályktun
þingsins að það harmaði að alþjóða-
samfélaginu skyldi ekki takast að af-
vopna Írak með friðsömum hætti
þrátt fyrir sautján ályktanir SÞ þar
að lútandi. Að sögn hennar var mikið
rætt um að stríðið væri ólöglegt. Hins
vegar hafi þjóðir á borð við Tyrki,
Búlgara og Rúmena lýst sig jákvæða
gagnvart stríðinu.
Heildarályktun Evrópuráðsþings-
ins um stríðið í Írak var samþykkt
með 81 atkvæði gegn 28.
Ályktun Evrópuráðs-
þingsins um stríð í Írak
Margir
sátu hjá við
atkvæða-
greiðsluna
AÐALHEIÐUR Dav-
íðsdóttir er meðal
þeirra sem hafa fengið
neikvætt svar frá AMS
eftir að hafa leitað
stuðnings þaðan við að
komast á vinnumark-
að. Hún er 19 ára göm-
ul en fyrir sjö árum
lenti hún í bílslysi og
fékk heilaskaða sem
veldur því að hún er
heldur hægari til orðs
og æðis en þeir sem
eru fullfrískir.
Tæpt ár er síðan Að-
alheiður hafði vinnu en
þá vann hún sem blað-
beri. Hún hefur einu
sinni leitað til AMS áð-
ur og fékk þá vinnu við ræstingar
sem síðan kom í ljós að hentaði ekki
fyrir hana. Síðasta árið hefur hún
ítrekað leitað eftir vinnu en ekkert
gengið. „Það er bara eins og um-
sóknirnar mínar séu hundsaðar,“
segir hún. „Reyndar fékk ég í eitt
skipti að prófa mig við afgreiðslu á
kassa í verslun. Þá var ég tekin inn
á föstudagseftir-
miðdegi og þeim
fannst ég ekki nógu
hröð á kassanum mið-
að við hvernig
traffíkin var. Þannig
að ég fékk ekki starf-
ið.“
Nýlega leitaði Að-
alheiður aftur eftir að-
stoð AMS en fékk þau
svör að verkefnið tæki
ekki við fleirum í
augnablikinu. Hún
segir það hafa verið
talsvert áfall. Nú stefni
hún á að mennta sig
frekar en í fyrra
stundaði hún nám við
Menntaskólann í Kópa-
vogi með áherslu á skrifstofustörf.
Hún segist binda vonir við að kom-
ast í starfsþjálfun hjá Hringsjá, sem
er starfsþjálfun fyrir fatlaða, næst-
komandi haust. „Þegar ég fór í við-
tal hjá þeim í janúar var mér sagt að
ég væri eiginlega of menntuð fyrir
þá,“ segir hún en bætir því við að
málið sé þó í skoðun.
„Eins og umsóknirnar
mínar séu hundsaðar“
Illa hefur gengið fyrir
Aðalheiði Davíðsdóttur
að fá starf á almennum
vinnumarkaði.