Morgunblaðið - 09.01.2005, Qupperneq 6

6 SUNNUDAGUR 9. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
einnig greiðslur í lífeyrissjóði vegna
starfsmanna á almennum vinnu-
markaði um 1 prósentustig og nem-
ur því greiðsla í lífeyrissjóð vegna
þeirra samanlagt 11% frá áramót-
um. Hlutur launþega er óbreyttur
4% en hlutur atvinnurekenda
hækkar úr 6% í 7%. Greiðslur at-
vinnurekenda hækka aftur um eitt
prósentustig 1. janúar 2007. Frá
þeim tíma verða greidd 12% í líf-
eyrissjóð vegna starfsmanna á al-
mennum vinnumarkaði þar sem
starfsmaður greiðir 4% og atvinnu-
rekandi 8%.
Ofangreindar auknar greiðslur í
lífeyrissjóði breyta ekki greiðslum
vegna séreignalífeyrissparnaður
séu starfsmenn þátttakendur í slík-
um sparnaði. Þannig geta heildar-
greiðslur vegna lífeyrisréttinda op-
inbers starfsmanns að hámarki
numið 21,5%, vegna félaga í ASÍ í
starfi hjá opinberum aðilum 19% og
vegna starfsfólks á almennum
vinnumarkaði 17%. Starfsfólkið
greiðir almennt 8% en atvinnurek-
andinn það sem upp á vantar, 9%
minnst og 13,5% mest.
þessara réttinda hækkar svo aftur
um 1,25% 1. janúar næstkomandi
og önnur 1,25% 1. janúar 2007 og er
þá kominn á jöfnuður við það sem
greitt er vegna opinberra starfs-
manna í lífeyrissjóð eða samtals
11,5%, en launþeginn greiðir áfram
óbreytt 4%. Samtals greiða opin-
berir starfsmenn 15,5% í lífeyris-
sjóð. Þar af greiðir starfsmaðurinn
4% en ríki og sveitarfélag 11,5%.
Þessu til viðbótar fela samning-
arnir í sér að verði breytingar á líf-
eyrisgreiðslum vegna opinberra
starfsmanna verði sambærilegar
breytingar á lífeyrisgreiðslum
vegna félagsmanna í Alþýðusam-
bandinu.
Um áramótin núna hækkuðu
GREIÐSLUR í lífeyrissjóði vegna
starfsmanna ríkis og sveitarfélaga
sem eru í stéttarfélögum á almenn-
um vinnumarkaði hækkuðu um 3
prósentustig 1. janúar síðastliðinn.
Samtals eru því greidd vegna
þeirra 13% af öllum launum í lífeyr-
issjóð, þar sem atvinnurekandinn,
ríki og sveitarfélag, greiðir 9% og
starfsmaðurinn 4%.
Gert er ráð fyrir að útgjaldaauki
ríkisins vegna þessa á árinu 2005
nemi um 330 milljónum króna sam-
kvæmt upplýsingum fjármálaráðu-
neytisins og útgjaldaauki sveitarfé-
laganna er einnig verulegur vegna
þessa, en samtals eru það um 9-10
þúsund manns innan ASÍ sem
starfa hjá opinberum aðilum.
Þessi hækkun er þáttur í því að
jafna lífeyrisréttindi þessara starfs-
manna ríkis og sveitarfélaga við það
sem gildir hjá opinberum starfs-
mönnum, þ.e.a.s. þeirra starfs-
manna sem eru í stéttarfélögum op-
inberra starfsmanna, en það var ein
aðalkrafan í kjarasamningum Al-
þýðusambandsins síðastliðið vor.
Framlag ríkisins í lífeyrissjóð vegna
Greiðslur í lífeyrissjóð vegna starfsfólks innan ASÍ
í starfi hjá ríki og sveitarfélögum hækka um 3%
330 milljónir kr. vegna
aukinna lífeyrisréttinda
Fullum jöfnuði
við opinbera
starfsmenn í líf-
eyrisréttindum
náð 2007
irtæki hafa reglur og standa sig
mjög vel, en önnur fyrirtæki þurfa
að skerpa á sínum reglum,“ segir
Halla og bendir á að margt sé fengið
með því að hafa skýrar reglur um
reykleysi á vinnustað.
„Ávinningur vinnustaða er ákaf-
lega mikill af því að vera reyklaus
þar sem reykleysi stuðlar bæði að
auknu heilbrigði og vellíðan allra
starfsmanna fyrirtækisins auk þess
sem reykleysi dregur úr fjarvistum,
bæði vegna veikinda og reyk-
ingapása. Sem dæmi má nefna að
starfsmaður sem reykir ver að jafn-
aði 20–30 mínútum í það á dag, en
það gera næstum 10 dagar á ári fyrir
starfsmann í fullu starfi.“
Að sögn Höllu stendur hvert nám-
skeið yfir í fimm vikur og hittast
þátttakendur sex sinnum á þeim
tíma, ýmist á vinnustaðnum eða í
húsakynnum Krabbameinsfélagsins.
Að námskeiði loknu er þátttak-
endum fylgt eftir í heilt ár í þeim til-
gangi að fyrirbyggja fall. Halla
ítrekar að öllum stendur til boða að-
stoð við að hætta að reykja og hvet-
ur fólk til að hafa samband. Nánari
upplýsingar um námskeiðin er að
finna á www.krabb.is.
Halla er nýráðinn fræðslufulltrúi
Krabbameinsfélags Reykjavíkur og
hefur m.a. umsjón með reykleysis-
námskeiðum. Frá því hún lauk BS-
námi í hjúkrunarfræði frá HÍ 1995
hefur hún starfað allnokkuð að tób-
aksvörnum, m.a. hjá Heilsustofnun
Náttúrulækningafélags Íslands.
Halla var framkvæmdastjóri tóbaks-
varnarráðstefnunnar Loft 2004 og
er varamaður í tóbaksvarnarráði.
NÁMSKEIÐ Krabbameinsfélags
Reykjavíkur fyrir þá sem vilja hætta
að reykja hefjast miðvikudaginn 12.
janúar nk. en um árabil hefur félagið
haldið slík námskeið fyrir ein-
staklinga. Samhliða námskeiðum
fyrir almenning hefur félagið boðið
fyrirtækjum upp á ráðgjöf, fræðslu-
erindi og námskeið fyrir starfsmenn
sem hafa hug á því að hætta að
reykja. Að sögn Höllu Grétars-
dóttur, nýráðins fræðslufulltrúa
Krabbameinsfélags Reykjavíkur,
fara námskeiðinfélagsins ávallt í
gang um þetta leyti.
„Kannanir sýna að það er mörg-
um ofarlega í huga að hætta að
reykja á þessum árstíma. Raunar
sýna rannsóknir að 70–80% allra
reykingamanna hafa í hyggju að
hætta og þegar hert er á reglum um
reykingar á vinnustað fer vel á því
að bjóða starfsfólki upp á námskeið
þar sem það fær faglega aðstoð við
að hætta að reykja.“ Spurð um ár-
angur af reykleysisnámskeiðum fé-
lagsins segir Halla hann nokkuð
góðan, enda virðist það skipta miklu
máli fyrir reykingafólk að fá aðstoð
fagfólks, auk þess sem það sé ekki
síðra að njóta stuðnings frá sam-
starfsfólki í sömu sporum þegar
hópur vinnufélaga ákveður að hætta
að reykja.
Aðspurð segir Halla viðtökur fyr-
irtækja við námskeiðinu góðar. „Í
mörgum fyrirtækjum kjósa menn að
hafa vinnustaðinn reyklausan, enda
er víða hugað að heilsuvernd starfs-
manna með þessum hætti auk þess
sem reykleysi er orðið afar sterkur
þáttur í ímynd fyrirtækja. Mörg fyr-
Ávinningur
reykleysis mikill
Morgunblaðið/Árni Torfason
Að sögn Höllu Grétarsdóttur, fræðslufulltrúa Krabbameinsfélags Reykja-
víkur, sýna rannsóknir að meirihluti reykingafólks vill hætta að reykja.
2004 lýsir Ólafur þeirri skoðun sinni
að merkingakerfi sauðfjár og
hrossa hér á landi sé með því besta
og öruggasta sem gerist í heiminum
og eigi að geta svarað þeim auknu
kröfum sem farið er að gera til bú-
fjármerkinga, m.a. vegna sjúk-
dómavarna og heilbrigðiseftirlits.
„Við erum eiginlega með fullskapað
merkingakerfi. Það þarf ekki að
breyta því mikið,“ segir Ólafur.
Ekki mun Landsmarkaskráin
eiga sér neina hliðstæðu í öðrum
löndum. Að sögn Ólafs er Lands-
markaskrá 2004 vandaðri og full-
komnari en þær fyrri að því leyti að
auðveldara er að fletta upp mörkum
og markaeigendum. Þannig eru auk
bæjar- og staðaskrár bæði nafna- og
bæjarnúmeraskrár þar sem til-
greint er hvaða litir eigi að vera á
plötumerkjum. Sem fyrr eru birt
gildandi afréttarlög og reglugerð
um mörk svo og skrá yfir allar fjall-
skilasamþykktir í landinu. Þar er og
markavarðaskrá.
kom út 1989. Í skránni eru öll bú-
fjármörk í landinu, þar með öll
skráð frostmörk hrossa í fyrsta
skipti. Auk allra marka sem birt
voru í markaskrám 2004 voru tekin
með þau mörk sem bættust við fram
í lok nóvember sl.
Samtals er í þessari Lands-
markaskrá 14.241 mark. Ólafur
segir töluvert um að fólk haldi
gömlum mörkum þrátt fyrir að
halda ekki neinar skepnur. „Það er
töluvert af mörkum sem eru ekki
notkun en afkomendur vilja halda
þeim,“ segir Ólafur.
Í formála að Landsmarkaskrá
Í LANDSMARKASKRÁ 2004 kem-
ur fram að eyrnamörkum hefur
fækkað töluvert frá 1997 þegar
Landsmarkaskrá kom síðast út.
Fækkunin er í heild minni vegna
viðbótar frostmarkanna, eða 13%.
Ólafur R. Dýrmundsson, ritstjóri
skrárinnar, segir fækkunina eiga
sér eðlilegar skýringar og sé hún
hluti af þeirri þróun sem eigi sér
stað. Eðlilegt sé að fjármörkum
fækki samfara samdrætti í sauð-
fjárbúskap og hrossamörkum fari
einnig fækkandi enda hafi örmerk-
ing og frostmerking færst í vöxt.
Auk þess muni töluvert um fjáreig-
endur í þéttbýli, en þeim hafi fækk-
að mjög að sögn Ólafs.
„Þetta er orðið mjög fátt fé í þétt-
býli,“ segir Ólafur. Hann bendir á
að hlutfallslega meiri fækkun, eða
um 20%, hafi verið á milli áranna
1989 og 1997 þegar skráin kom síð-
ast út.
Landsmarkaskrá 2004 er sú
þriðja sem kemur út en sú fyrsta
Eyrnamörkum fækkar
Talsvert um
að fólk haldi
mörkum þrátt
fyrir að halda
ekki skepnur
Morgunblaðið/RAX
Ekki er talið að Landsmarkaskráin eigi sér hliðstæðu, en mörkin þurfa að vera skýr þegar margt er í réttum.