Morgunblaðið - 19.11.2005, Blaðsíða 38

38 LAUGARDAGUR 19. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
U
mtalsverðar áhyggjur og
gagnrýni hafa komið fram af
hálfu íbúa á borgarafundum
þar sem kynntar hafa verið
áætlanir um framkvæmdir
við 1. áfanga Sundabrautar.
Er ljóst að íbúasamtök vilja sjá fleiri
kosti en þá sem bornir hafa verið á borð um
fyrsta áfanga Sundabrautar og þá leið sem
borgaryfirvöld og Vegagerðin stefna nú að.
Mismunandi tölur um kostnað og arðsemi
einstakra kosta hafa verið settar fram og
munar þar allt að 10 milljörðum á leiðum yf-
ir Kleppsvík og þær vegtengingar, sem
fjallað var um við umræður á íbúafundi í
fyrrakvöld.
Í skýrslu sem gerð var um mat á um-
hverfisáhrifum 1. áfanga Sundabrautar,
þ.e. lagningu hennar frá Sæbraut yfir
Kleppsvík að Hallsvegi, sem unnin var af
verkfræðistofunni Línuhönnun fyrir Vega-
gerðina og Reykjavíkurborg, voru lagðir
fram þrír aðalvalkostir.
Leið I (svonefnd ytri leið), hábrú.
Leið I (ytri leið), botngöng sem grafin
yrðu ofan í yfirborð botnsins,
Leið III (svonefnd eyjalausn eða innri
leið). Í matsskýrslunni var gert ráð fyrir að
eyjalausnin fælist í um 100 metra landfyll-
ingu út frá Gelgjutanga, 60–70 metra langri
brú yfir á um 500 metra langa manngerða
eyju í miðri Kleppsvíkinni og þar tæki við
170–200 metra löng brú yfir á Gufunes-
höfða.
Stefnt að því að innri
leiðin verði fyrir valinu
Reykjavíkurborg og Vegagerðin virðast
hafa sett sér þá ákveðnu stefnu að Sunda-
brautinni verði valinn staður á innri leið og
hafa tvær lausnir verið til skoðunar, annars
vegar eyjalausnin sem fjallað er um í mats-
skýrslunni og hins vegar gerð lágbrúar yfir
Kleppsvík.
Fleiri kostir hafa þó verið settir fram í
umræðunni um tengingu Sundabrautar við
Sæbraut, þverun Klappsvíkur og hvar
brautin tengist Hallsvegi austan víkurinn-
ar.
Í vegaáætlun fyrir árin 2005–2008 er gert
ráð fyrir að samtals 360 milljónir fari í gerð
Sundabrautar frá Sæbraut að Hallsvegi í
Grafarvogi. Umhverfisráðherra staðfesti
nýlega úrskurð Skipulagsstofnunar um mat
á umhverfisáhrifum fyrir þennan vegar-
kafla með ákveðnum skilyrðum.
Ríkisstjórnin ákvað að verja átta millj-
örðum króna til þessa verks, og kom fram í
fréttatilkynningu forsætisráðuneyrisins í
kynningu á þeirri ákvörðun að miðað væri
við að innri leiðin yrði valin í samræmi við
álit Vegagerðarinnar. Þetta hefur verið
túlkað svo að framlagið sé bundið því að
þessi leið verði fyrir valinu. Anna Kristins-
dóttir, formaður framkvæmdaráðs Reykja-
víkur, sagði á íbúafundinum í fyrrakvöld að
símaféð sem ríkisstjórnin hefði heitið til
verksins hefði verið bundið því að innri leið-
in yrði farin. Þegar spurst var fyrir um
þetta í samgönguráðuneytinu í gær var það
staðfest og vísað til orðalagsins í fréttatil-
kynningu forsætisráðherra.
Ráðgert er að hefja framkvæmdir um
mitt ár 2007 og stefnt að verklokum 2010.
Ákvörðun ríkisstjórnarinnar felur jafn-
framt í sér áframhaldandi lagningu Sunda-
brautar upp í Geldinganes og um Álfsnes
upp á Kjalarnes. Er við það miðað að hægt
verði að ráðast í framkvæmdirnar 2009–
2010 og síðari áfanga, þ.e. um Álfsnes upp á
Kjalarnes, verði lokið árið 2011. Áætlaður
kostnaður við síðari áfanga verksins er á
bilinu 6–8 milljarðar króna og er fyrirhugað
að hann verði boðinn út og fjármagnaður í
einkaframkvæmd, að því er kom fram í
greinargerð ríkisstjórnarinnar. Reykjavík-
urborg á eftir að breyta aðalskipulagi sínu
varðandi þessa leið og þá útfærslu sem
verður fyrir valinu.
Eyjalausnin talin arðbærust
Í matsskýrslunni kom fram að arðsemi
mismunandi framkvæmdakosta hefði verið
hábrú, og mis
mótum Sun
Kleppsvík ver
löngum steypt
a.m.k. 10 metr
Leið III (in
skýrslu um fr
fyrir að verði
lengd Sundab
verði lögð í l
kafla vestan K
lægt hringtorg
Skeiðarvogar/
vík verði þver
Gelgjutanga,
500 metra lan
víkinni og áfra
brú yfir á Guf
Því næst mun
m löngum jar
Sundabraut m
sem verði 800
lægum gatnam
Sú hugmyn
ræðunni að áli
yfir víkina ef i
ur en að ráðis
eyjalausnin g
hafa verið la
lágbrú á þessa
Einnig er f
lega um tillög
væru ekki lög
voru annars v
sem myndu te
brautar og
jarðgöng fen
Þessi göng þó
reiknuð út, og var niðurstaðan sú að arð-
semi eyjalausnarinnar, þ.e. innri leiðarinn-
ar, væri mest eða 14%. Arðsemin væri hins
vegar 7–8% fyrir aðrar leiðir, þ.e. hábrú,
botngöng og jarðgöng á leið I. Stofnkostn-
aður við hábrú á leið I er áætlaður um 15
milljarðar kr. þegar kostnaðartölur í mats-
skýrslu hafa verið uppfærðar til verðlags í
nóvember í ár, skv. yfirliti sem kynnt var á
borgarafundi í fyrrakvöld.
Kostnaður við botngöng á leið I er skv.
matsskýrslu áætlaður 17 milljarðar á nú-
virði, jarðgöng á leið I eru talin myndu
kosta 12,2 milljarða en eyjalausnin er talin
ódýrust og myndi kosta um 9,4 milljarða.
Kostnaður við jarðgöng á leið I er áætlaður
um 16,3 milljarðar.
Í öllum lausnunum er miðað við þveranir
og mislæg gatnamót beggja vegna. Skoðum
nánar helstu framkvæmdakosti sem kynnt-
ir hafa verið:
Leið I (ytri leið), hábrú: Í matsskýrsl-
unni kemur fram að lengd Sundabrautar
skv. leið I, með gerð hábrúar, verði 2,4 km
og reist verði mislægt hringtorg á gatna-
mótum Sæbrautar og Skeiðarvogar/
Kleppsmýrarvegar og mislæg svonefnd
punktgatnamót á gatnamótum Sunda-
brautar og Sæbrautar. Kleppsvík verði
þveruð með 1.230 m langri og allt að 48 m
hárri brú og Sundabraut muni tengjast 1,0
km löngum Hallsvegi á Gufunesi í mislæg-
um gatnamótum.
Leið I (ytri leið), botngöng: Gert er ráð
fyrir að lengd Sundabrautar skv. þessari
leið verði 2,6 km. Mislægt hringtorg verði
reist á gatnamótum Sæbrautar og Klepps-
mýrarvegar/Skeiðarvogar sbr. leið I,
Fréttaskýring | Átta milljarða framlag rík
miðast við „innri leiðina“ en íbúar vilja
Umdeildir va
jarðgöng eð
Svonefnd eyjalausn við lagningu Sundabrautar gerir ráð f
ur við 170–200 m löng brú yfir á Gufuneshöfða.
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
'  



 
 ' ( )*
 ( )*,
( )*-
( )))*./

-"  
 

&  ! 
&0%
10%
$0$
203
405
: !" "
"$$ ! #; ! " # 
$ 
"&
"     "  $  ! "
&" 
$$$ 

 !$ % 
 (" 
"
! 
67"


RÉTT ÁKVÖRÐUN
Geir H. Haarde, utanríkisráð-herra, gaf merkilega yfirlýs-ingu á Alþingi í fyrradag.
Hann fjallaði um íslenzka friðar-
gæzluliða í Afganistan og skýrði frá
því, að þeir sem hafa starfað í norð-
urhluta Afganistan yrðu kallaðir á
brott þaðan og mundu koma heim
um miðjan desember. Skýringin á
þessari ákvörðun kom fram í eft-
irfarandi ummælum ráðherrans.
„Á undanförnum vikum hefur
spenna aukizt verulega milli afg-
anskra stríðsherra í norðurhluta
landsins og hafa árásir verið gerðar
á fulltrúa óháðra hjálparsamtaka og
friðargæzluliða … Því hefur verið
ákveðið að hætta þátttöku í end-
urreisnarsveit í norðurhlutanum en
halda áfram í vesturhlutanum að
öllu óbreyttu. Jafnframt verða
kannaðir möguleikar á öðru ís-
lenzku framlagi til friðargæzlu Atl-
antshafsbandalagsins í Afganistan,
sem komi í staðinn og samræmist
kröfum um öryggi borgaralegra
friðargæzluliða.“
Þetta er rétt ákvörðun hjá utan-
ríkisráðherra og tímabær. Það er
augljóst af orðum hans á Alþingi að
íslenzkir friðargæzluliðar hafa verið
komnir í þá stöðu í norðurhluta Afg-
anistan, sem er í engu samræmi við
þær yfirlýsingar, sem gefnar hafa
verið hér heima fyrir um störf
þeirra og hlutverk.
Arnór Sigurjónsson, skrifstofu-
stjóri Íslenzku friðargæzluliðanna,
hefur m.a. lýst hlutverki þeirra í
Afganistan á þann veg, að þeim
væri ætlað „að ferðast um afskekkt
þorp og héruð til að safna upplýs-
ingum um ástand þessara staða,
skilgreina hvers konar aðstoð þurfi
að veita og hjálpa við að samræma
og skipuleggja uppbyggingu“ eins
og fram kom í frétt hér í blaðinu 21.
júlí sl.
Ekki þarf annað en lesa ræðu ut-
anríkisráðherra á Alþingi í fyrradag
til þess að sjá, að störf friðargæzlu-
liðanna í norðurhluta Afganistan
hafa verið komin langt út fyrir
þessa verkefnalýsingu skrifstofu-
stjórans og út af fyrir sig umhugs-
unarefni hvernig á því stendur.
Hver hefur gefið heimild til þess?
Davíð Logi Sigurðsson, blaðamað-
ur Morgunblaðsins, var fyrir
nokkru á ferð í Afganistan og skrif-
aði grein um þá ferð hér í blaðið 25.
september sl. Hann sagði m.a.:
„Athygli mína vakti, að Ian
Ridge, undirofursti í brezka hernum
þýddi MOT (endurreisnarsveitirnar,
sem íslenzku friðargæzluliðarnir
hafa verið aðilar að) sem „Military
Observation Team“. Hér heima hafa
menn rætt um „hreyfanlegar athug-
unarsveitir“, sem ku vera þýðing á
„Mobile Oservation Team“. Ekki
skal það val gert tortryggilegt hér –
og eftirgrennslan leiddi raunar í
ljós, að embættismenn í utanríkis-
ráðuneytinu íslenzka eru ekki þeir
einu, sem þýða MOT svona. En þeg-
ar málið var borið undir talsmenn
ISAF (endurreisnarsveitir alþjóð-
lega öryggisliðsins í Afganistan) var
engu að síður skýrt í þeirra huga að
um „hernaðarlegar“ athugunar-
sveitir væri að ræða.
Sem fyrr segir notaði Ridge und-
irofursti í Mazar einmitt þessa út-
gáfu, „Military Observation Team“
og spurði ég hann því sérstaklega út
í það. Hann sagði orðið „military“
vera notað einfaldlega vegna þess,
að teymin væru hernaðarleg og
vegna þess, að hlutverk þeirra væri
að vera úti í afskekktari byggðun-
um, sýna heimamönnum þar að
ISAF væri á staðnum til að gæta ör-
yggis, þó að ekki færi mikið fyrir
því.“
En síðan segir Davíð Logi: „En
frásögn Ridge gaf líka skýrt til
kynna hið tvöfalda hlutverk MOT-
teymanna, sem var áður vikið hér
að, þeim er nefnilega einnig ætlað
að hlusta eftir óskum heimamanna
hvað varðar nauðsynlegar umbætur
og uppbyggingarverkefni.“
Það hlutverk er nær því, sem
Arnór Sigurjónsson sagði við Morg-
unblaðið í sumar að væri verkefni
sveitanna. Og ummæli utanríkisráð-
herra á Alþingi gætu bent til þess
að íslenzkir friðargæzluliðar í vest-
urhluta Afganistan væru að sinna
slíkum verkefnum.
Alþingi Íslendinga hefur ekki tek-
ið ákvörðun um að setja á fót ís-
lenzkan her og heldur ekki vísi að
íslenzkum her. Alþingi hefur heldur
ekki tekið þá stefnumarkandi
ákvörðun að íslenzkir friðargæzlu-
liðar skuli taka þátt í hernaðarlegri
starfsemi í störfum sínum á erlendri
grund.
Slíkar ákvarðanir verða ekki
teknar nema af Alþingi og að und-
angengnum ítarlegum umræðum á
Alþingi og raunar í þjóðfélaginu
öllu.
Hörmulegir atburðir í Afganistan
á sínum tíma þegar Íslendingar
sinntu stjórnunarstörfum á flugvelli
þar urðu til þess að margir hrukku
við og veltu því fyrir sér, hvort svo-
kölluð friðargæzlustörf á okkar veg-
um væru komin úr böndum. Það mál
var hneyksli, sem sýndi, að Íslend-
ingar hafa ekki tileinkað sér þann
aga, sem þarf að virða í slíkum
störfum. Það urðu litlar umræður
um það hér á Íslandi, að teppakaup
urðu til þess að saklaust fólk missti
lífið og fjölskylda í Afganistan litla
stúlku, sem var fyrirvinna hennar.
Grein Davíðs Loga Sigurðssonar
hér í blaðinu undir lok september-
mánaðar vakti líka upp spurningar
um, hvort allt væri sem sýndist í
fyrirhuguðum störfum Íslendinga í
Afganistan.
Nú er komið í ljós, að svo var
ekki. Íslenzkir friðargæzluliðar hafa
augljóslega verið þátttakendur í
einhverju, sem nálgast hernaðarleg
störf og þeir hafa augljóslega verið í
stórhættu og eru kannski enn.
Þess vegna var það rétt ákvörðun
hjá utanríkisráðherra að kalla þá
þegar í stað heim og beina framlagi
Íslands til friðargæzlu í annan og
skynsamlegri farveg fyrir okkur.
Við eigum ekki að senda fólk í störf,
sem jaðra við að vera hernaðarleg.
Höfum hvorki til þess þekkingu,
þjálfun né þann aga sem til þarf.
Það er nóg af öðrum verkum að
vinna í öðrum heimshlutum til þess
að rétta fólki hjálparhönd. Það þarf
að rétta af kúrsinn hjá Íslenzku
friðargæzlunni.