Morgunblaðið - 19.11.2005, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. NÓVEMBER 2005 47
UMRÆÐAN
HAFNARFJÖRÐUR er í ein-
stakri aðstöðu til að nýta þau tæki-
færi sem felast í atvinnuuppbyggingu
á höfuðborgarsvæðinu. Þegar haft er
í huga að einungis um 4,5% fyr-
irtækja landsins eru starfrækt í
Hafnarfirði og meira en helmingur
starfandi fólks vinnur utan bæj-
armarkanna er ástæða til að staldra
við og spyrja sig hvort þessu megi
ekki snúa við. Fjölgun starfa í bænum
er líkleg til að hafa mjög jákvæð áhrif
á hafnfirskt samfélag. Í fyrsta lagi
vegna þess að bæjarsjóður er mjög
skuldugur, en fleiri starfsmenn bú-
settir í bænum, skapa meiri tekjur og
mynda jákvæð hliðaráhrif á önnur
fyrirtæki og þjónustuaðila. Í öðru lagi
má ætla að flestir Hafnfirðingar
myndu óska þess að starfa innan bæj-
armarkanna. Þannig gæti ferðatími
til vinnu í Reykjavík sem er tæp 1
klst. á dag eða 15–20 tímar á mánuði
sparast. Þennan tíma væri hægt að
nýta á marga jákvæða og upp-
byggilega vegu.
Bæjaryfirvöld móta stefnuna
Bæjaryfirvöld geta haft mikil áhrif
í eflingu atvinnulífs í bænum. Í fyrsta
lagi með innri vexti, þ.e. að sækja fyr-
irtæki innanlands til starfsemi í Hafn-
arfirði. Í öðru lagi með ytri vexti, þ.e.
að sækja fyrirtæki erlendis frá og
horfi ég þar sérstaklega til erlendra
fjármálafyrirtækja sem gætu nýtt sér
hagstætt skattaumhverfi hérlendis.
Rökin fyrir staðsetningu í Hafnarfirði
er nálægðin við alþjóðaflugvöllinn í
Reykjanesbæ. Þannig geta starfs-
menn þessara fyrirtækja sparað tugi
klukkustunda í ferðatíma miðað við
að vera lengra í burtu, t.d. í Reykja-
vík. Í öðru lagi vegna fjarlægðar og
aðkomu að einni bestu hafnaraðstöðu
landsins. Þó eru þessi fyrirtæki stödd
miðsvæðis á höfuðborgarsvæðinu.
Dæmi um slíkt fyrirtæki er Actavis
sem hefur höfuðstöðvar sínar í Hafn-
arfirði. Nauðsynlegt er að framboð
lóða til atvinnustarfsemi sé nægj-
anlegt og sé skipulagt með þarfir fyr-
irtækja í huga. Viðmið skattlagningar
þarf að taka tillit til þarfa starfsem-
innar en ekki nýtingarhlutfalli lóðar.
Þegar horft er 20–50 ár fram í tímann
sem er stuttur tími, er ljóst að afar
hagkvæmt er, landfræðilega sem
samgöngulega, að byggja höfuðborg-
arsvæðið upp frá Hafnarfirði að
Reykjanesbæ.
Stöðugt efnahagsumhverfi
Erlend fjármálafyrirtæki horfa
meðal annars á okkar stöðuga efna-
hagsumhverfi og hagstætt skattaum-
hverfi. Með því að setja á stofn þróun-
arsetur og markaðsskrifstofu í
samvinnu við hafnfirskt atvinnulíf
væri hægt að aðstoða bæði innlend
sem erlend fyrirtæki til að setjast hér
að. Frumkvæði og framsýni bæjaryf-
irvalda verður að koma til.
Víða um heim hefur myndast svæð-
isbundið samstarf fyrirtækja, klasar,
sem gefa fyrirtækjum aukinn slag-
kraft í samkeppni og opnar þeim ný
tækifæri til vaxtar. Sveitarfélög geta
haft mikil áhrif á myndun klasa og
eru einn helsti hvatinn að slíku sam-
starfsformi erlendis. Erlendis er
mestur fjöldi klasa á tæknitengdum
sviðum. Hafnfirðingar með tækni-
menntun fá því meiri möguleika á að
starfa á sínu heimasvæði. Jafnframt
hefur verið sýnt fram á verulegan ár-
angur svæða og fyrirtækja þegar að-
ilar frá hefðbundnum greinum at-
vinnurekstrar stofna til
klasasamstarfs. Má þar nefna grein
eins og ferðaþjónustu en samstarf
milli hafnfirskra ferðaþjónustuaðila
mætti auka til muna með þessu móti
og ná enn meiri árangri.
Fjölgum atvinnutækifærum
Vegna þess að útgjöld bæjarins
hafa aukist mun hraðar en tekjurnar
undanfarin ár hafa skuldirnar aukist
mikið. Þegar við skuldum mikið, eins
og bæjarsjóður Hafnarfjarðar gerir,
eyðum við jafnframt miklu í fjár-
magnsgjöld og svigrúm okkar til fjár-
festinga og aukinnar samneyslu, bæði
skylduverkefna sem
gæluverkefna verður
minna.
Hafnarfirði sem öðr-
um sveitarfélögum eru
skammtaðir tekjustofn-
ar samkvæmt lögum.
Þeir eru í grunninn
þrír: Í fyrsta lagi fast-
eignaskattar sem reikn-
ast sem hlutfall af verð-
mæti húseigna. Í öðru
lagi er það útsvar sem
reiknast sem hlutfall af
tekjum og í þriðja lagi
er það jöfnunarsjóður sveitarfélaga
sem úthlutar eða jafnar tekjum milli
sveitarfélaga eftir ákveðnum reglum.
Þessu til viðbótar er
sveitarfélögum heimilt
að hafa tekjur af eign-
um sínum, ýmsum leyf-
um og rekstri eigin
þjónustufyrirtækja.
Möguleikar sveitarfé-
laga til að afla frekari
tekna eru vegna þess-
ara laga, takmarkaðir
nema leikreglum í lög-
um um tekjustofna sé
breytt og þeim gert
kleift að auka tekjur
sínar með margvíslegri
hætti.
Ein leið til að auka tekjur sveitarfé-
laga er að þau fái hlutdeild í skatt-
tekjum fyrirtækja. Þannig yrði það
keppikefli sveitarfélaga að gera eins
vel fyrir fyrirtækin í sinni sveit sem
mögulegt væri, því þá myndu tekjur
þeirra aukast. Þannig yrði það eitt af
meginmarkmiðum bæjarins að fjölga
atvinnufyrirtækjum af öllum mætti
svo tekjur bæjarins ykjust. Þannig
væri líklegra að lóðum til atvinnu-
starfsemi yrði fjölgað og þær hann-
aðar með þarfir fyrirtækja í huga, og
ljóst væri að þjónustuborð Hafn-
arfjarðar yrði með fasta starfsmenn
sem gerðu ekkert annað en að að-
stoða fyrirtæki við að koma sér fyrir í
bænum. Við fengjum meiri grósku í
stofnun nýrra fyrirtækja. Við værum
í stöðugu átaki í að finna fyrirtæki er-
lendis frá sem sæju hag sínum best
borgið í Hafnarfirði, Íslandi. Þannig
myndu bæði ríkið og sveitarfélögin
hagnast. Ef við nýtum ekki tækifærin
sjálf, mun einhver annar gera það
fyrir okkur.
Eflum hafnfirskt atvinnulíf
Eftir Berg Ólafsson ’Fjölgun starfa í bæn-um er líkleg til að hafa
mjög jákvæð áhrif á
hafnfirskt samfélag.‘
Bergur Ólafsson
Höfundur er forstöðumaður hjá Ax og
sækist eftir 3. sæti í prófkjöri Sjálf-
stæðisflokksins í Hafnarfirði.
Prófkjör Hafnarfjörður