Réttur - 01.01.1960, Side 109

RETTUE
109
bankanna og iðnaðarauðmagnsins hafa breytzt mjög. Iðnaðurinn
er ekki lengur eins háður bankaauðvaldinu og hann var í byrj-
un aldarinnar. Aftur á móti hefur samruni iðnaðar- og banka-
auðmagns aukizt til muna. Einokunarhringar iðnaðar, banka og
tryggingafélög eru öll undir stjórn og í þjónustu fjármálaauð-
valdsins (Finanzoligarchie).
I byrjun aldarinnar var iðnaðurinn algjörlega háður bönkun-
um bæði hvað snerti rekstrarlán og aukningu höfuðstóls, þar r.em
eigið fjármagn hans nægði engan veginn til þessara hluta.
I verki sínu „Das Finanzkapital" segir Hilfeding: „Stærri og
stærri hluti höfuðstóls iðnaðarins er ekki x eign iðnrekendanna,
sem nota hann. Þeir fá fjármagnið aðeins frá bönkunum . .
A þennan hátt héldu bankarnir iðnfyrirtækjunum í greip sinni.
Nú auka iðnhringarnir höfuðstól sinn venjulegast með því að
grípa til eigin varasjóða.
Arið 1958 veittu amerísk hlutafélög 26,5 milljarða dollara til
stofnunar iðnfyrirtækja og fullkomnari útbúnaðar. Varasjóðir
þeirra voru þá: óskiptur arður — 6 milljarðar dollara, afborgunar-
sjóðir — 21,5 milljarðar dollara.
A árunum 1949—1956 voru 67—69% allra fjárfestingar-
framkvæmda í Englandi stofnuð mcð fjármagni úr eigin vara-
sjóðum, 7 —11% með skuldabréfasölu og 6—12% með banka-
lánum.
Stærstu einokunarhringar iðnaðarins mynda nú svo risavaxna
varasjóði af aukagróða sínum, að þeir þarfnast engra bankalána
og stofna sjálfir eða kaupa stærstu bankafyrirtæki. Þannig keypti
Rockefeller-hringurinn „Chaise-bankann", einn stærsta banka
Bandaríkjanna. Fyrir fyrri heimsstyrjöldina átti IG-Farben-hring-
urinn eigið bankafyrirtæki.
A eftirfarandi skýrslu frá Bandaríkjunum sést ljóslega, að iðn-
hringarnir hafa tekið forystuna í fjármálalífinu. — Hreinar tekjur
helztu auðfyrirtækja Bandaríkjanna, þegar búið er að draga frá
opinbera skatta (milljarðar dollara):
Alls Iðnfyrirt. Fjármálastof. Verzlunarbankar
1957 15.8 10,4 1,3 0,8
1958 13,9 8,5 1,4 0,9
L