Réttur - 01.08.1931, Blaðsíða 24

136
SKULDLAUS BÚSKAPUR
[Rjettur
og taka höndum saman við samskonar byltingaröfl
verkalýðsins í bæjunum til endanlegrar baráttu fyrir
sigri sósíalismans og allra undirokaðra — og þá hryn-
ur það ríki í rústir, sem Framsókn reynir að vernda
fyrir auðvaldið, »og verkalýðsbyltingin öðlast þann
volduga kór, sem ómissanlegur er, svo einsöngur henn-
ar meðal bændaþjóða ekki breytist í útfararljóð«
(Marx í »18. Brumaire«).
Smábændur og
skuldlaus búskapur.
(Bændabréf til >Réttar«).
Skuldlaus búskapur hefir verið hugsjón íslenska
bóndans. Og sú hugsjón hefir verið takmark baráttu
hans. Þær fórnir eru margar og stórar, sem færðar
hafa verið á altari þessarar hugsjónar. Róttækri al-
hliða sjálfsafneitun, — jafnvel sjálfspynding, — hefir
verið beitt. Langur vinnudagur, ilt viðurværi, barna-
þrælkun, gleðileysi og eyðing hæfileikans til þess að
gleðjast og njóta. Þessi er baráttusagan. Og útkoman,
— hjá stöðugt vaxandi hluta bændanna hefir hún ver-
ið — skuldabúskapur. Aðeins þeir bændur, sem ein-
hverja aðstöðu hafa haft til þess að halda verkafólk,
búið við óvenjugóð náttúruskilyrði eða haft meira
viljaþrek og afkastamöguleika en alment gerist, hafa
náð takmarkinu. Og þeir hafa á öllum tímum verið til-
tölulega fáir svo sem eðlilegt er. Bestu skilyrðin falla
jafnan fáum í skaut. Kynslóðir hafa komið og farið.
Þær hafa int af höndum sömu baráttuna og lotið sömu
örlögum. En það merkilega fyrirbrigði hefir gerst, að