Réttur - 01.08.1931, Blaðsíða 67

Rjettur] LANDBUNAÐARKREPPAN I DANMÖRKU
179
vitað ekki annar en sá, að auka mótsetningar og erfið-
leika kapitalismans enn meir. Eymd og sultur alþýð-
unnar varð svo óþolandi, að hún reyndi í miklum hluta
heimsins að kasta af sér oki kapitalismans og að
byggja upp sitt eigið þjóðskipulag, sósialismann. Þó
tókst kapítalismanum í þetta sinn að bæla niður allar
uppreisnirnar, nema í Rússlandi.
í öllum auðvaldsheiminum tóku nú kapítalistar að
gjörnýta framleiðsluna meir en nokkru sinni áður, til
þess að geta framleitt með auknum hagnaði, þrátt
fyrir sílækkandi vöruverð eftir ófriðinn. Aðferðin var
í því fólgin að lækka launin, lengja vinnutímann, auka
vinnuhraðann og fækka verkafólkinu, og setja í þess
stað nýjar, fullkomnar, sjálfvirkar vélar o. s. frv.
Samtímis voru tollar og skattar á alþýðunni hækkaðir,
laun starfsmanna og embættismanna lækkuð o. s. frv.
Á þennan hátt tókst kapítalistum að yfirstíga krepp-
una, þ. e. að halda tekjum sínum og jafnvel að auka
þær. f byrjun blómgaðist atvinnulífið töluvert, en þetta
var aðeins að þakka miklum nýbyggingum verksmiðja
og endurreisnarstarfinu eftir stríðið. En samtímis
hafði gjörnýtingin lækkað stórum kaupgetu allrar al-
þýðu. Árangurinn varð því sá, að mótsetningin milli
framleiðsluaflanna og neyslunnar varð meiri en nokkru
sinni fyr. Afleiðingin hlaut því að verða ægilegri
heimskreppa en dæmi hafði verið til áður. Kreppa
þessi hófst haustið 1929 í Bandaríkjunum og breiddist
þaðan út um allan heim smám saman. Kreppa þessi er
altaf að magnast. Sovjet-Rússland eitt finnur ekki til
hennar.
Kreppa þessi kom mjög seint til Danmerkur, gerði
þar fyrst vart við sig í fyrrahaust. Til þess voru ýms-
ar ástæður. Fyrst og fremst lega landsins og auðæfi.
Því næst það, að gjörnýting iðnaðarframleiðslunnar í
Danmörku var orðin mjög fullkomin, svo að iðnaður-
inn var sérstaklega vel samkeppnisfær. Landbúnaður-
12*