Réttur - 01.08.1931, Síða 38

150
STJETTABARÁTTAN 1 SVEITUM [Rjettur
menn, en vinna þó sífelt sjálfir, eru fjölmennir mjög
innan bændastjettarinnar, en fer fækkandi og verða
fleiri þeirra að einyrkjum en fæstir að stórbændum.
Eru bændur þessir að nokkru verkamenn, en hafa þó
hinsvegar andstæða hagsmuni við verkalýðinn. En
hagsmunaandstaða þeirra við banka- og verslunarauð-
vald er hinsvegar svo mikil að þeir ættu minsta kosti
að verða hlutlausir í lokabaráttunni milli auðvalds og
verkalýðs.
5) Stórbændur, sem sífelt nota leigðan vinnukraft
og vinna lítið sjálfir, eru hvað hagsmuni snertir and-
stæðir verkalýðnum.
6) Stórjarðeigendur, sem aðeins eiga jarðir, en leigja
þær og lifa þannig einungis af vinnu annara, eru auð-
vitað algerir andstæðingar verkalýðs, leiguliða og fá-
tækra bænda yfir höfuð.
Af þessum afbrigðum eru 1—3 í rauninni undir-
stjett sveitanna, 4. millistjett og 5.—6. yfirstjett —
og er því síst við að búast að þessar stjettir eigi sam-
leið í baráttu eða heima í sama stjórnmálaflokki.
Frelsisbarátta bænda.
Með frelsisbaráttu bænda er því eingöngu átt við
baráttu hinna fjögra fyrsttöldu. Barátta fátækra
bænda fyrir frelsi og völdum, fyrir auknum rjettind-
um og tryggum og bættum kjörum hefur oft verið háð
í sögunni bæði gegn aðli, kongum og auðvaldi. En sí-
felt hefur reynslan orðið sú, að ein saman hefur bænda-
stjettin aldrei getað sigi’að. Hinar voldugu uppreistir
miðaldabænda, t. d. bændastríðið í Þýskalandi 1525 og
svo hinsvegar nútíðartilraunir eins og bændastjórn
Stambulinski í Búlgaríu, eru órækust sönnun þess. Að-
eins í sambandi við þá undirstjett borganna, sem á þeim
tíma var framsækin og byltingarsinnuð, hafa bændur
getað sigrað, svo sem í Frakklandi 1789 með byltingar-