Morgunblaðið - 10.06.2007, Síða 18

18 SUNNUDAGUR 10. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
var dýrmætt skref sem þær stigu
með því að ljá þessu málefni rödd
sína,“ segir hún.
„Það er magnað þegar leikhúsið
hefur svona mikil og bein áhrif. Það
ætti að vera staður þar sem fólk kem-
ur og speglar sig, uppgötvar eitthvað
um sjálft sig eða heiminn. Einmitt út
af þessu vill maður komast í takka-
borðið og leikstýra.“
María, sem segist alltaf hafa haldið
sinni barnatrú, fór að velta trúmálum
meira fyrir sér eftir að Lára dóttir
hennar greindist með hjartagalla.
„Ég fann hvað maður er rosalega
varnarlaus.“ Á svipuðum tíma tók
hún viðtal við Karl Sigurbjörnsson
biskup. Viðfangsefnið var af hverju
konur færu frekar í Kringluna en
kirkju og fékk hún svör við því og
mörgu fleiru. Hún kvartaði undan því
að kirkjan væri lokuð og óaðgengileg
og gekk þaðan út með bænabók og
leiðbeiningar um Biblíulestur. Hún
tók einnig áskorun biskups um að
mæta til kirkju og fékk góðar mót-
tökur í Dómkirkjunni. „Ég mætti líka
í barnastarfið með Láru og fannst
eitthvað vanta upp á það. Þá var mér
boðið að gera eitthvað í því. Ég tók
þeirri áskorun og er búin að leiða
barnastarfið ásamt prestunum þar
síðustu fjögur ár. Við ákváðum að
fara alveg niður á þeirra plan, sitjum
á dýnum á gólfinu og segjum einfald-
ar sögur,“ segir María, sem notar til
dæmis brúðu sem talar við börnin í
starfinu og spyr allra erfiðu spurn-
inganna eins og: Af hverju þarf guð
endilega að vera ósýnilegur?
Hjartagalli Láru reyndist vera
vægur, gat á milli hólfa sem hægt var
að laga. „Það hefur svo komið í ljós að
þessi hjartagalli sem var lagaður og
úr sögunni reyndist vera eitt einkenni
af mörgum, sem hún hefur verið að
glíma við og hefur tekið langan tíma
að átta sig á. Í kjölfarið hefur opnast
fyrir manni heill heimur þroskarask-
ana barna og hvað gert er í þeim mál-
um á Íslandi í dag,“ segir María en
henni finnst til dæmis vanta fleira
fagfólk á þessu sviði í skóla. „Nú heit-
ir stefnan skóli án aðgreiningar sem
er falleg hugsjón en óraunhæf og hef-
ur valdið því að fagfólkið úr gömlu
sérdeildunum er farið og það sett í
hendur hvers skólastjóra fyrir sig
með mjög takmarkað fjármagn að
mæta hverjum einstaklingi. Þetta
virkar ekki.“
Henni finnst einnig vanta heild-
arstefnu í umhverfismálum. „Ég trúi
því ekki að það eigi að setja það í
hendur hverrar sveitarstjórnar fyrir
sig hvort það eigi að vernda náttúr-
una eða ekki. Það þýðir ekki að taka
ákvarðanir byggðar á þröngum hags-
munum. Það þarf að hugsa Ísland
sem eina heild og í stærra samhengi.
Hvernig þjóð viljum við vera?“
Framtíðarlandið, hið þverpólitíska
þrýstiafl þar sem María gegnir for-
mennsku, hefur beitt sér mikið í nátt-
úruvernd og átti sinn þátt í að um-
hverfismál komust eins mikið á blað
og raunin varð fyrir síðustu kosn-
ingar. „Það virðist lengi vera hægt að
telja fólki trú um að það þurfi að velja
á milli þess að vernda náttúruna og að
hafa það gott,“ segir María, sem trúir
því að náttúruvernd leiði aðeins af sér
meiri hagsæld.
„Íslendingar eru delluþjóð, núna
eru álverin komin og það er eins og
það sé ekki neitt annað til.“ Hún vill
taka stóriðjuna af dagskrá og skapa
aðrar hugmyndir til að vaxa. „Það er
ekki mikið vit í því að taka græn skref
ef þú ert staddur inni í stóriðjulest.
Það verður að stoppa lestina.“
Á móti frímerkjafriðun
María segir Íslendinga þurfa að
sýna stórhug og vera djarfari. „Við
verðum að hafa meiri kjark og trú á
okkur sjálfum.“ Hún er á móti því
sem hún kallar „frímerkjafriðun“ og
segir ekki duga að friða Vatnajökul ef
Langisjór er undanskilinn og að litlu
gagni komi að hafa þjóðgarð við Snæ-
fell með virkjanalón í kring.
„Ein af ástæðunum fyrir því að ég
tók þátt í að stofna Framtíðarlandið
er að mér þykir mjög leiðinlegt að
mótmæla. Það er ekki í eðli mínu að
vera á móti einhverju, mér finnst
skemmtilegra að vera með einhverju
og skapa eitthvað. Mér finnst meira
gaman að því að vera leiðandi og
virk.“
Hún segist ekki vilja eyða orku
sinni í að mótmæla vondum hug-
myndum. „Ég vil frekar nota orkuna í
að fá góðar hugmyndir og búa til
frjótt andrúmsloft,“ segir hún en með
þessari jákvæðu náttúruvernd-
arstefnu hefur Framtíðarlandið
breytt bæði umræðu og orðræðu um
málefnið.
Þessi vinna kostar ákveðnar fórnir.
„Ég hef verið að taka mér frí frá
vinnu marga mánuði í senn til að
vernda þá uppsprettu sem náttúran
er því ég verð ekki sama manneskjan
ef Ísland er eyðilagt. Eins og við
þekkjum frá þjóðum eins og Palest-
ínumönnum, sem eiga ekkert land, er
ekkert grín að vera landlaus maður.“
María sér frekar verkefni en
vandamál. „Það dugar skammt að
vera bara á móti einhverju á kaffistof-
unni heldur hugsa frekar: Hvaða
hugmyndir ert þú með og hvað ertu
tilbúinn að gera í því núna?“
Fyrirmyndirnar í lífinu
Sú spurning vaknar hvort María
eigi sér ákveðnar fyrirmyndir og
nefnir hún fyrst Vigdísi Finn-
bogadóttur. „Vigdís hefur haft sterk
og mótandi áhrif á ekki síst mína kyn-
slóð kvenna. Hún sýndi okkur hvern-
ig hægt er að stíga fram sem leiðtogi
án þess að tapa sjálfum sér. Hún
hlustar og finnur til með fólki. Hún
stendur fast við sínar lífsskoðanir og
lífsgildi þótt það geti valdið henni
óvinsældum.“
Hún fær líka innblástur frá Nelson
Mandela. „Það þarf sterk bein til að
hafa hugsjón og standa með henni.“
María segist líka hafa verið heppin
að hafa haft marga góða kennara í líf-
inu. „Frænka mín María Jóhanna
Lárusdóttir hefur alltaf verið mér
innblástur og líka kennarar í skóla.
Leiklistarkennarann Kevin Kuhlke
kenndi mér að eftir því sem þú ferð
nær sjálfum þér og dýpra, því nær
sjálfum sér og dýpra kemst áhorfand-
inn. Það er algjört lykilatriði að taka
listina alvarlega án þess að verða pré-
dikandi og leiðinlegur í framsetning-
unni. Mér finnst ég stundum þurfa að
passa mig á því. Það er kannski þess
vegna sem ég ákvað að verða ekki
prestur!“ segir hún og hlær.
„Mér finnst gaman að fá innblástur
frá öðru fólki. Ég ber mikla virðingu
fyrir kennurum. Það er mikið dekur
að geta setið og lært eitthvað af fólki
og fengið þeirra sjónarhorn að láni
um tíma. Þetta líf er alveg rosalega
stutt. Það hjálpar að vera meðvitaður
um hvað þú vilt skilja eftir þig, hvað
þig langar að upplifa eða læra og
hvaða áhrif þú vilt hafa. Ég hef
nokkrum sinnum á lífsleiðinni sest
niður og hugsað með mér: Hver er
þín gjöf sem þú getur notað til þess
að gera þennan heim hugsanlega eitt-
hvað betri en þegar þú komst í hann?
Og hvað ætlarðu að gera í því?“
Hún útskýrir lífssýn sína nánar:
„Það er mikilvægt að hugsa um það
sem maður hefur og á, í stað þess að
vera alltaf að hugsa um það sem vant-
ar og það sem maður hefur ekki. Það
er gott að vita að maður hefur alltaf
stóran hluta af lífinu í sínum höndum.
Þótt maður geti ekki alltaf ráðið því
sem gerist getur maður valið hvaða
afstöðu maður velur gagnvart því. “
Maríu mun því seint reka stefnu-
laust og endurspeglast þessi mikla
framkvæmdagleði í flestu sem hún
tekst á við. „Ég hef þetta áreiðanlega
frá móður minni, Ásbjörgu Ellingsen,
en hún er mjög góð í því að annars
vegar fá hugmynd og hins vegar að
framkvæma hana. Ekki bara dreyma
drauma heldur láta þá rætast.“
Fjölskyldan hyggur á ferðalög,
fjallgöngur og veiðiferðir innanlands í
sumar. María fer alltaf minnst eina
ferð inn á hálendið og ætlar að skoða
Langasjó að þessu sinni.
„Ég hef trú á því að maður þurfi að
helga sér þetta land. Það er ekki nóg
að hreindýrin og heiðargæsin geri
það eins og á Kárahnjúkum. Íslend-
ingar þurfa að vera duglegir við að
helga sér landið sitt til að eiga meiri
rétt til að tjá sig um það.“
María leitar sér innblásturs víða,
jafnt frá fólki sem fjöllum, og veitir
líka innblástur. Hún gæti áreiðanlega
skrifað góða hvatningarbók eða hald-
ið þrumandi prédikun, sem héldi jafn-
vel fólkinu á aftasta bekk við efnið.
Ekki skora á hana að gera neitt án
þess að búast við því að það geti ræst.
Óbyggðir Bandaríkjanna Margar myndir í fjölskyldualbúminu eru af Maríu úti í náttúrunni, þar sem náttúran fær að vera í aðalhlutverki eins og hér í Grand Canyon í Bandaríkjunum. Í nátt-
úrunni „finnurðu að þú ert aðeins lítill hluti af stóru samhengi og það er góð tilfinning.“
Kraftmikil María segist alltaf hafa
verið dálítið á undan sér en hún
lærði að ganga níu mánaða gömul.
Sveitasæla María bjó í kofa við hestabúgarð í Kaliforníu en það tók hana aðeins hálftíma að keyra inn í borgina til
að fara í prufur fyrir kvikmyndir.
»Leikhúsið ætti að vera staður þarsem fólk kemur og speglar sig, upp-
götvar eitthvað um sjálft sig eða heiminn.
MARÍA ELLINGSEN