Náttúrufræðingurinn - 1954, Blaðsíða 11

LÍFIÐ 1 DJtTPUM HAFSINS
57
Það er algeng skoðun, en sennilega á misskilningi byggð, að dauð-
um lífverum „rigni“ niður á hafsbotn. Skepna, sem er orðin viðstöðu-
lítil eða veik af elli eða sjúkdómi, verður brátt sterkari kvikindum
að bráð. Þess vegna sekkur vart annað lífrænt efni til botns en saur
dýranna. Hann mun ekki vera mikils virði sem skepnufæða, en ork-
an, sem eftir er í honum. er undirstaða ríkulegrar gerlastarfsemi.
Prófessor Claude E. ZoBell, frá Scrippsstofnuninni í Kaliforníu, tók
þátt í leiðangrinum, meðan starfað var að rannsóknum í Bandadjúpi
og djúpálunum við Filippseyjar og Sundaeyjar. Þarna tókst honum
að rækta ýmiss konar gerla úr botnleðjunni. Gerla þessa nefnir hann
barofil — þrýstingssækna — vegna þess, að þvi aðeins auka þeir kyn
sitt, að þeir séu ræktaðir við sama þrýsting og rikir við botninn.
ZoBell greindi frá fyrstu ræktuninni sama daginn og við toguðum
i fyrsta skipti í Filipseyjaálnum. Þetta gerði okkur kleift að skilja
strax á hverju þau lifa, sæbjúgun og samlokurnar, sem við hrepptum
í vörpuna. Þessi kvikindi éta botnleðjuna, og gerlarnir, sem þar þríf-
ast, eru fæða þeirra.
Harla drjúg orka er fólgin í rekavið, trjágreinum, blöðum og ávöxt-
um, eins og t. d. kókoshnetum, sem skolast til sjávar með ám og fall-
straumum frá mangrófufenjum. Allt lendir þetta að lokum á hafs-
botni, og slíkar plöntuleifar fundust jafnvel í Filippseyjaálnum. Alls
staðar, þar sem mikið var um plöntuleifar á botni, fengum við ágæt-
an afla.
Af þessum athugunum má draga þýðingarmikla ályktun: Dýra-
mergðin í hafdjúpinu er nátengd ástandi yfirborðslaganna. En þetta
ástand og straumar, sem flytja plöntuleifar frá landi, ákvarða grósku
plöntulífsins.
Steeman Nielsen varð þess áskynja, að jafnvel tær sjór með sára
litlu þörungamagni framleiðir samt dálitla fæðu, og er þar með sann-
að, að gróðurlaus svæði finnast ekki í hafinu. Um botninn má segja
það sama. Hvar sem við gerðum veiðitilraunir, fengum við alltaf ein-
hver dýr, jafnvel þótt veiðitækið væri ekki annað en botngreip, sem
ekki nær yfir meira en einn fimmta hluta úr fermetra. 1 botnleðj-
unni fundum við dýr, þegar búið var að sía hana.
Fjölmörg dæmi mætti nefna um sambandið milli yfirborðslaga og
djúpsjávarlaga. Það er aðallega fólgið í því, að botndýr leita nær yfir-
borði meðan á hrygningu stendur. Álar, eins og t. d. Synaphobran-
chus, eru dæmi um þetta. Þeir verða að seiðum, eins og venjulegir
vatnaálar, á vissu skeiði þroskans. Þau köllum við „leptocephala“