Náttúrufræðingurinn - 1954, Side 39

UPPRUNI OG DREIFING ÍSL. FISKISTOFNA
83
Þessi blanda, sem við köllum norðurlandssíld, virðist geta haldizt
næsta óbreytt nokkur ár í röð. Síðari árin (fram til sumarsins 1953)
var í þessum stofni einkum mjög gömul síld, sennilega einkum af
norskum uppruna, en þó einnig blönduð bæði vor- og sumargotssíld
af íslenzkum stofni. Yoru eldri árgangar íslenzku síldarinnar mjög
liðfáir þessi ár, eins og ég hef áður bent á. Á árunum 1937—1948
var miklu meira af íslenzkri síld í norðurlandsstofninum, og þá var
hann svo sterkur, að veruleg veiði gat byggzt á honum.
IV.
Mér virðast merkingarnar gefa þýðingarmikla vísbendingu um það,
hvemig skýra beri hið skyndilega fall í aflabrögðunum árin 1944
—1945. Mér virSist líklegast, áS á tímabilinu milli sumarsins 1944
og sumarsins 1945 hafi mikill hluti norSurlandsstofnsins komizt inn
á hafsvæSi norsku síldarinnar í Noregshafi og ekki átt þaSan aftur-
kvœmt, og aS enn séu skilyrSi slík, a. m. k. einstök ár, aS á þennan
hátt tapist verulegt magn úr þessum stofni.
Sildarmerkingamar geta gefið skýrt svar við spurningunni, sem
þessi grein gefur tilefni til, þ. e. hvort íslenzk síld hverfur í veru-
legu magni inn í norska stofninn og á ekki þaðan afturkvæmt.
Merkja þarf undan Norðurlandi síld, sem örugglega er af íslenzkum
uppruna og fylgjast síðan með því, hve mikið af henni kemur fram
við Noreg.
Vegna þess að norðurlandsstofninn er ekki fiskistofn í venjulegri
merkingu þess orðs, t. d. hliðstæður eða samstofna norska stofninum
eða þeim íslenzka, heldur sérstæð blanda, sem kann að breytast frá
einu tímabili til annars, geta tveir náttúrufræðingar, sem ganga út
frá tveim mismunandi tímabilum, komizt að gjörólíkum niðurstöð-
um, og þó báðir haft mikið til sins máls. Ályktanir, sem dregnar
verða af rannsóknum áranna 1937—1947, er sýna að norðurlands-
stofninn var einkum af íslenzkum uppruna, virðast ósamrímanlegar
ályktunum af athugunum, sem gerðar hafa verið eftir 1949, en þær
benda til þess, að mikið af norðurlandssíldinni hafi verið af norskum
uppruna, einkum árin 1949—1952. Eins og ég þegar hef bent á,
gætu báðir aðilar haft mikið til síns máls, ef málið er skoðað í stærra
samhengi. Á þessu stigi málsins er það jafnnauðsynlegt að ræða þessi
þýðingarmiklu vandamál í fullri hreinskilni, eins og það er óráðlegt
að rígskorða sig við ákveðnar tilgátur.
Það er eflaust eitt þýðingarmesta verkefni rannsóknanna að fylgj-