Náttúrufræðingurinn - 1969, Side 80

122
NÁTTÚ RU FRÆÐIN GURINN
Æ
sums staðar á Norðurlöndum köll-
uð krákufótur. Allt blómið er dumb-
rautt, þ. e. krónublöð, bikarblöð,
utanbikarblöð, fræflar og frævur, og
er slíkt sjaldgæft. Ef að er gáð má
sjá ofurlítinn grænleitan hring milli
fræíla og fræva. Hringurinn gefur
frá sér hunang. Blómhlífin er 5-
deild. Krónublöðin eru smá, en bik-
arblöðin miklu stærri. Utan við þau
sitja litil utanbikarblöð, svo að Uik-
arinn er tvöfaldur. Margir fræflar
og frævur eru í blóminu eins og á
flestum öðrum tegundum af rósaætt.
Smáaldinin eru hnetur, sem sitja
rnargar saman á hnöttóttu, svamp-
kenndu aldinstæði. Er þetta milli-
stig muru- og jarðarbersaldingerða.
Króna og bikar sitja lengi eftir fræv-
un. Hneturnar geta lengi flotið á vatni og dreifast stundum með
vaðfuglum og sundfuglum, t. d. öndum. Engjarós er harðgerð jurt,
sem vex bæði á láglendi og til fjalla og heiða líkt og reiðings-
grasið. Hún er sannarlega rós engjanna hér á landi.
Engjarós.
Kornsúra og vallarkorn.
Fremur smávaxin jurt, oft 10—30 cm á hæð, mjög algeng. Auð-
þekkt á mjóu blómaxinu, en það er venjulega alsett rauðum korn-
um neðan til, en ber hvít eða ljósrauð blóm að ofan. Stönglarnir
vaxa upjj af stuttum og gildum, hnöllóttum, láréttum jarðstöngli.
Blöðin eru mismunandi að lögun, þ. e. hin neðstu langstilkuð með
allbreiða blöðku, en hin efri mjórri, stuttstilkuð eða stilklaus. Korn-
súrublöðkurnar eru grænar að ofan, en blágráleitar á neðra borði
og með niðurorpna jaðra. Himnupípa (axlaslíður) gengur upp af
blaðfætinum og lykur um stöngulinn. Blómhlífin er 5 deild, oft
eru blómin einkynja eða því sem nær, þ. e. í sumum blómum eru
fræflar, en frævur í öðrum. Aldinið er þrístrend hneta, en sjaldan
ber kornsúran fræ, a. m. k. í norðlægum löndum. — Fjölgunin fer