Samvinnan - 01.03.1928, Side 85

SAMVINNAN
70
hyggju, fyrir almenna hagsæld, alment velsæmi og sið-
ferðisþroska mikils hluta þjóðarinnar.
Það má sjálfsagt gera ráð fyrir því, að vér mennim-
ir séum sífelt að leita hamingjunnar. En á hvem hátt,
sem vér annars leitum hennar, verður líklega flestum það
fyrst fyrir, að hugsa eitthvað fyrir daglegum nauðþurft-
um sínum. Maturinn er mannsins megin, segir máitækið.
Og enginn orkar neinu, nema hann hafi málungf matar,
sem kallað er.
Nú skulum vér þá athuga, hvernig t. d. höfuðstaður
landsins býr að íbúum sínum, og hvort hann í rauninni
sé sú gullkista, sem meiri hluti þjóðarinnar gæti lifað af
á heiðarlegan hátt. Og ef svo er, þá er fátt við því að
segja frá fjárhagslegu sjónarmiði, þó að hinir dreifðu
landsmenn flykkist þangað og leiti sér þar iífsframfæris.
En er nú þessu til að dreifa með Reykjavík ? Sækja menn
yfirleitt þangað mikil fjárhagsleg höpp? Að vísu er þar
mikil misskifting auðs og fátæktar, eftir því sem gerist á
landi hér. En athugum þetta nokkuð nánar.
Um Reykjavík má segja, að það sé aðallega útgerðin,
sem bæjarbúar lifi á, beint og óbeint. Efnaleg afkoma alls
þorra íbúa höfuðstaðar vors, eins og raunar er um fólk í
kaupstöðum og kauptúnum yfirleitt, er því mjög komin
undir því, og oft eingöngu undir því, hversu þ o r s k u r-
inn og ýsan er auðveidd úr sjónum, eða m. ö. o., hve
fiskisælt er og með hvaða verði fiskurinn er seljanlegur
á hverjum tíma.
Þegar aflasælt er við sjóinn og fiskurinn er í háu
verði á heimsmarkaðinum, þá er engin sérleg hætta á því,
að sjávarmenn og kaupstaðarbúar hafi ekki nægjanlegt
sér og sínum til lífsframfæris. En næstum hvenær, sem
eitthvað meir en minna ber út af þessu, má víst fullyrða,
að fjöldi þeirra manna í kaupstöðum, sem neyta síns
brauðs í sveita síns andlitis, eigi ekki við nein sældarkjör
að búa. Og oft er þá meiri eða minni skortur hjá þeim
meðal þessara manna, sem fátækastir eru. Eins er hitt,
ef sjómaðurinn eða verkamaðurinn á kaupstaðarmölinni,