Samvinnan - 01.03.1928, Side 88

82
SAMVINNAN
er tóbak, vindlar, vindling-ar o. s. fi"v. Þannig mætti lengi
telja.
Við þessar ótölulegu verslanir vinnur fjöldi fólks, sem
annars gæti unnið þjóðnýtari störf, ef verslanimar væru
færri og minna um sölu hins óþarfa og skaðlega vam-
ings. Á ýmsum tímum fara og ýmsir af þessum kaup-
sýslumönnum á höfuðið; þeir verða gjaldþrota. Verða þá
ýmsir óverðugir að blæða þeirra vegna, sem óráðvendni
og óskilsemi höfðu í frammi. Og oft ber þá við undii' þess-
um kringumstæðum, að þessir óreiðumenn skapi óorð
landi sínu og þjóð erlendis, ef þeir hafa þar staðið í mikl-
um vanskilum, eða látið stórar skuldir tapast fyrir kaup-
menskubrall sitt og greiðsluleysi.
Hjer hefir þá nokkuð verið minst á hina fjárhags-
legu ókosti kaupstaðalífsins, þó að Reykjavík hafi sér-
staklega verið tekin til hliðsjónar. Og þegar á alt er litið,
er mjög fjarri að það sé eftirsóknarvert fyrir sveitamenn
að flytja í kaupstað, t. d. til Reykjavíkur, með því mark-
miði að lifa á sjósókn eða eyrarvinnu, eða jafnvel á hverri
annari óvissri og stopulli atvinnu sem er. Það er þess
vegna meir en sorglegt, hvernig sveitirnar verða nú ár-
lega að sjá á bak mörgum af sínum nýtu og góðu sonum
og dætrum út í hringiðu Reykjavíkurlífsins, án þess
nokkur trygging sé fyrir því, að þetta fólk geti átt þar
bjargvænlega framtíð.
Þá er ekki síður íhugunarvert, þegar duglegir
sveitabændur á besta aldri hætta búskap, selja ábýli
sitt og búslóð, ílytja síðan til Reykjavíkur, kaupa
þar einhvern húshjallinn fyrir okurverð, eða máske
leggja fé sitt í áhættusaman útveg, og vinna svo
sjálfir annaðhvort á togurum eða eyrinni, að eg ekki
minnist þess, er bændur hafa ratað út í eitthvert versl-
unarforaðið eða kaupsýslubrallið, og svo fyrir tilvikið orð-
ið févana og lítt sjálfbjarga, þó að þeir áður væri sæmi-
lega efnaðir.
Fari nú svo, sem helst lítur út fyrir, að fólksstraum-
urinn úr sveitum landsins tíl kaupstaðanna verði ekki