Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1896, Side 18

12
einkum amar að. Kynnið yður hvað |»að er, sem þess-
ir menn óttast mest, hverjum kjörum þeir eiga að sæta,
hvernig liugsuuarlif þeirra er og lífsstefna, ef um slíkt get-
ur verið að ræða, og þér munuð eigi lengi þurfa að leita
að orsökunum til alls þessa.
Nú er það hugsjón ýmsra kaupfélagsmanna, nú er það
þeim sannleikur, að kaupfélagsskipulag, sem verndar með-
limi sína gegn yfirdrottnun einst-akra auðsafnenda í verzl-
unarmálum. en veitir aftur á móti öllum meðlimum sinum
hlutfallslegan þátt i fyrirkomulagi, ábyrgð og ágóða fé-
lagsins, sé styrk stoð og örugg vörn gegn voðanuin, er
annars sé í vændum. Það er sannfæring, þeirra að
samskonar skipulag og aðferð hljóti að ryðja sér til
rúms í fleiri greinum en þeim, er að verzlun lúta, og
muni verða til heiila, hvervetna þar, sem um ábyrgð, hagn-
að og kostnað er að ræða.
Meginsetning þessara manna er: Burt með vald og
drottnuu örfárra auðkýfinga, en inn á hvert hcimili með
eðlilega hluttöku i fyrirkomulaginu, framlögunum, ál),yrgð-
inui, gróðanum. Þeir troysta á mátt og eðli félagsskipu-
lagsins, mannlífinu til friðsæliar framsóknar.
Um þetta mál þyrfti að rita miklu betur og itarleg-
ar, en ég hcfi föng á; en ég verð að láta við það sitja að
drepa lauslega á stefnuna og grundvallaratriðin.
Jafnskjótt sem kaupfélag Þingeyinga hafði náð veru-
legri fótfestu hér í sveitunum og var búið að setja sér
lög og reglur. voru félagsmenn, bæði af innri og ytri hvöt-
um, knúðir til að setja spurninguna um lífskraft félags
síns á odd. Innri hvatirnar voru þær, sem jafnan fylgja
hugsandi mönnum: að gæta þegar að stefnu, eðli ogsann-
leik málefnisins. Ytri hvatirnar voru einkum þær, að fé-
lagið átti í höggi við sterkríka verzlun á Húsavík, sem
gat fyllilega boðið smælingjum byrginn; þá, og jafnan síð-
an, veitti sá maður verzlun þossari forstöðu, er þegar sá
hvert sök horfði, djarfur, kjarkmikill og fastlyndur maður,