Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1896, Blaðsíða 65

Samtíiiiiigur og sáðkorn.
I. Kaflar iír brjefuin frá Einari sál. í Ncsi.
24‘/». ’91......Þínar hugleiðingar um verzlunarmálið
geðjast mjer mjög vel, í því nær hverju einasta atriði, og
þar sem jeg ef til vill hefði heizt viljað gera athugasemd-
ir, þá virðist mjer orsökin til þess vera sú, að jeg sje öllu
trúaðri á mr. Mammon heldur en þú. Um alla aðalstefnu
kaupfjelagsins kemur okkur saman, og man jeg ekki bet-
ur en að jeg dræpi á það fyrir nærri 20 árum, í ritgerð
þeirri, er jeg skrifaði fyrir Bókmenntafjelagið. Jeg er alls
ekki á því, að okkur sje þörf á innlendum kaupmönnum,
ef okkur vantar ckki manurænu og myndarskap, til að gera
sjálfir það, sem þessir formyndarar annars gcra. Því færri
meðalgangarar og milliliðir, þess betra. í mestu framfara
löndum, t. d. á Englandi, hafa monn á síðari tímum stofn-
að kaupfjelög. til að losast við meðalgöngu og fjárforráð
kaupmanna. Mig minnir, að Bretar kalli slík fjelög „trades
unions“. Það eru sjerstaklega fátækir alþýðumenn, verk-
menn eða þeirra hjálparmenn, sem hafa komið slíkum fje-
lagsskap á í fyrstu. Fyrir ólikt verzlunarlag þar og hjer
er tilhögunin dálítið önnur, en grundvallarreglan er hin
sama, enda er hún svo auðveld og auðsæ öllum, sem ekki
eru blindir eða blindaðir af einhverjum orsökum, að ekki
ætti að þurfa að deila um hana. Auður er mjög góður
fyrir hvern mann og hvert land (mammonstrú), en hann
er ekki betri, heldur verri, ef honum er mjög misskift með
mönnum. ímyndum okkur tvær sveitir, hvora fyrir sig
með 1000 íbúum, og allan auð í hvorri þeirra eina millíón
krónur; en í annari þeirra skyldi einn maður eiga þessa