Tímarit kaupfjelaganna - 01.01.1896, Blaðsíða 51

45
irtæki, ekki til að aila sjálfum sér embættis, auðs eða lof-
stírs, heldur vegua þess, að hann tclur það skyldu sina
og köllun og að það er honum sjálfum hin varanlegasta
lífsnautn. Það merkir, að þeim manni megi treysta, að
hann láti eigi sinn eigin hagnað sitja í fyrirrúmi fyrir al-
menningsheill, að pyngja hans sé eigi lokuð, þegar fé vant-
ar til almenns, félagslegs fyrirtækis, Það merkir, að hann
hafi brotið af sér hýði sjálfselskunnar og gerst lifandi grein
á stofni mannlífsins. Hann vinnur ekki heldur fýri r gíg.
Andi hans þroskast og vex, og þótt hár hans gráni, er
hann ungur í anda, því hann liíir ekki sjálfum sér, held-
ur manndóminum, sem aldrei ehlist. Hann vcit, að þótt
einstaklingsævin sé stutt, og hann sjálfur örlítið ar í tak-
markalausri tilveru, þá heflr þó hans tilvera, hans líf og
verk endalausar afleiðingar fyrir mannlífið. Hann vcit, að
þótt verkahringur hans nái skammt, svo skammt, að hann
aðeins fær lagt örfáa smásteina í hina miklu mannlífsbygg-
ingu, þá þorna þó nokkur tár og tendrast nokkur bros við
hvern stein, sem lagður er, og mannlífið verður þeim mun
fullkomnara, fegra og betra. Hann veit, að þótt hann
ekki sjálfur njóti þess, er hann byggir, þá munu börn hans
og niðjar um ókomnar aldir njóta þess, njóta þess betur
en nokkurra aura í handraðanum. Hann veit, að almenn-
ingsheill veldur rniklu meiri heill fyrir hinn einstaka en
einstaklingsheill fær valdið almenningsheill.
Það er þessi andi, sem hrindir þjóðunum áfram til
menningar og siðferðislegs þroska. Það er þessi andi, sem
birtist í þeirri ættjarðarást, sem alt leggur í sölurnar fyrir
þjóð sína. Það er þessi andi, sem gert hefir þjóðhetjurnar
frægar, og gefið hefir þeim krafta til að leggja jafnvel lífið
í sölurnar fyrir hugsjónir sínar. í stuttu máli, það er andi
Krists. Og nema þessi andi gagntaki þegnana, kemst eng-
in þjóð til vegs og gengis, eða á hátt menningarstig.
* * *
Hvornig er nú ástandið í þessum efnum hér á landi?
Gerir þessi andi nokkuð vart við sig á meðal vor? Því