Samvinnan - 01.04.1968, Page 50

Ólán mitt er það, að ég hef alltaf ver-
ið fjarska feiminn og uppburðalaus. Það
hefur verið mér fjötur um fót frá því
er ég man fyrst eftir mér. Einkum og
sér í lagi hefur þetta verið áberandi í
umgengni við kvenþjóðina. Móðir mín
segir, að ég hafi meira að segja roðnað
í hvert skipti sem hún setti mig á brjóst.
í barnaskóla mælti ég aldrei orð frá
vörum án þess að á mig væri yrt. Ég
skelfdist hljóm minnar eigin raddar. Þó
vissi ég venjulega jafnvel öðrum, hvað
fram fór, og svaraði oftast nær rétt því
sem ég var spurður að, ef ég á annað
borð gat stunið því upp fyrir feimni.
Ég hafði ekki einu sinni uppburði í mér
til að biðjast leyfis að fara fram, þegar
mér varð mál. Heldur beið ég og gnúði
saman lærum þar til kennslustundin var
úti.
í menntaskóla var ég ekki miklu skárri.
Þar fékk ég orð fyrir kvenhatur, vegna
verulegum óþægindum — fyrr en Sonja
kom.
Sonja var öðruvísi en hinar. Það var
hvorki til í henni daður né ertni, en það
stafaði frá henni ósegjanlegri hlýju;
mér leið vel i návist hennar. Hún bauð
mér góðan dag á morgnana og góða nótt
á kvöldin, og lét sig engu varða þótt ég
anzaði ekki; hún hélt uppteknum hætti
fyrir því. Jafnvel þegar ég rýtti eins og
svín í von þess að hún léti mig þá af-
skiptalausan, brá hún ekki venju, heldur
horfði á mig þessum stóru, djúpu, hlýju
augum, sem virtust geta falið í sér all-
an heiminn og slétt hvern agnúa á yfir-
borði hans. Að lokum var það ég, sem
gafst upp að rýta. Ég fór meira að segja
að taka undir við hana og bjóða henni
góða nótt — þegar ekki heyrðu aðrir til.
Þá tók hún upp á því að færa mér kaffi
án þess að ég bæði hana um. Mér þótti
það slæmt hennar vegna, því að ekki gat

■

AV

þess að ég reyndi stundum að dylja
feimnina með hryssingi og ókurteisi. Og
þótt mér fyndist oft sem stúlkur litu til
mín ekki óhýru auga, og ég sæi sjálfan
mig stundum í dagdraumum í hlutverki
kæruleysislegra kvennabósa, gerði ég
mér mætavel ljóst að sú ímyndun var
órafjarri öllum veruleika. Ég heyrði það
einatt utan að mér að ég mundi aldrei
kvænast, og það þurfti ekki mikinn
sannfæringarkraft til að fullvissa mig um
að sú skoðun væri rétt.
Þannig gekk þetta í fjörutíu ár. Skóla-
bræður mínir allir voru auðvitað löngu
orðnir lögfræðingar, prestar, læknar og
þingmenn, prófessorar og verkfræðingar
— að okrurum ógleymdum. Sjálfum
hentaði mér ekki annað en einföld skrif-
stofustörf, þótt ég væri engu verr gefinn
en obbinn af hinum. En mér var illa við
að láta á mér bera. Ég gat hvorki hugs-
að mér að standa frammi fyrir fólki, né
eiga önnur þau skipti við það, að ég
þyrfti mikið á talfærunum að halda. Því
sat ég löngum hljóður í mínu horni, tók
við fyrirmælum og vann eftir þeim sam-
vizkusamlega án þess að spyrja neinna
spurninga, jafnvel þegar heimska þeirra
gekk yfir mig, eða óráðvendni þeirra
hneykslaði mig.
Stúlkur á skrifstofunni reyndu flest-
ar að gefa mér undir fótinn eða stríða
mér, að minnsta kosti fyrst eftir að þær
hófu vinnu. Venjulega byrjuðu þær á
því fyrra, en reyndu svo hið síðara. Ég
lét sem ég hvorki heyrði þær né sæi,
og það gafst mér vel. Innan skamms
hættu þær allar að skipta sér nokkuð af
mér. Þetta olli mér ekki heldur neinum
hjá því farið að hitt fólkið á skrifstof-
unni færi að pískra um það og stinga
saman nefjum. En hún lét ekkert slíkt
á sig fá, og pískrið hjaðnaði brátt niður.
Smám saman varð mér ljóst, að ég
var orðinn ástfanginn í fyrsta skipti á
fjörutíu ára ævi minni. Ég þóttist að vísu
skilja, að þetta væri ekki annað en enn
eitt form sjálfselsku, eins og flestar
mannanna gerðir og kenndir; mér þótti
vænt um hana af því að hún var mér
góð án þess að vera ágeng um of. Samt
sem áður fann ég, að tilfinningar mín-
ar gagnvart henni gerðust dýpri og
margslungnari með hverjum degi sem
leið.
í fyrstu var ég sannfærður um að
þessi órói liði frá innan skamms. Ég vissi
sem var, að ég mundi aldrei hafa upp-
burði í mér til að yrða á hana að fyrra
bragði, hvað þá meira. Bónorð var þús-
undir ljósára fjarri; ég var ekki einu
sinni viss um að þau tiðkuðust lengur.
Og þegar ég hugsaði um allt það fliss
og flimt, allar þær augnagotur og ræsk-
ingar, kjaftæði og kerlingasögur, að
ógleymdum öllum 'þeim hæðnis- og jafn-
vel vorkunnarbrosum, sem slíku mundi
óhjákvæmilega fylgja, þá varð mér und-
ir eins ljóst, að ekki var um annað að
gera en bíða þessa innri ókyrrð af mér.
Ég var allur af þolinmæði ger, og Sonja
mundi vafalítið finna sér annað andlag
fyrir umhyggju sína þegar tímar liðu.
Kannski gæti hún orðið sér úti um kött.
En annaðhvort var, að hún var af sama
efni og ég, eða hún var í meira lagi
þrálynd, því að ekki bar á öðru en hún
reyndist trú venju sinni. Það liðu vikur
og mánuðir, og hún hélt áfram að bjóða
mér góðan dag og góða nótt og færa
mér kaffi hvenær sem tækifæri bauðst.
Þess á milli horfði hún á mig þessum
stóru, hlýju hundsaugum, sem ég elsk-
aði. Og ef einhver annar naut ástúðar
hennar, þá var það utan skrifstofunn-
ar og ekki á mínu vitorði.
Sjálfum tókst mér ekki heldur að
deyða þær tilfinningar, sem hún hafði
vakið í brjósti mínu — eða hvar sem það
nú annars er, sem slíkar kenndir verða
til. Þvert á móti gerðist ástand mitt æ
alvarlegra. Ég hugsaði vart um annað
en Sonju. Ég drakk hana með kaffinu,
sem hún færði mér; ég át hana í alla
mata; ég andaði henni að mér í svefni
og vöku. Og þessir djúpu sálarspeglar,
sem grópaðir voru í andlitið á henni,
stóðu mér fyrir sjónum hvert sem ég
ráfaði, eins og Glámsaugun Gretti. Það
virtist svo sem mitt einasta læknisráð,
Hallberg Hallmundsson
„ÉG ER
FARINN
AÐ HUGSA”
þolinmæðin, ætlaði ekki að vinna bug
á þeirri heiftugu veiru, sem setzt hafði
að í mér, einhvers staðar innanskinns.
Ég elskaði þennan andskotans kven-
mann, og ást mín yrði mér kvöl að eilífu.
— Amen, sagði ég þá við sjálfan mig,
og ég hét mér því að finna einhverja
leið út úr þessum ógöngum, jafnvel þótt
ég yrði hleginn í hel fyrir bragðið. í
hjarta mínu vissi ég, að það var ekki
nema um eitt að gera: ég hefði helzt
viljað kvænast Sonju á stundinni, ef ég
hefði getað komið því í kring án þess að
opna munninn.
Þá minntist ég þess, að nokkrir hinna
gömlu skólabræðra minna höfðu á sín-
um tíma verið orðlagðir kvennabósar, og
sögðu reyndar skæðar tungur að þeir
væru það enn, sumir hverjir. Auðvitað
mundu þeir hlæja að mér, ef ég kæmi
allt í einu til þeirra að leita ráða um
kvennamál. Kannski mundu þeir einnig
vera þess ófúsir að opinbera mér þær
aðferðir að fífla konur, sem haldbeztar
höfðu reynzt þeim og ef til vill komu
þeim enn að fullum notum. Þó sæju þeir
kannski aumur á gömlum skólafélaga, ef
ég segði þeim að ég væri farinn að hugsa
um að kvænast. Þeir mundu líka hafa
skemmtan af þessu, og vera mætti að
það yrði þyngra á metunum, þegar öllu
yrði á botninn hvolft.
Þannig hugsaði ég málið fram og aft-
ur dögum saman, og því lengur sem ég
velti þessu fyrir mér, því fýsilegra þótti
mér að hætta á það.
Úr hópi gamalla kvennagulla ákvað ég
að leita fyrst til Finnboga prófessors.
Hann hafði verið allnáinn kunningi minn
50