Samvinnan - 01.08.1968, Qupperneq 55

Fasistastjórnin við herœfingar NATO á Krít; frá vinstri: Pattakos, Papadópúlos forsœtisráð-
herra, Zóitakis ríkisstjóri, Stone hershöfðingi hjá NATO, Angelis yfirmaður gríska herforingja-
ráðsins og Rivero flotaforingi hjá NATO.
ur um, að Frederika lét myrða Lambrak-
is, og ef svipað á eftir að henda mig,
er það trúa min, að Frederika muni eiga
sökina.“ Josmas sagði í réttinum, þegar
hann var að verja gerðir sínar í stríð-
inu: „Ef við hefðum ekki barizt gegn
kommúnistum, væruð þið ekki staddir
hér nú.“
Delaportas, hinn opinberi ákærandi,
sagði í ávarpi sínu til kviðdómenda um
starfsemi þeirra, sem studdu nazista í
stríðinu: „Kommúnistar voru ekki óvin-
ir okkar. Við biðum óþolinmóð eftir nýj-
um fréttum frá Stalingrad. Ég veit ekki
hvaða illþýði það var sem blés í glæðurn-
ar á ný, eftir að öldur tilfinninganna
hafði lægt“. Og í lokaorðum sínum til
kviðdómsins sagði Delaportas: „Sýnið
með dómi ykkar, að í þessu landi sé
enn til mannleg reisn og réttlæti".
Niðurstaða réttarhaldanna varð sú, að
einungis misindismennirnir Emanúílídis
og Kotzamanis voru dæmdir fyrir morð-
ið í Lambrakis, en lögregluforingjarnir
sluppu við refsingu og einnig þeir „hátt-
settu menn“, sem að baki stóðu. Þegar
rannsókninni á morði Lambrakis var
lokið, ákærði Flóros varasaksóknari
Kollías, sem þá var saksóknari við Areos
Pagos — hæstarétt Grikklands — fyrir
að hafa beitt þvingunum við sakadóm-
arana, sem höfðu haft málið til rann-
sóknar, til að fá þá til að úrskurða, að
um umferðarslys hefði verið að ræða.
Það er því nú fengin skýring á því, hvers
vegna þeir, sem raunverulega voru sek-
ir, sluppu við refsingu. Frá embættis-
stóli sínum í hæstarétti drekkti Kollías
Þemis — gyðju réttlætisins — í blóði
Lambrakis, til þess að hlífa þeim ein-
staklingum á æðri stöðum, sem stóðu
að baki bifhjólinu.
„Minnisgreinin“
Hinn 20. desember 1966 féll stjórn
Stepanópúlosar, en við tók bráðabirgða-
stjórn undir forsæti Paraskevópúlosar,
studd af flokkunum E. K. og E. R. E„ til
'þess að undirbúa kosningarnar, sem
halda átti í maí 1967. Nokkrum dögum
seinna, og áður en bráðabirgðastjórnin
fór fram á traustsyfirlýsingu í þinginu,
Ijóstraði blaðið „Elefþería“ í Aþenu upp
um samsæri. Frásögnina birti blaðið und-
ir fyrirsögninni „Minnisgrein". í henni
stóð, að allt um samsærið væri að
finna hraðritað í minnisbók, sem Kanelló-
púlos leiðtogi E. R. E. hafði með sér frá
leynifundi sem hann tók þátt í. Þess
vegna birti blaðið uppljóstrun sína
undir fyrirsögninni „Minnisgrein“. Sam-
kvæmt uppljóstrun „Elefþería“ voru
samsærismennirnir þessir: Kanellópúlos
(leiðtogi E. R. E.), Elení Vlachú (hún á
tvö hægrisinnuð dagblöð, „Kaþímeríni"
og „Messimvríní"), Bissíos (ráðamaður
við hirð konungs), Pipínelis (valdamað-
ur í E. R. E.) og „Bandaríkjamaðurinn"
(starfsmaður í sendiráði Bandaríkjanna
í Aþenu). Leynifundurinn var haldinn í
nóvember, og þar ákváðu framangreind-
ir menn, eftir að hafa rætt stjórnmála-
ástandið, að víkja stjórn Stefanópúlosar
frá og setja í staðinn bráðabirgðastjórn
undir forsæti Paraskevópúlosar. Hin
nýja stjórn átti að styðja Papandreú,
ef kosningadagurinn yrði ákveðinn. Gert
var ráð fyrir þeim möguleika, að þing-
menn Papandreús brygðust og snerust
til fylgis við Andreas Papandreú, sem
var talinn leiðtogi vinstri arms E. K. Ef
svo færi, var ákveðið að grípa til ann-
arra ráða. Þau ráð áttu að skapa að-
stæður, er fært gætu E. R. E. sigur í
kosningunum. Loks urðu samsærismenn-
irnir sammála um að grípa til hersins, ef
líkur bentu til að E. R. E. tapaði kosn-
ingunum. Svo sorglega vildi til, að veru-
leikinn staðfesti allt, sem stóð í minnis-
greinininni, er „Elefþería" birti. Jafn-
framt því sem ákveðið var að efna til
kosninga 28. maí 1967, greip herforingja-
klíkan til þess ráðs að víkja öllum lýð-
ræðissinnum úr áhrifastöðum í hernum.
Yfirmanni herforingjaráðs landvarnanna
og yfirmanni lögreglunnar var vikið frá.
Nýir menn, bæði hermenn og óbreyttir
borgarar, voru kallaðir fyrir og ákærðir
íyrir þátttöku í ASPIDA-samsærinu. Á
þennan hátt var hreinsunin einnig lát-
in ná til stjórnarkerfis ríkisins. Afnám
lýðræðisins náði upþ í æðstu raðir, þeg-
ar konungurinn gaf skipun um að
Kanellópúlos skyldi mynda stjórn og
þingið rofið.
Annað stjórnlagarof konungs 4. apríl 1967
Þennan dag fékk konungur E. R. E.
völdin í hendur. Bráðabirgðastjórn
Paraskevópúlosar var vikið frá, og kon-
ungur fyrirskipaði Kanellópúlosi að und-
irbúa kosningar. Um þetta athæfi kon-
ungs sagði Papandreú: „Því miður hef-
ur konungurinn ekki kosið að vera kon-
ungur allra Grikkja, heldur einungis
konungur E. R. E. Með þessu athæfi sínu
hefur konungurinn gerzt flokksforingi og
verður því að taka á sig ábyrgð og þola
örlög flokksforingja." Og um stjórn
Kanellópúlosar sagði Papandreú: „Hinn
16. febrúar 1964 fékk þjóðin mér völdin
í hendur með 53% atkvæða. Nú er við
völd stjórn, sem hefur minnihluta með-
al þingmanna og einnig meðal þjóðar-
innar. Hún nýtur aðeins stuðnings kon-
ungs og er því raunverulega stjórn hans.
Þess vegna ber konungur ábyrgð á gerð-
um hennar“. Á þeim tveimur vikum,
sem E. R. E. var við völd, var lýðræðið
endanlega afnumið. Andreas Papandreú
kvartaði undan því, að málum Grikk-
lands væri stjórnað af sömu deild
bandaríska utanríkisráðuneytisins og fer
með mál Tyrklands og írans. Og þeim
(Bandaríkjamönnum) nægðu ekki þau
mistök, sem þeir gerðu sig seka um í
öðrum löndum, sem nytu verndar þeirra.
I. D. E. A.
í gríska hernum eru samtök, sem
kunn eru undir nafninu IDEA (íeros
desmos ellínon axíómatíkon), sem þýðir:
„Heilög tengsl grískra liðsforingja“. Eftir-
farandi grein eftir Jordanídis hershöfð-
ingja (sjá Dreyfus-málið) er fróðleg og
mjög mikilvæg. Hún birtist í blaðinu
„Ta Nea“ 19. apríl 1967 undir heitinu
„Nútíma-pretórar" tveimur dögum áður
en einræðisstjórnin tók völdin og fjallar
um IDEA-samtökin.
„Nútíma-pretórar“
„Þegar við, þjóðin, fáum vopn okkar
í hendur þeim, sem sverja að vernda
frelsi okkar gegn óvinum föðurlandsins,
og þeir snúa þessum vopnum gegn okk-
ur, þá köllum við yfir okkur hið afbrigði-
lega stjórnarfar, sem nefnt er hernaðar-
einræði. Sígilt dæmi um misnotkun hers
höfum við úr sögu Rómaveldis. Pretórar
nefndust varðliðar keisaranna, en urðu
böðlar þeirra. Meðan rómverski herinn
gegndi skyldum sínum í hinu víðlenda
riki, söfnuðu pretórarnir auði með því
að selja keisarakórónuna. Dæmi um
nútíma-pretóra eru hin kunnu IDEA-
samtök innan hers okkar. Þessi samtök
samsærismannanna urðu til í Mið-
Austurlöndum undir öðru nafni, þróuð-
ust hér eftir frelsunina og tókst að
koma sér fyrir í valdastöðum innan hers-
ins, hirðarinnar og stjórnarinnar og hef-
ur nú nærri tekizt að koma í framkvæmd
51