Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1982, Blaðsíða 132

Andvari - 01.01.1982, Blaðsíða 132
130 IIOLGER KJÆR ANDVARI lærdómur þannig fólginn í Faðirvori og Trúarjátningu. Síðar var við aukið Mar- íubæninni, Ave Maria. Hana er t. a. m. að finna í Kirkjulögum Jóns erkibiskups rauða í Noregi. Þau lög eru frá árinu 1277 og mæla svo fyrir, að hvert barn, sjö ára og eldra, skuli kunna credo, pater noster og Ave Maria. í bænabók- um síðmiðalda eru boðorðin tíu höfð með bænum þessum. Því má vera, að boðorðin tíu hafi í Iok miðalda verið skyldunámsefni barna. Skírnarvottum var falið að ábyrgjast kristindóms- fræðslu barna, en í reynd önnuðust for- eldrar og fósturforeldrar þetta þá og síð- ar. í norskri postillu frá lokum 14. ald- ar eru leikmenn þannig hvattir til að læra credo og pater noster til þess að geta kennt börnum sínum fræðin síðar. 1 Færeyinga sögu segir frá skemmti- legu atviki, er sýnir barnafræðslu eftir kristnitöku. Höfðinginn Þrándur í Golu hafði tekið í fóstur Sigmund, dótturson Sigmundar Brestissonar, er vinur var Ólafs Tryggvasonar. Nú er frá því sagt, að móðir Sigmundar, Þóra, kæmi til eyj- anna að vitja drengsins, en hann var þá 9 ára gamall. Er fundum þeirra mæðg- ina ber saman, spyr Þóra son sinn, hvað fóstri hans hafi kennt honum, „en hann kveðst numið hafa allar saksóknir að sækja og réttarfar sitt og annarra, og lá honum það greitt fyrir. Þá spyr hún, hvað fóstri hans hefði kennt honum í helgum fræðum. Sigmundur kveðst numið hafa pater noster og kredduna. Hún kveðst heyra vilja, og hann gerði svo, og þótti henni hann syngja pater noster til nokkurrar hlítar, en kredda Þrándar er á þessa leið: Gcingat eg einn út, fjórir mér fylgjct fimm guðs englar; ber eg bæn fyrir mér, bæn fyrir Kristi; syng eg sálma sjö, sjái guð hluta minn. Og í þessu kemur Þrándur í stofuna og spyr, hvað þau tali. Þóra svarar og segir, að Sigmundur son hennar hafi flutt fyrir henni fræði þau, er hann hafði kennt honum, - ,,og þyki mér engi mynd á,“ segir hún, „á kredó.“ „Því er svo háttað sem þú veizt,“ seg- ir Þrándur, „að Kristur átti tólf læri- sveina eða fleiri og kunni sína kreddu hver þeirra. Nú hefi eg mína kreddu, en þú þá, er þú hefir numið, og eru margar kreddur, og er slíkt,“ segir hann, „eigi á eina lund rétt.“ Þessi frásögn er ugglaust einn elztur vitnisburður um heimakennslu á Norð- urlöndum eftir kristnitöku. Að vísu hafði drengnum verið komið í fóstur, en áhyggja móðurinnar sýnir, að hún hefur talið það skyldu sína að ganga eftir því, að drengurinn nyti kristilegrar uppfræðslu. Þannig hefur málum ver- ið háttað öld fram af öld. Þráðurinn er órofinn frá einfaldri kristindóms- fræðslu miðaldaheimilisins til vorra daga, er móðirin enn kennir barni sínu Faðirvor í heimahúsi. Grundtvig er full- trúi þessarar arfleifðar. 1 ljóði til sonar síns kveðst hann hafa lagt börnurn sín- um orð trúarinnar á tungu hvern helgan dag, en farið með drottinlega bæn ásamt þeim daglega. Hér heldur skáldið fast við miðaldahefðina, þar sem Trúarjátn- ingin og Faðirvor eru upphaf og endir kristindómsfræðslunnar. Þessi þráður slitnar ekki við siðbyltinguna. I Fræðum Lúthers er að finna efni, er skotið hafði rótum í kaþólsku, og sjálfur leitar Lúth- er aðstoðar heimilanna, eins og kaþólska kirkjan. I kjölfar siðbyltingar á Norðurlönd-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.