Andvari - 01.01.2002, Page 157

andvari
ER HÆGT AD LEIKGERA LAXNESS?
155
ur sýnir hún efni sögunnar í nýju ljósi. Hvað sem öðru líður um einstök hlut-
verk, atvik, efnisatriði leiksins er mest um þetta vert: að svona er unnt að
vinna að skáldsögu á sviði, skáldskap í leikhúsinu.“
Um leikgerð Hans Alfredson, En liten ö i havet, ætla ég ekki að vera marg-
orður.ls Þetta er í minningunni fjörug og lífleg sýning, tónlistaratriði hljóm-
sveitarinnar Jazz doctors sjálfsagt ágæt, þó að ómur þeirra lifi ekki lengur
fyrir innri eyrum mínum. Hún var mjög leikræn, sviðsmynd einföld og
byggðist mjög á notkun fortjalda sem rennt var fyrir stofu Árlands-hjónanna
þegar leikurinn færðist úr þeim. Flestir leikenda nema þau sem léku Uglu og
Þórð litla fóru með tvö hlutverk, t. d. lék sami leikari Búa Árland og organ-
istann og bar í síðara hlutverkinu viðamikla hárkollu sem átti væntanlega að
undirstrika sérkennileik mannsins. Hvað sem annars mátti segja um túlkun
hins frábæra leikara Sven Lindbergs: tragísk var hún ekki.
Á þessum árum höfðu Svíar, og hafa kannski einhverjir þeirra enn, þungar
áhyggjur af því að íslendingar væru að ameríkaniserast af völdum herstöðv-
arinnar í Keflavík. Þessar áhyggjur komu hér svo skýrt fram sem verða mátti.
En liten ö i havet var fyrst og fremst eins konar pólitískur kabarett með miklu
farsabragði, enda sat Alfredson sig ekki úr færi að nýta ýmislegt þess kyns úr
sögunni. Matráðskonan í sértrúarsöfnuðinum er t. d. með þarna, en henni var
sleppt í bæði Norðanstúlkunni og Atómstöð Bríetar. Þá eru bændahjónin, for-
eldrar Uglu, látin ganga fram fyrir fortjald með sveitamynd, segja nokkrar
setningar og eru auðvitað ólýsanlega „sveitó“. Beinamálinu var af eðlilegum
ástæðum sleppt, en amerískir generálar og aðrir útsendarar heimsveldisins
þeyttust fram og aftur, klipu í kvenbossa og dreifðu tyggjói. I minningunni
var hreint ekki leiðinlegt að sitja undir þessu, þó að lítið færi fyrir hinum til-
vistarlega þætti verksins, vali Uglu og leið til sjálfstæðis. En kannski er ekki
alveg sanngjamt að gagnrýna leikgerðarhöfund og leikstjóra fyrir slíkt, því
að hann nálgaðist efnið út frá sýn sinni á það, mjög takmarkaðri en augljósri,
og tókst fyrir bragðið að skapa verk sem orkaði trúverðugt innan sinna
ntarka.
Íbíó
Að sumu leyti má segja svipað um kvikmynd Þorsteins Jónssonar. Áherslan
á hinn pólitíska þátt er þar eindregin frá upphafi og höfundar handrits - leik-
stjórinn er einn þeirra og ætti því að hafa fylgt handritinu trúlega - eru
ófeimnir að prjóna við og gera róttækar breytingar á einstökum efnisatriðum.
Myndin hefst á því að bíl er ekið upp að húsi Búa Árlands, út úr honum stíga
tveir ábúðarmiklir menn, laumulegir mjög, og ganga inn fyrir. Þegar þeir eru
óhultir í skrifstofu dr. Búa afhenda þeir honum ýmis gögn, landakort og