Andvari - 01.01.2002, Page 167

andvari
GLATADUR SONUR FRÆDAGYDJUNNAR?
165
það tákni eina hina helztu af afurðum landsins. Eins og það sje nokkur regla, að merki
þjóðanna eigi að tákna afurðir landanna. Þá ættu Danir líka að hafa svínskrof eða baunir
í merki sínu, af því að í Danmörku er mikil svína og bauna rækt. Ætli þeim þætti það
smekklegt? Nei, flaggið á ekki að tákna afurðir landanna, heldur þjóðimar sjálfar og helzt
einhverja eiginlegleika þeirra. Þetta finnst mjer fálkamerkið gera, og það er ólíkt smekk-
legra og meiri unun í því, að sjá hinn tignarlega, augnhvassa fálka, hinn hvatlega veiði-
konung tákna þjóð sína, en flattan golþorsk, þótt hann aldrei nema sje með kórónu á
strjúpanum. Þótt vjer ekki viljurn viðurkenna þorskmerkið, sem ekki er von, þá ættum
vjer þó ekki að hafa svo rniklu minni tilfinning fyrir oss, sem sjerstakri þjóð, en Danir,
að vjer neitum því, að vjer eigum nokkurt þjóðmerki að hafa, þar sem þeir segja hreint
og beint, að vjer eigum að hafa það. Vjer eigum að róa að því öllum árum, að útrýma
þorskmerkinu og innleiða fálkamerkið, ekki einungis sem það merki, er komi í stað
þorsksins, heldur og sem verzlunarfána, er komi í stað hins danska flaggs. Látum mold-
ina hverfa til jarðarinnar aptur, látum hörmangarana í Kaupmannahöfn fá aptur sinn
krýnda golþorsk, því hann er hold af þeirra holdi og bein af þeirra beinum. ’
I Kaupmannahöfn stundaði Valtýr nám sitt af kappi og virðist snemma hafa
vakið athygli kennara sinna. Aðalkennari hans í málfræði var Ludvig Wimm-
eL einn fremsti málfræðingur á Norðurlöndum um þessar mundir. Hann varð
dósent í samanburðarmálfræði við Hafnarháskóla árið 1871, í norrænni mál-
fræði fimm árum síðar, og tók árið 1886 við prófessorsembætti af Konráð
Gíslasyni. Því gegndi hann til ársins 1910. Wimmer samdi og gaf út fjölmörg
raerk fræðirit, þar á meðal De danske runemindesmærker, sem út kom í fjór-
um bindum á árunum 1893-1908. Þekktasta verk hans, er hann tók við kenn-
arastöðu við háskólann, var hins vegar kennslubók í norrænni málfræði,
Oldnordisk formlœre. Hún kom fyrst út í Danmörku árið 1870, var þýdd á
þýsku árið eftir og á sænsku 1874. Þótti sú útgáfa hin vandaðasta, enda hafði
höfundi þá unnist tími til að endurskoða og lagfæra sitthvað frá dönsku frum-
ótgáfunni. Á næstu árum komu svo út fleiri útgáfur bókarinnar í Danmörku,
Þ- á m. ein árið 1882.7
Wimmer var vitaskuld vel kunnugur ýmsum íslenskum málvísindamönn-
um, þeirra á meðal Birni M. Ólsen og Jóni Þorkelssyni rektor, sem báðir
kenndu við Lærða skólann í Reykjavík er Valtýr stundaði þar nám. Má vel
Vera, að þeir hafi vísað Valtý á fund Wimmers, er hann hélt til náms í Kaup-
rnannahöfn, en víst er, að með þeim Valtý og Wimmer tókust brátt góð kynni
°g Wimmer reyndist lærisveini sínum betri en enginn. Veturinn 1884-1885
fól hann honum að þýða á íslensku bók sína, Oldnordiskformlœre. Hún kom
ut á íslensku í þýðingu Valtýs vorið 1885 og nefndist þá Forníslenzk mál-
myndalýsing. í formála Wimmers kemur fram, að þess hafði oft verið farið á
*eit við hann, að hann gæfi bókina út á íslensku og að haustið 1884 hafi
Valtýr lagt fast að honum að láta verða af því.8 Auk þess að þýða bókina á ís-
tensku hafði Valtýr frumsamið viðbótargreinar um íslenskt nútímamál og
nafði þar sænsku útgáfuna frá 1874 til hliðsjónar, en lagði annars texta
dönsku útgáfunnar frá 1882 til grundvallar. Wimmer fylgdist vitaskuld náið