Vaka - 01.07.1927, Blaðsíða 41

[vaka]
FRAMFARIR SÍÐUSTU 50 ÁRA.
247
ingar eru þó áætlaðar og mun það kosta drjúgan skild-
ing, þegar því er öllu lokið.
Þetta, sem nú er talið, gefur ofurlitið hugboð um,
hvað þegar hefir verið gert fyrir almannafé, og þó er
enn ótalið eitt með stærri sporunum, sem stigin hafa
verið, sem sé stofnun Eimskipafélagsins og skipakaup
landsins.
F a r m e n n s k a o g siglingar. Eins og getið var
um í upphafi þessara fyrirlestra glötuðu íslendingar
skipakosti þeim, sem þeir óefað hafa átt, er þeir komu
hingað fyrst til lands, þegar á söguöldinni og svo aftur
á Sturlungaöld. Síðan er þess ekki getið, að þeir hafi
átt skip í förum, nema hvað Björn Jórsalafari átti part
i skipi og ef til vill einstöku menn aðrir á 15. öld. Það
er fyrst Guðbrandur biskup Þorláksson, sem fær komið
á samtökum meðal Skagfirðinga og festir með konungs-
leyfi 1579 kaup á 60 smálesta skipi í Hamborg til þess
að verjast kaupmanni einum, er sagður var „illur þegn
og ágjarn“. Það skip var hlaðið erlendri vöru og lét í
haf hingað til lands, en kom aldrei fram. Þetta er eini
sjálfsbjargarvottur vor um aðflutninga að landinu i
margar aldir. Annars voru það erlendir lcaupmenn,
Björgvinjarinenn, Hamborgarar, Hansakaupmenn, Hör-
mangarar og önnur erlend verzlunarfélög, er önnuðust
alla aðflutninga og útflutninga og hnepptu oss einokun-
arfjötrum. Hélzt þetta jafnvel eftir að verzlunin var gef-
in frjáls, þannig að erlend félög eins og Sameinaða gufu-
skipafélagið og hálferlend félög eins og Tulinius og
Thore önnuðust mestalla aðflutninga út 19. öldina. Það
var ekki fyrri en 1913—14, að vér tókum rögg á oss og
stofnuðum til alinnlends eimskipafélags. Eins og' kunn-
ugt er var Hf. Eimskipaf élag íslands stofnað
17. janúar 1914 að undangengnum alþjóðarsaintökum
austan hafs og vestan með 1,680,750 kr. hlutafjárupp-
hæð. Þetta voru fyrstu verulegu samtök vor um að ann-
ast sjálfir aðflutninga að og útflutninga frá landinu,