Vaka - 01.07.1927, Page 49

[vaka]
FRAMFARIR SÍÐUSTU 50 ÁRA.
255
S p a r i f é 1 a n d s m a n n a
Árið 1911 orðið að öllu samantöldu ................... 6.980.000 kr.
— 1916 — — — 19.330.000 —
— 1920 — — — 38.034.000 —
— 1922 — — — 39.578.000 —
— 1924 — — -- 43.400.000 —
og er þetta hinn gleðilegasli vottur um vaxandi þroska
þjóðarinnar í fjármálum og í efnalegu sjálfstœði.
liankar o g bankastarf semi. Nú er það ætl-
unarverk banka og sparisjóða að lána þetta og annað
handbært fé út, svo að það geti orðið að rekstrarfé lands-
manna til ýmissa framkvæmda. Hvílir því mikil sið-
ferðileg ábyrgð á herðum þeirra manna, bankastjórum
og forstöðumönnum sparisjóða, sem eiga að lána slíkt
fé út og sjá um, að fyrir því séu nægilegar tryggingar.
En svo er flestum atvinnufyrirtækjum vorum enn farið,
að þau hafa ekki sjálf nægilegt rekstrarfé, og eru þau
því að miklu leyti upp á bankana komin.
Nú er það engum efa undirorpið, að báðir banlcar
vorir, bæði Landsbankinn, er stofnaður var 1886, og ís-
landsbanki, er stofnaður var 1904, hafa orðið atvinnu-
vegum vorum til stórnytja. Ekki hefði t. d. stærsti at-
vinnuvegur vor, togaraútgerðin, eflzt svo sem raun er
á orðin, ef ekki befði hún notið öflugs stuðnings beggja
bankanna og þá einkum íslandsbanka, er stutt mun
hafa flest togarafélögin og haldið þeim uppi. En mis-
jafn er sauður í mörgu fé og þá einnig ineðal lántak-
enda; og vér höfum ekki farið varhluta af því, einkum
á síðari árum, að eiga stórbraskara og jafnvel fjárglæfra-
menn í hópi atvinnurekenda. Minna má t. d. á Fisk-
hringinn sæla, er erlendur maður veitti forstöðu með
mjög lítilli persónulegri ábyrgð. Á þessum mönnum og
fyrirtækjum þeirra hafa bankarnir tapað millíónum og
munu þó ekki öll kurl vera komin enn til grafar. Slend-
ur að sögn einmitt nú mikil vá fyrir dyrum af ýms-
um óskilamönnum. En haldi lánveitingum til slíkra