Menntamál - 01.12.1939, Blaðsíða 12

138
MENNTAMÁL
þeim er samfara. Ég verð að játa, að málið er enn lítið
rannsakað, en mig grunar, að hættan muni verða augljós-
ari að því skapi sem fleiri og betri gögn verða lögð á borðið.
En eftir byrjunarathugunum, sem ég hefi gert á málfari
barna í Reykjavík, virðist nokkur hluti barnanna ískyggi-
lega illa að sér í móðurmálinu, þegar þau koma í skólann.
Það er ekki einungis að þau skilja ekki og kunna ekki að
nota fjölda algengra orða, heldur er meðferð málsins að
öðru leyti mjög ábótavant, framburður bjagaður, fjöldi
beyginga rangar og ýmsar myndir málsins alls ekki notað-
ar. Ég tek það skýrt fram, að þetta á aðeins við um nokk-
urn hluta barnanna. Ég fjölyrði svo ekki um þessi atriði
að sinni, en mun máske síðar gera þeim betur skil hér í
ritinu eða annars staðar. En það ætla ég, að hverjum
manni megi vera Ijóst, að sé það rétt, að nokkur, máske
allfjölmennur, hluti uppvaxandi kynslóðar sé á leið til
að glata kjarna hins mælta máls, þá er mikið í húfi.
Loks kem ég að þriðja atriðinu: einhliða kennslu móð-
urmálsins i skólunum og líkunum fyrir breytingum til
umbóta.
Alkunnugt er það, að við móðurmálskennsluna hefir til
skamms tíma, auk kennslu í lestri, nærri eingöngu verið
lögð áherzla á stafsetningu. Stafar þetta meðal annars af
því, að við fullnaðarpróf hefir öll áherzla verið lögð á
kunnáttu í stafsetningu, og svo strangar kröfur verið
gerðar, að fjöldi barna hefir fallið á hverju vori, hvernig
sem kennararnir hafa lagt sig fram við kennsluna. Leikni
og þekking í stafsetningu er vitanlega gagnleg og skemmti-
leg, enda skylt og sjálfsagt að leggja alúð við að kenna hana
þeim börnum, er hafa sæmileg skilyrði til að læra hana
vel. En hitt er jafn fráleitt að láta hana skyggja á allar
aðrar greinar móðurmálsins. En mesta fjarstæðan er þó
sú að berjast viku eftir viku og ár eftir ár við algerlega
vonlaust viðfangsefni, eins og það, sem kennurunum hefir
undanfarið verið ætlað í stafsetningarkennslunni. Reynslan