Menntamál - 01.12.1939, Page 61

MENNTAMÁL
187
Bókafregnir
Steingrímur Matthíasson: Frá Japan og Kína. Bóka-
útgáfan Edda. Akureyri 1939.
Bók þessi segir frá 6 mánaða ferðalagi Steingríms læknis til Aust-
urlanda, Japan og Kína. Ferðin hófst í nóvember 1903 og lauk með
farsællegri heimkomu til Kaupmannahafnar í apríl 1904. Steingrímur
var þá 27 ára að aldri og var skipslæknir á „Prins Valdemar", gríðar-
stóru flutningabákni Austur-Asíufélagsins danska. Viðkomustaðir voru
margir á leiðinni og skrifaði Steingrímur jafnóðum pistla frá ferða-
laginu og sendi til íslands. Birtust þeir í „Gjallarhorni". Þessir pistlar
eru nú samankomnir í bókinni, sem hér greinir frá. — Kaflarnir eru
allir skrifaðir í fjörugum og bráðskemmtilegum stíl. Ægir þar mörgu
saman: vísindalegum hugleiðingum og útskýringum, gamansögnum,
ljóslifandi þjóðlífsmyndum, sem brugðið hefir fyrir hið glögga gests-
auga, og sögulegum fyrirbrigðum. Sem dæmi um stíl höfundur og
krydd hans er hér gripinn af handahófi eftirfarandi kafli, þar sem
segir frá eyjunni Pulo-Bukom hjá Singapore: — „í gær sá ég örn taka
rottu í fjörunni, og flaug hann með hana í klónum til Sumatra. Rottan
dinglaði rófunni um leið og hún varð uppnumin; nú var hún í „hel-
vítiskvölum" eins og ríki maðurinn, en ekki beint í neinum faðmi
Abrahams; og er hún þar með úr sögunni." Bókin er líkleg til að ná
vinsældum, hún er skemmtileg og fróðleg eins og ferðasögur í bezta
lagi. G. M. M.
Gunnar M. Magnúss; Saga alþýðufrœðslunnar á ís-
landi. Hátíðarit S. í. B. Reykjavík 1939. Útg. S. í. B.
Bókin gefur yfirlit yfir baráttu og þróun alþýðufræðslunnar í land-
inu frá landnámsöld til vorra daga, frá þeim tíma, er litið var á
barnið sem einkaeign foreldranna, til sjónarmiðs vorra tíma á þeim
framtíðarauði þjóðfélagsins.
Það lætur að líkum, þar sem um svo víðtækt og fjölþætt efni var
að ræða, að erfitt væri að gera hverjum einstökum þætti full skil á
skömmum tíma og takmörkuðum blaðsíðufjölda, enda ekki tilgangur
höfundar, heldur hitt að draga saman á einn stað merkustu viðburði
í þessum þætti menningarmála vorra. Og það er mála sannast, að
höf. hefir ekki hlíft sér í þeirri leit. Um það vitnar framsetning öll
og heimildaskráin, sem telur milli 50 og 60 rit auk handrita og ann-
arra óprentaðra gagna. Honum hefur líka tekizt að draga saman