Menntamál - 01.08.1967, Blaðsíða 32

126
MENNTAMÁL
barna er mikilsverður undirbúningur undir það að læra að
tala. Það liðkar talfærin, þjálfar eyrað, samhæfir heyrn og
rödd og æfir andardráttinn, svo barninu verður auðveld-
ara að stilla hann eftir þörfurn málsins, þegar það fer að
tala. Þegar heyrandi barn fer að skynja sína eigin rödd,
verður hjal þess fjölbreyttara, það fer að líkja eftir eigin
hljóðum og smátt og smátt eftir hljóðum og orðum annarra.
En barn, sem er svo heyrnardauft, að það hvorki heyrir sitt
eigið hjal eða venjulegt mælt mál, heldur að vísu áfram að
hjala, meðan það hefur gaman af að leika sér með talfærin á
þann liátt, en hjalið heldur áfram að vera eins; í því koma
engin ný hljóð fram, aðeins þau, sem myndast við einföld-
q/ ustu hreyfingar talfæranna. Og þegar hjal heyrandi barna
fer að verða fjölbreyttara fer hjal heyrnardaufa barnsins
smá minnkandi og hverfur loks með öllu.
Heyrnardaufa barnið fer því að mestu á mis við þann
mikilsverða undirbúning, sem hjalið veitir heyrandi börn-
um.
-k Málleysið er mesta böl hinna heyrnardaufu, og öll kennsla
þeirra miðast við að bæta úr því. Málið er eitt aðaleinkenn-
ið, sem greinir mann frá dýri. Öll æðri dýr liafa hin sömu
skilningarvit og maðurinn, en hann einn er þeim hæfileika
gæddur að gefa þeirn áhrifum, sem hann verður fyrir, sérstök
tákn og leggja sér þau á rninni. En skilyrði þess, að þessi
hæfileiki mannsins njóti sín, er, að hann hafi næga heyrn
til að heyra öll hljóð málsins — og að við hann sé talað.
Milli tilfinninga og hljóðs er sálrænt samband, og það, ásamt
hinni eðlilegu hvöt til að nota röddina, eru þær rætur, sem
málið vex upp af. Heyrnin er því jafn nauðsynleg fyrir mál-
þroskann og sól og vatn er plöntunni. Hjalið er fyrsti vísir
málsins, og hann byrjar að skjóta rótum hjá heyrnardaufa
barninu, en visnar svo og deyr eins og fræ, sem engan jarðveg
finnur.
Heyrandi börn ná sambandi við þá, sem þau eru sanv
vistum við, með málinu, og geta því tjáð hugsanir sínar og