Menntamál - 01.08.1967, Blaðsíða 78
172
MENNTAMAL
einstakur kennari, sérstaklega þeir, sem kenna börnum með
lestrarörðugleika, búi til sjálfur, má móta frá byrjun þá
afstöðu hjá nemandanum að leita efnisinnihalds þess lesna.
Hann þjálfast í:
að hagnýta sér sjálfstætt skrifuð eða prentuð fyrirmæli,
að fylgja atburðaröð í frásögn,
að sundurgreina og bera saman viðfangsefni,
að hugleiða frekar það lesna — og
að dæma, hvort ákveðin fullyrðing sé rétt eða röng.
Með hljóðlestrarverkefnum af ýmsu tagi má snemma
þroska hæfileikann til að vega og meta hið lesna og ýta
undir skapandi hugsun á grundvelli textans og í framhaldi
af honum. Slíkt er góður undirbúningur að áframhaldandi
þjálfun í fróðleiksaflandi lestri og námstækni.
Mismunandi tilgangur — mismunandi lestraraðferðir.
Bæði reynsla og rannsóknir hafa leitt í ljós, að ekki er til
neitt, sem heitir lestrarskilningur og hefur algilda merk-
ingu, sem grípur yfir allar lestraraðferðir. Það verður að
gera nemendunum ljóst, að unnt er að lesa með ýmsum
hætti. Þeir verða að læra, að lesið er með einni aðferð, þeg-
ar tilgangurinn er að öðlast almennt yfirlit yfir hið lesna,
og beitt annarri aðferð, þegar markmiðið er að gefa gaum
nákvæmum smáatriðum ákveðins texta.
Jafnframt verður nemendunum að vera ljóst, að fang-
brögðin við lesefnið geta verið allsendis ólík, t. d. við lest-
ur spennandi frásagnar í skemmtunar skyni og við lestur
leiðbeininga í sambandi við eitthvað, sem maður þarf að
framkvæma (t. d. að teikna myndir við mismunandi bók-
stafi, svara spurningum, srníða flugmódel, sauma brúðuföt,
nota myndavél o. s. frv.).
Mörg börn lesa á sama hátt og með sama hraða allar teg-
undir lesefnis, sem þau fá í hendur, án tillits til markmiðs-
ins með lestrinum. Lestrarörðugleikar af þessu tagi eru
mjög algengir og mjög alvarlegir.