Menntamál - 01.08.1967, Blaðsíða 63

MENNTAMÁL
157
árangur náms. Og ég álít enn fremur, að Iræðsla um sam-
íélagið sé alltaf að verða okkur nauðsynlegri. Á tímurn hinna
ótrúlega hröðu breytinga, sem við lifum á, er okkur óhjá-
kvæmilegt að vinna að auknum skilningi á eðli samfélags-
ins og breytingarmegund (á ensku potential for change) þess.
Við þurfum að auka gagnsæi okkar á samfélaginu, við þurf-
um að lýsa það. Og það samfélag, sem þessi orð eiga bezt við,
er vafalaust þjóðfélagið sjálft.
Tökum dæmi. Við lifum á tímum verðbólgu, það er okk-
ur öllum kunnugt. En skiljum við verðbólguna, orsakir
hennar, samhengi orsaka og afleiðinga, áhrif verðbólgunn-
ar á atvinnulíf þjóðarinnar eða á okkar persónulega líf og
afkomu í nútíð og einkum framtíð? Mér er stórlega til efs
að svo sé. Nú er verðbólgan samt nokkuð, sem við búum
við dagsdaglega, við finnum fyrir henni á hverjum degi
og jafnvel oft á dag, okkur finnst hún næstum áþreifanleg,
ef til vill eins og óhugnanleg vofa, ef til vill eins og
góðlátlegur förunautur. Hvers vegna skiljum við ekki
betur fyrirbæri, sem við búum í svo nánu sambýli við?
Það er vegna þess, að okkur hefur ekki verið kennt að
þekkja fyrirbærið, að kanna það hlutlægt. Og þess vegna
hjúpast verðbólgan n. k. leyndarhjúpi. Hún er mál sérfræð-
inganna. Sú litla fræðsla, sem við höfum fengið um verð-
bólguna, er líklega að mestu fengin úr dagblöðunum. Og
við vitum, að dagblöðin eru lélegir uppfræðendur í þessum
efnum, og íslenzk dagblöð alveg sérstaklega. íslenzk dag-
blöð eru málgögn stjórnmálaflokka, og sem slík eru þau
túlkendur tiltekinna sjónarmiða í þjóðmálum og fulltrúar
ákveðinna hagsmuna. Þau eru því andstæða hlutlægis, sent
er einkenni hlutlausrar athugunar og fullrar, sem dregur
ekkert undan og leitar skýringa. íslenzk dagblöð eru hlut-
dræg í mati og dómar þeirra eru því „litaðir“. En við lestur
blaðanna höfum við samt að öllum líkindum hlotið obbann
af þeirri „fræðslu“, sem við brúkum til mats og skilnings á
jafnalvarlegu fyrirbæri og verðbólgu.