Menntamál - 01.08.1967, Side 80

174
MENNTAMÁL
dugmestur er fremur hinn, sem skilur einmitt það, sem
þörf er á til að ná markmiðinu með lestrinum og getur með
árangri breytt um lestraraðferð með tilliti til þyngdarstigs
lesefnisins og tilgangsins með lestrinum.
Tilgangurinn á að ákvarða lestraraðferðina.
Kennarinn á þess vegna, þegar á frumstigi lestrarnáms-
ins, að venja nemandann á að hugsa um, hvaða tilgangi
hann ætlar að þjóna með lestrinum, og velja síðan með
þetta markmið í huga þá lestraraðferð, sem hæfir. Lestur,
sem hefur þann tilgang að leita skýringar á einni eða tveim-
ur afmörkuðum staðreyndum, er af annarri gerð en lestur,
sem hefur það markmið að finna orsakir atburðarásar eða
afleiðingar tiltekinna aðgerða.
Lestrarrannsóknir hafa leitt í ljós, að tilgangurinn með
lestrinum ákvarðar að miklu leyti lestrarhraðann og stigið
á efnisskilningnum. Það er þess vegna mjög mikilvægt, að
nemandinn geri sér ljóst, i hvaða skyni hann les. Hann
þarf að vera fær um að álykta, hvað það er, sem knýr hann
til lestrarins; les hann til að fá svör við ákveðnum spurn-
ingum? — til að lesa textann seinna upphátt fyrir aðra? —
til að læra hann utan að? — til að öðlast skilning á tveimur
ólíkum sjónarmiðum í tilteknu máli? — til að bera saman
stafsetningu ákveðins orðs? o. s. frv. Tilganginn með lestr-
inum, eggjandann, verður lesarinn að gera sér ljósan. Þá
fyrst verður lesturinn verulega árangursríkur.
Sé þetta sjónarmið viðurkennt, þýðir það, að kennarinn
á ekki að varðveita innihald textans eins og leyndardóm,
sem fyrst eftir lesturinn má opinberast. í stað þess ætti að
gera nemandanum tilganginn með lestrinum ljósan, áður
en lesturinn er hafinn.
Þ. S. þýddi
úr Lárartidningen — Svensk skoltidning
presentationsnummer 1967.