Menntamál - 01.08.1967, Blaðsíða 64

158
MENNTAMÁL
Árangurinn er sá, að ýmsum okkar hættir til að telja kaup-
kröfur launafólks einu orsökina, sem máli skiptir í verð-
bólguþróun, en aðrir gera hagnaðarhlutfalli kaupmanna
jafnhátt undir höfði. Við ruglum auðveldlega saman orsök
og afleiðingu. Þegar betur lætur, skýrum við fyrirbærið út
frá hluta orsakanna, oftast litlum hluta. Heild orsakanna
og vægi, svo og samhengið allt, komum við naumast auga
á. Það er víst viðfangsefni sérfræðinganna.
Ég tel, að skólinn sé rétti aðilinn til að veita ungmennum
hlutlæga samfélagsfræðslu. í fyrsta lagi flokkast samfélags-
fræði óhjákvæmilega undir yfirlýst markmið skólans, sem
skal stuðla að alhliða þroska nemenda sinna. Hvernig í
ósköpunum er unnt að stuðla að alhliða þroska nemenda án
þess að kenna þeim skilning þess samfélags, sem þeir lifa í?
Enn íleiri stoðum má renna undir þá skoðun, að skólinn sé
rétti aðilinn til að stunda þetta uppeldi. Ég nefni eina, þá,
að skólinn er eina stofnunin, sem gefur okkur nokkurt telj-
andi færi á því að mennta, þjálfa og líta eftir uppalendun-
um, kennurum samfélagsfræðinnar.
Hvað gera íslenzkir skólar til að veita nemendum sínum
fræðslu um samfélagið? Það væri rangt að segja, að þeir
gerðu ekkert, en ég tel mér fyllilega stætt á því að segja, að
þeir geri lítið, mjög lítið. En hvað er þá þetta litla, sem er
gert? Aðallega mun vera um tvennt að ræða, átthagafræði
í barnaskólum og félagsfræði í gagnfræðaskólum. Hin svo-
nefnda átthagafræði er á námsskrá yngri bekkja barnastigs-
ins. Sú námsgrein er afar víðtæk, miklu víðtækari en nafnið
bendir til, og er nafnið því villandi. Eitt af viðfangsefnum
átthagafræðinnar er fræðsla um mannlegt samfélag, Má
til dæmis nefna fræðslu um frumeiningar samfélagsins eins
og fjölskylduna, og um vinnu manna, verkaskiptingu og
verðmætasköpun. Ég álít, að þessi samfélagsfræðsla innan
ramina átthagafræðinnar geti skapað trausta undirstöðu
undir frekari fræðslu síðar. Mætti vel hugsa sér vanda byrj-
unarfræðslunnar leystan með því að auka og kerfisbinda