Menntamál


Menntamál - 01.02.1972, Page 9

Menntamál - 01.02.1972, Page 9
samgöngumálum en í uppeldisháttum. Ylirleitt hefur þróunin orðið örust á hinurn efnislegu sviðum mannlegs líís. Breytingar á hinum félags- legu og huglægu sviðum mannlífsins hafa síðan siglt í kjölfarið, ósjaldan hræddar og hikandi. Ekki var nema viðbúið, að hinar hröðu, en þó misjafnlega öru þjóðlífsbreytingar yllu fljótandi og mótsagnakenndu gildismati. Það mun vera al- geng tilfinning nútímamanna, er þeir staldra við og rýna í framtíðina, að þeim finnist þeir standa á annarlegum krossgötum. Hvert skal lialdið? Hver hinna illa upplýstu gatna skyldi vera heilla- drýgst? Margir menn standa að mestu ráðþrota gagnvart slíkum spurningum. Aðrir liafa ákveðn- ari skoðanir, sem rekast tíðum á, og er J)á gjarn- an deilt og skrafað. Þessi tvíátt eða óvissa nú- tímamannsins leiðir oft til Jress, að hann tekur í reynd enga stefnu, heldur lætur sumpart van- ann og sumpart strauminn í kring ráða ferðinni. Því minni kjölfestu sem [ajóðir eiga sér í traustri alþýðumenningu, þeim mun uggvænlegra mun þetta stefnuleysi, því að við slíkar aðstæður er líklegt, að menn verði gagnrýnissnauðir og ístöðulitlir gagnvart áhrifum frá öðrum, Jj. á m. fjölmiðlum og fleiri slíkum útbreiðslutækjum, sem beitt er af misjöfnum hvötum. Fræðileg þekking á námi og kennslu er, svo sem fyrr var sagt, býsna takmörkuð ennþá Að vísu má vænta Jæss, að Jætta horfi til bóta, því að vísindalegar rannsóknir á forsendum og eðli náms og kennslu hafa mjög ellzt undanfarin ár. Ein ástæðan til jæss, hve vísindaleg þekking hefur enn sem komið er tiltölulega lítið getað hjálpað til við lausn raunhæfra vandamála í námi og kennslu, er óefað sú, að margir vísinda- menn liöfðu tilhneigingu til að taka til rann- sóknar mjög smáa og afmarkaða Jjætti námsins og túlka niðurstöðurnar síðan án Jjess að athuga, hvernig Jjessir Jjættir voru öðrum háðir, m. ö. o. án Jress að taka nægilegt tillit til samhengisins. Þetta leiddi til Jjess, að alls konar þröngar náms- kenningar fengu mikið rúm í sálfræðibókmennt- um, en nánast ókleift var að draga sarnan heildar- kenningar úr Jjessum efnivið, enda rannsóknirn- ar oft gerðar við ólíkar aðstæður, þannig að bak við niðurstöðurnar gátu leynzt ýmislegir áhrifa- valdar, sem augurn varð ekki á komið. Með þess- um liætti varð myndin af nárni, forsendum þess, rökum og hvötum, einfaldari en efni stóðu til. Á seinni árum hafa æ fleiri vísindamenn hall- azt að því, að eigi að vera unnt að fleyta að ráði fram jækkingunni á mannlegu námi, þurfi að rannsaka það og túlka á breiðari grundvelli og taka hinar margvíslegustu forsendur og livatir Jæss með í reikninginn. Nám og kennsla eru mjög flókin fyrirbæri. Það er t. d. ekki hægt að skýra nám og námsárangur með því að taka einvörð- ungu með í reikninginn rannsókn á nemand- anum í viðfangi við námsefnið. Þarna verður margt fleira að koma til, s. s. hæfileikar nemand- ans, fyrra nám hans og uppeldi, samskipti lians við kennara og skólafélaga, viðhorf hans við námi og skóla, viðhorf kennara til nemandans, fjölskyldulíf og samskipti manna á heimili nem- andans, viðhorf foreldra til náms lians, viðhorf leikfélaga nemandans o. s. frv. Allir geta þessir Jrættir, svo og ýmsir aðrir ónefndir eða jafnvel óþekktir, haft merkjanleg — og að nokkru mæl- anleg — áhril á nám og námsárangur. Af fyrrgreindri umræðu ætti að verða ljóst, að það er engan veginn auðvelt verk að marka meginstelnu, Jiegar unnið er að bættri kennslu, auknum námsárangri, meiri persónujjroska og lífsfyllingu nemenda í skóla. Vandamálin eru svo mörg og svo ólíks eðlis og þess vegna illsambæri- leg, að erfitt er að skipa Jæim í forgangsröð, Jjegar kjósa skal markmið og leiðir við umbóta- tilraunir í skólamálum. Eiga t. d. fræðsluyfir- völd að einbeita sér að kennsluhliðinni með rannsóknum og endurbótum á námsskrá og náms- bókum, með bættu skipulagi kennslunnar og efldri kennaramenntun? Eða eiga Jrau að leggja megináherzlu á aðgerðir varðandi hina jélags- legu hlið fræðslumálanna, t. d. með því að auka menntun Jæirra Jjjóðfélagsþegna, sem minnsta menntun höfðu fyrir, ellegar að draga úr Jrví, að nemendur séu snennna á skólaferli sínum flokk- aðir í mismundandi „hátt settar", virðulegar og eftirsóttar deildir eða námsbrautir? Hvernig á að raða Jæssum stelnumiðum eftir mikilvægi; hvernig á að blanda þeim saman í skynsamlega MENNTAMÁL 3

x

Menntamál

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Menntamál
https://timarit.is/publication/376

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.