Æskan - 01.11.1970, Blaðsíða 28

PORTÚGAL
— Feliz Natal e boas festas!
Þetta ávarp heyrir maður hvarvetna
í Portúgal, þegar líða fer að jólum . . .
— Gleðileg jól og góða hátíð! Þetta
sama ávarp heyrir maður á mörgum
tungumálum viðsvegar um Evrópu, þar
sem jólin eru haldin hátíðleg. En þau
eru fyrst og fremst fjölskylduhátíð I
Portúgal eins og annars staðar. í Porlú-
gal hefur það verið siðvenja um marg-
ar aldir að fjölskyldan safnast saman
um hin stóru eldstæði þeirra, ,,lareira“,
þar sem undirbúningur hefst að matar-
þætti jólanna. í sveitum landsins er
það siður að steikja jólagrisinn I heilu
lagi á langri stöng yfir eldinum. Soðið
er mikið magn af eggjum ásamt hrís-
grjónum I jólaréttinn ,,arroz doce".
Börnin hlakka til að fá ,,broas“, sem
er sérstök gerð af hunangsbrauði. Jóla-
kakan „emþadas" og draumakakan
„sonhos" þykja einnig sjálfsagðar
(sonhos þýðir draumur) og kakan köll-
uð það vegna þess að hún er mjúk,
hol að innan og sæt á bragð. „Filhos“
og „rabanados" eru bragðgóðar sýr-
óps- og hnetukökur.
Heimilin eru skreytt með mislitum
pappírsstrimlum. Lítil tréjata, „pre-
sépio", gegnir sama hlutverki hjá
Portúgölum eins og jólatréð hjá okkur.
Sjálf jólin hefjast með miðnætur-
messunni, „Missa do Gallo", jólanótt.
„Hana-messan“ er hún einnig nefnd,
því álitið er, að allir hanar i Portúgal
gali þá samstemmdir. Allir Portúgalar
telja það skyldu sína að fara til hana-
messunnar, og hátíðinni í kirkjunni lýk-
ur ávallt með því, að söfnuðurinn hóp-
ast umhverfis kirkjujötuna, þar sem
presturinn ber fram brúðu, Jesúbarnið,
svo að allir geti kysst hana. En kór-
drengur fylgir prestinum eftir með
silkiklút og þurrkar brúðuna eftir hvern
koss.
Síðan er haldið heim til hinnar glæsi-
legu máltíðar jólanæturinnar, en hún
heíst með því að borin er fram „caldo
verde“ — sérstök jólasúpa soðin úr
káli. Henni er skolað niður með uppá-
haldsvini Portúgala, hinu græna „vinho
verde“.
Að lokinni máltíðinni er farið að
hátta. Allir skilja annan skó sinn eftir
við eldstæðið. Að morgni finna menn
svo einhverja gjöf í skónum sínum.
Og það er Jesúþarnið, sem þá hefur
verið á ferðinnl.
SPÁNN
Allan daginn er troðfullt af fólki á
markaðstorginu, þrátt fyrir hita eins og
á sumardegi. Það eru keypt blóm og
trjágreinar — lifandi smágrísir og kal-
kúnar. Verzlanirnar eru opnar langt
fram á kvöld. Hátíðarskapið er eins
og heima hjá okkur á nýársdag. Um
miðnættið setja menn upp pappírs-
hatta og. nef, blása i horn og pípur
og gera hávaða. Inn á milli fá menn
sér pylsur og drekka kampavín, saltað-
an humar, hvítvín og snigla, steikta
kalkúna og rauðvín, rjómaís og ávexti.
Menn slöngva pappírsstrimlum og kasta
pappírskúlum með konfekti í. Allir óska
hver öðrum „Feliz navidad". Hátíðin
stendur langt fram eftir nóttu. Á jóla-
dag hvíla menn sig og snæða heil-
steikta smágrísi og kalkúna. Á nýárs-
kvöld er aftur sama hátíðin eins og á
jóladag. Um miðnættið hringja allar
JÓLIN eru dálítið breytileg. En með árum og
öldum hafa myndazt svipaðar siðvenjur í flestum
Evrópulöndum — þó halda menn ekki jólin á
sama hátt í Lissabon, Riga og Aþenu eins og
í Reykjavík, London eða Varsjá.
Eitt er þó sameiginlegt öllum Evrópuþjóðum,
kristnum eða ekki kristnum — og það er sjálf
gleðin við jólahaldið, hvaða merkingu sem menn
leggja í það . ..
576