Skírnir - 01.08.1917, Blaðsíða 11

Skírnir] TJm drengskap. 235
ur í alvöru lofað öðrum neinu án þess að lofa sjálfum1
sér um leið, enginn getur svikið annan nema svíkja sjálf-
an sig um leið. Lífið er löngurn snúið úr tveimur þátt-
um: fyrirætlun og framkvæmd. Fyrirætlunin er ávísun,
framkvæmdin cr greiðslan. Sá sem lofar sér því að gera
eitthvað og gerir það ekki, er ekki samur maður á eftir.
Hann er kominn í skuld, sem rýrir manngildi hans. Eg
veit það er ekki mitt meðfæri, að skýra eðli slíks jafnað-
arreiknings að fullu, en eg held að skýringin sé eitthvað'
í þessa átt: Sá sem lofar einhverju eða ásetur sér að
vinna eitthvert verk, hann setur sér verkið fyrir hugar-
sjónir, eins og honum finst að það mundi verða, þegar
því væri lokið. Hugsunin um að vinna verkið setur hann
í sérstakt ástand, sérstakar stellingar, ef svo má að orði
kveða. Hann býr sig undir að vinna verkið, eins og
maður sem stælir vöðvana til ákveðins stökks. Verkið
tekur ósjálfrátt huga lians og líkama í þjónustu sína,
bindur hann með nokkrum hætti við sig. Orku hans er
beint í nýjan farveg, hún stefnir nú að sérstökum ósi. Sá
ós er framkvæmd verksins. Verði nú ekki af efndum,
hverfur fyrirætlunin ekki að heldur. Hún fylgir mann-
inum ljóst eða leynt, togar hann í þá áttina sem hann.
6inu sinni sneri í og bindur þannig nokkuð af orku lians.
Hann er þá bundinn ósýnilegu bandi við stað sem liann
kemur ekki á, snúinn að marki sem hann stefnir ekki
að. bví oftar sem maður vanefnir það sem hann lofar
eða ætlar sér, því minni orku á hann óbundna til nýrra
efnda, því ófrjálsari verður hann. Hinn, sem efnir orð
sín og fyrirætlanir, er frjáls. Hann ræður á hverri stundu
yfir kröftum sínum óskiftum. Hann á sjálfur alt sem
hann hefir gert, það er fært inn í lífsbók hans sem hæfi-
leiki til meiri starfa, því kraftarnir æfast við notkunina.
En hvers vegna halda menn þá ekki loforð sín við sjálfa
og aðra? Langoftast af því, að þá vantar vaskleik-
ann, er þarf til þess að þola erfiðið og sársaukann, sem
efndirnar hafa í för með sér.
Eg hefi þá drepið á fyrra atriði drengskaparins, vask-