Skírnir - 01.08.1917, Blaðsíða 15
^Skírnir
Um drengskap
237
Af öllum drengskaparmönnum, er fornsögur vorar
segja frá, finst mér þó Sighvatur skáld Þórðai’son glæsi-
legastur. I einni af vísum sínum leggur hann áherzlu á
það, að augun hans svörtu séu í s 1 e n z k , og þau augu
hafa eflaust verið spegill mannvits og mildi og drengskap-
ar. Sighvatur sýnir það allra manna bezt, hvernig dreng-
skapurinn gerir mann frjálsan, og hvernig hann laðar
aðra að sér og sveigir vilja þeirra á réttar brautir. Sig-
hvatur verður einkavinur og ráðgjafi Olafs konungs Har-
aldssonar. Þó þorir hann að heimsækja óvin hans, Knút
Englandskonung, og þiggja af honum gjöf. Hann er jafn
upplitsdjarfur, þegar hann kemur í höll Olafs næst og
spyr hvar hvar hann ætli sér sæti. Hann er frjáls mað-
<ur og fer sinna ferða. Og konungur finnur það ósjálfrátt,
að hans er sæmdin að hafa slíkan mann við hönd sér.
'Oviðjafnanleg er sagan um það, er Sighvatur tekur að
sér að gefa nýfæddum syni Olafs konungs nafn. Olafur,
sá hinn ríklyndi konungur, verður eins og barn í höndum
Sighvats. Sighvatur ræður einkamálum hans til lykta
upp á sitt eindæmi og gerir það svo vel, að konungur dá-
ist að, þegar hann hefir áttað sig. Sighvatur er hans
betri maður. Og þegar Magnús Olafsson er orðinn kon-
ungur og beitir svo hörðu við bændur, að liggur við upp-
reisn í Noregi, þá er svo til stilt, að Sighvatur verður að
segja konungi til syndanna og yrkja sínar ódauðlegu Ber-
söglisvísur: »Eftir þessa áminning skipaðist konungr
'vek, segir Snorri. Sighvatur er samvizka samtíðar sinnar.
Bersöglin, sem þarna tekur í sjálfa ríkisstjórnartaum-
ana, er enn einn þáttur drengskaparins, og það sá sem
ef til vill var almennastur með forfeðrum vorum. »Þér
eruð hugkvæmir ok höfðingjadjarfir margir Islendingar«,
sagði Magnús konungur góði við Hreiðar heimska. Og
um Þórarinn Nefjólfsson er sagt, að »hann var allra
inanna vitrastr ok orðdjarfastr við tigna menn*. Ótelj-
andi eru tilsvörin sem vér dáumst að í fornsögum vorum.
Oss furðar á mannvitinu sem í þeim ljómar, vér undrumst
hve vel þessir menn koma fyrir sig orði við hvern sem