Skírnir - 01.08.1917, Blaðsíða 89
Sklrnir]
Utan úr heimi.
311
aðeins 1 svefnherbergi handa allri fjölskyldunni, en í sumum eru þó
fleiri. En allur er frágangur híbýla þessara þannig, aS merkur
■maSur enskur, Charles Kingsley, skáld og sagnfrœSingur, sem meSal
annars barSist af áhuga fyrir kristilegri jafnaSarmannastefnu, kvaS
•svo aS orSi viS jarSeigendurna ensku, aS húSarklárar þeirra og
'hundar væru betur hýstir en verkalýSur þeirra. Þetta var fyrir
'nær hálfri öld siSan og litlar breytingar munu vera orSnar á enn.
Smábýli þessi eru meS tvennu móti. Sum þeirra eru nokkurs
'konar »festu«-kofar (»tied cottages«) og eru verkamenn skyldir aS
'húa í þeim, ef þeir vilja hafa vinnu hjá eiganda jarSarinnar. Og
■ekki geta þeir sagt upp leigumála sínum, nema þeir vilji eiga á
hættu aS missa atvinnuna. Þeir geta og eigi eSa þora eigi aS
•ganga í verkamannaíélög, af því þeir jeiga þá á hættu aS hús-
‘hóndinn reki þá úr kofanum ásamt konu og börnum. VerSa verka-
menn þannig bundnir í báSa skó.
Þá er þriSja atriSið, sem ekki hvaS mínst þarf umbóta viS.
‘Svo er til háttað, aS í flestum iSnaSargreinum á Englandi fara
■verkalaun ofurlítiS hækkandi, og er þaS mikil hvöt fyrir verka-
manninn. En svo er eigi í landbúnaðinum. Og þaS sem verra
•er — verkamaSurinn getur aldrei hugsað til aS eignast jarðarblett,
•sem hann geti framfleytt sór og fjölskyldu sinni á. Enda er því
viSbrugSiS að engin stótt manna beri á sór meiri kúgunarmerki en
smábændastóttin og þeir er aS landbúnaSi starfa; er auSmýkt þeirra
•aS orStaki höfð.
Ástand landbúnaSarins er nú svo örSugt aS öllu leyti, aS eng-
ar eða litlar líkur eru til aS hann rétti viS af sjálfsdáðum í bráða-
‘hasti, verður því sá nauðugur einn kostur að ríkið hlaupi undir
hagga. ASalatriðið er aS gera bændum unt aS borga hærri verka-
laun og láta þá sjá sinn hag í því að taka meira land til korn-
/yrkju en nú, og minka graslendi.
Nefnd sú, er stjórnin setti til að fjalla um málið, var ekki
■sammála viðvíkjandi því að skylda landeigendur til að borga hærri
■verkalaun — setja lágmark, er ekki mætti niöur úr fara. En
•stungið var upp á að tryggja bændum lágmarksverS á kornvöru.
Á þeim að vera heimilt aS selja afurðir sínar hvar sem þeim sjálf-
um þykir hentast, en ríkið’ á aS taka að sór að greiða þeim vissa
’Uppbót á verSið, ef það fer niður úr tiltekinni upphæð. Þar að
auki er farið fram á, aS rikiS greiði hverjum jarSeiganda verð-
'laun aS upphæð 2 pd. sterl. fyrir hverja ekru graslendis, er hann
ttekur til kornvöruræktunar. Skal gjald þetta greiðast á fjórum