Skírnir - 01.08.1917, Síða 12
'234
Um drengskap.
[Skirnir
leikarm, og reynt í fáum dráttum að sýna, hvers virði
hann er, að hann er frumskilyrði allra sannra framfara.
En eg á eftir annað atriðið í skilgreiningu Snorra: »Drengir
heita vaskir menn ok batnandi«, segir hann. Vask-
leikurinn einn er ekki nógur. Illmenni geta líka verið vaskir
menn, þeir geta haft nóg hugrekki og þol til að berjast
hraustlega fyrir málstað, sem þeir vita að er illur. Þó
mundi enginn kalla þá drengi, því að þótt þeir séu vask-
ir, þá eru þeir ekki batnandi. Ená hverju batna
menn? A því að sýna vaskleik í þeim verkum, sem
göfga þann sem þau vinnur. Menn verða eins og þeir
breyta, góðir af góðum verkum, vondir af vondum verk-
um. Svo sagði Aristoteles fyrir löngu. En enginn er al-
gjör, þess vegna segir Snorri ekki: Drengir heita vaskir
.menn ok góðir, heldur: vaskir menn ok batnandi. Hann
veit, að liflð er þróun, en eðlið kemur fram í stefnu vilj-
ans og festu. Þannig greiða orð hans drengskapinn sund-
ur í atriði sín, eins og kristallsfieygurinn klýfur geislastaf-
inn í Ijómandi litgeisla. —
Ef vér nu lítum á fornsögur vorar, þá yrði seint að
telja alla þá staði, þar sem drengskapurinn ljómar í orð-
um og athöfnum. Hvergi lýsir hann sér betur en í því,
hve títt fornmönnum var að leggja líf sitt við líf þeirra
manna, sem alt áttu í hættu, manna sem sekir höfðu
orðið eða ofsóttir voru einhverra hluta vegna. Og þótt
mttin, frændgarðurinn, yrði á þeim tímum að taka við
skellunum af því sem hver meðlimur ættarinnar hafðist
að, virði8t hverjum manni hafa verið það ámælislaust, að
vinna drengskaparverk, sem stofnaði ættmönnum i hættu.
Það þótti litilmannlegt, að veita ekki hjálp þeim sem
leituðu hennar. Þegar Ásgrímur Elliðagrímsson og félag-
ar hans koma til Guðmundar ríka og biðja hann liðs,
segir hann: »Næstum fór mér til yðvar lítilmannlega, er
ek var yðr erfiðr. Skal ek nú því skemr draga fyrir yðr,
er þá var ek torsóttari. Ok skal ek nú ganga til dóma
jneð yðr með alla þingmenn mína ok veita yðr alt á