Skírnir - 01.08.1917, Síða 13

: Skirnir]
Um drengskap.
|)essu þingi ok berjast með yðr, þó at þess þurfi við, ok
lleggja mitt líf við yðvart líf«.
Menn hafa jafnan fundið það, að sá er mestur mað-
urinn, sem þyngstar byrðar getur borið fyrir aðra og er
fús á að taka þær á sitt bak, þegar þörfin kallar að.
Annars mun vorkunnsemin með þeim sem bágt áttu þá
sem nú hafa verið ein aðalhvötin til hjálpar. »Skjóls
þykist þessi þurfa«, segir Helgi Ásbjarnarson, þegar Gunn-
.ar Þiðrandabani klappar á dyrnar hjá honum. Það er hlý
mannúð í þessum einföldu orðum. Þátturinn um Gunnar
Þiðrandabana er annars eitt hið bezta dæmi þess, hvernig
drengskaparmenn, jafnt konur sem karlar, reyndust sek-
um mönnum. Þau eru ekki fá dæmin um konurnar, sem
taka við slíkum mönnum og veita þeim lið, jafnvel gegn
bændum sínum, svo sem Guðrún Osvífrsdóttir Gunnari
gegn Þorkeli Eyjólfssyni, Bergljót Halldóri Snorrasyni
gegn Einari Þambarskelfi, Ragnhildur, dóttir Erlings
Skjálgssonar, Steini Skaftasyni gegn Þorbergi Árnasyni,
manni sínum. Þá sópar heldur að Þorbjörgu digru, er
hún tekur Gretti úr höndum þrjátiu bænda, sem ætla að
hengja hann, og svo mætti lengi telja. Fáar sögur um
þessi efni finst mér þó jafnast við Gísls þátt Illugasonar.
Faðir hans hafði verið drepinn á íslandi af Gjafvaldi hirð-
manni Magnúsar konungs berbeins, þá er Gísl var sex
ára, og horfði barnið á þetta. Seytján vetra gamall fer
'Gísl til Noregs með þeim ásetningi, að hefna föður síns.
Honum tekst það. Hann vegur Gjafvald einn dag á stræti
i Niðarósi, snýr svo á flótta og lýsir um leið viginu á
hendur sér. Hann er tekinn og settur í fjötra og varð-
hald. Framkoma lians öll er hin drengilegasta. Þá voru
«m 300 íslendingar staddir í bænum, þar á meðal Teitur,
8on Gizurar biskups, og Jón prestur ögmundsson, er síðar
var biskup á Hólum. Magnús konungur var ákafa reið-
ur og vill eigi annað en Gísl sé tekinn af lífi. íslending-
ar halda nú fund með sér. Þá mælti Teitur: »Hér horfist
eigi skörulega á um vort mál, ef samlandi várr ok fóst-
1 bróðir mikilsverðr er drepinn; enn allir megu vér þat