Skírnir - 01.01.1919, Page 41

34
Veöurfræöistöð á íslandi.
[Skírnir-
öðru i söfn sín. Þær eru yfirleitt merkilegar fyrir margra
bluta sakir. En bezt sýna þær, hve mjög menn hafa alt
af brotið heilann um veðrabrigði og hve fljótt þeir hafa
gripið hvert hálmstrá, sem þeir gátu fleytt vonum sínum
á út úr baslinu við frost og fannkyngi vetrarins eða
óhagstæða sumartíð. Og á hinn bóginn gátu þær skotið
mönnum skelk i bringu, þegar illa leit út.
Um liði þá, sem taldir eru undir II. fl. verð eg loks
að fara nokkrum orðum.
a) Það hefir alllengi verið ætlun manna, að veðrið
endurtakist eða veðurbreytingarnar væru sveiflubundnar eins
og á sér stað um flesta frumþætti veðurfræðinnar. — Eftir
að menn voru gengnir úr skugga um, að hiti sólarinnar
væri hin eiginlega orsök allra breytinga og hreyfinga í
gufuhvolfinu, lá nærri að aðgæta, hvort engar breytingar
væri að sjá á sjálfri sólunni, er yllu veðurbrigðum á jörð-
unni. Nú vita menn að ýmsir dökkir blettir eru á sólunni
og má af þeim athuga snúning liennar um möndul sinn.
Araskifti eru að mergð þessara sólbletta, þannig að þeirra
gætir mest 11. hvert ár. Hugðust nú ýmsir veðurfræð-
ingar finna af reynslu liðinna ára, að kuldatímabil endur-
tækju sig á jörðunni á 11 ára fresti. Síðan hefir þetta
reynst fljótfærniságizkun ein.
Hér má og nefna 35 ára sveiflubreytingar þær, sem
kendar eru við E. Briickner, þýzkan háskólakennara. Hann
hélt þvi fram, að kuldar yrðu jafnan með h. u. b- 35 ára
millibili, en mitt á milli þeirra góðæristímabil. Verður
því og víst eigi neitað, að finna megi þessu stað á flestum
stöðum í Evrópu síðustu tvær aldirnai'. Brúckner heíir
einkum stutt mál sitt með skilríkjum um vatnsliæð Kaspía-
hafsins, hvenær vínuppskera byrjaði að haustinu og hreyf-
ingum og stærð skriðjökla í Alpafjöllunum. Á kuldaár-
unum hafa jöklarnir náð hámarki sínu, en t. d. vatns-
liæðin í Kaspíahafinu lágmarki. Eigi hefir B. hirt svo
mjög um að finna orsakir þessara sveiflubundnu breytinga,-
en einungis stuðst við reynsluna. í »Lögréttu«-grein í
fyrravetur hefir Sig. Þórólfsson skólastjóri sýnt fram ár